معصومه هلالی زاده

هدف اصلی این تحقیق مقایسه اثر هشت هفته تمرینات سرعتی و استقامتی شنا بر مقادیر تری هالومتان پلاسمای شناگران زن است. بدین منظور پس از انجام مطالعات مقدماتی، 60 زن 20 تا 25 ساله که در گذشته دست کم شنای کرال سینه را آموزش دیده بودند و می توانستند آن را اجرا کنند، انتخاب شدند و با استفاده از جدول اعداد تصادفی به چهار گروه 15 نفری، شامل دو گروه آزمایش و دو گروه کنترل، تقسیم بندی شدند. کلیه آزمودنی ها دو هفته پیش از شروع تحقیق، از ورود به استخرهای کلرینه روباز و سرپوشیده منع شدند. در طول هشت هفته اجرای پروتکل تمرینی، گروه آزمایش اول تمرینات سرعتی کرال سینه و گروه آزمایش دوم، تمرینات استقامتی کرال سینه را انجام دادند. گروه کنترل اول در مدت هشت هفته فقط به عنوان تماشاچی در ساعات تمرین گروه های آزمایش در استخر حضور می یافتند، در حالی که هیچ گونه فعالیت ورزشی انجام نمی دادند. گروه کنترل دوم نیز که تنها به منظور کنترل مقادیر جزئی تری هالومتان موجود در هوای بیرون ازآن ها استفاده شد، بدون فعالیت بودند و در تمام مدت هشت هفته در استخر حضور نیافتند. نمونه گیری خون از دو گروه تجربی و گروه کنترل اول، در شش نوبت شامل: 1- قبل از شروع برنامه تمرینی (پیش از شروع جلسه اول و قبل از ورود به استخر)، 2- بلافاصله پس از اتمام جلسه اول تمرین، 3- قبل از شروع آخرین جلسه (جلسه 24)، 4- بلافاصله پس از اتمام آخرین جلسه تمرینی، 5- 24 ساعت پس از آخرین جلسه و 6- 48 ساعت پس از آخرین جلسه انجام شد، اما در گروه کنترل دوم نمونه گیری تنها در دو نوبت؛ یعنی پیش از شروع هشت هفته و پس از اتمام آن انجام شد. بر اساس نتایج این مطالعه، در استخرهای کلرینه شنا، مقدار جذب آلاینده های تری هالومتان توسط بدن شناگران، طی شرایط فعالیت، اعم از بیشینه یا زیر بیشینه افزایش پیدا می کند. این افزایش تحت تأثیر عامل شدت فعالیت ورزشی قرار می گیرد، به طوری که همزمان با افزایش شدت فعالیت، میزان جذب این آلاینده ها تا چندین برابر افزایش می یابد؛ بنابراین افرادی که تنها با هدف سلامتی و بهره مند شدن از فواید ورزش شنا به این فعالیت می پردازند، بهتر است در استخرهای سرپوشیده و کلرینه با شدت سبک تا متوسط به شنا بپردازند.

هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای نشریه فیزیولوژی ورزشی در بازه زمانی (1395 1388) بود. تحلیل محتوا به صورت کمى و به لحاظ پراکندگى موضوعى انجام شد . پس از مراجعه به نسخه بایگانی شماره های منتشر شده نشریه و ورود داده های کمی خام در برگه کدگذاری، شاخص های آماری توصیفی توسط نرم افزار اس. پی. اس. اس محاسبه شد و جدول های توزیع فراوانی تنظیم گردید. نتایج نشان می دهد که از مجموع 263 مقاله بررسی شده به لحاظ حوزه مطالعاتی، 3/64 درصد در حوزه سلامت، 4/22 درصد در حوزه ورزش قهرمانی و 3/13 درصد در سایر مباحث بوده است. از نظر روش پژوهش نیز 9/9 درصد مقالات توصیفی، 8/76 درصد نیمه تجربی، 5/12 درصد تجربی و 8/0 درصد مربوط به سایر روش ها بوده اند. بررسی آزمودنی ها بیانگر آن است که از نظر سن، جوانان با 4/57 درصد دارای بیشترین سهم هستند و کمترین سهم از آن کودکان و سالمندان می باشد. همچنین، از نظر وضعیت سلامت به ترتیب افراد سالم (7/40 درصد) و بیمار (11 درصد) دارای بیشترین و کمترین فراوانی هستند. به لحاظ متغیر وابسته نیز قلب و عروق و تنفس (4/30 درصد) دارای بیشترین فراوانی بوده و تغذیه ورزشی (9/4 درصد) کمترین فراوانی را به خود اختصاص داده است. براساس یافته ها می توان نتیجه گیری کرد که بیشترین سهم مقالات منتشر شده در نشریه فیزیولوژی ورزشی به لحاظ حوزه مطالعاتی در حوزه سلامت و به لحاظ روش پژوهش در حوزه مطالعات نیمه تجربی است. به لحاظ آزمودنی ها نیز به طور عمده، مطالعات روی افراد سالم، غیرورزشکار و گروه سنی جوانان انجام شده است. درمجموع، با توجه به عدم توازن مطالعات انجام شده در حیطه های گوناگون فیزیولوژی ورزشی، تعیین اولویت های پژوهشی برای این نشریه ضروری به نظر می رسد.

اپلین، ادیپوکاینی جدید است که مهم ترین نقش فیزیولوژیکی آن، تعامل مستقیم با هورمون انسولین است. هدف اصلی این تحقیق، بررسی اثر دوازده هفته تمرینات ترکیبی بر اپلین پلاسما و مقاومت انسولینی زنان نسبتاً چاق بود. بدین منظور، چهل دانشجو با BMI بیش از 25 و غیرورزشکار، به صورت تصادفی از بین بیش از چهارصد دانشجوی واجد شرایط، پس از تکمیل رضایت نامه و پرسش نامه سلامت جسمانی و فعالیت بدنی انتخاب و به وسیله جدول اعداد تصادفی، به دو گروه تجربی و کنترل تقسیم شدند. پروتکل تمرینی گروه تجربی، دوازده هفته شامل هفت جلسه فعالیت در هفته بود که چهار جلسه را تمرینات استقامتی شامل تمرینات تناوبی دویدن ملایم یا پیاده روی تند، دو جلسه را تمرینات مقاومتی به روش دایره ای و یک جلسه را تمرینات هندبال به خود اختصاص داد. نمونه گیری خون از دو گروه، پس از 12 ساعت ناشتایی و در دو نوبتِ قبل از شروع برنامه تمرینی و 72 ساعت پس از پایان برنامه تمرینی انجام پذیرفت. مقادیر اپلین و انسولین پلاسما با روش الایزا اندازه گیری شد. به منظور مقایسه متغیرها بین دو گروه تجربی و کنترل، از آزمون آماری ANOVA با اندازه گیری های مکرر (2×2)، در سطح 05/0p < استفاده شد. بر اساس نتایج، کاهش معنی داری در مقادیر اپلین (035/0p =)، شاخص مقاومت انسولینی (014/0p =) و توده چربی (001/0p <) گروه تجربی پس از دوره تمرینی ملاحظه شد. این نتایج، نقش محوری کاهش وزن را در بهبود هم زمان الگوی ترشح ادیپوسایتوکاین اپلین و حساسیت انسولینی نمایان ساخت.

به دلیل عدم ارائه تأثیر واحد تمرین بر وخامت کلی خطر متابولیک و نیز مربوط بودن سال چاپ مطالعات فراتحلیلی موجود به قبل از سال (2011)، نتایج موجود قطعیت ندارند؛ لذا، هدف از این فراتحلیل، تعیین تأثیر تمرین هوازی بر خطر کلی سندرم متابولیک و مقدار هر یک از شاخص هقزی خطر در آزمودنی های مبتلا به سندرم متابولیک می باشد. جهت انجام پژوهش، کارآزمایی های بالینی و تصادفی مربوط به بررسی تمرین هوازی بیشتر از چهار هفته بر وضعیت متابولیک بیماران سندرم متابولیک چاپ شده تا سال (2015) مورد تحلیل واقع شد . فاکتور اصلی مورد مطالعه، امتیاز z سندرم متابولیک و فاکتورهای ثانویه شاخص های خطر متابولیک بود . شایان ذکر است که مدل های اثرات تصادفی و ثابت جهت تحلیل ها استفاده شدند و اندازه اثر بر حسب تفاوت استاندارد میانگین در تناوب های اطمینان 95 درصد گزارش شد . ناهمگونی بین مطالعات نیز توسط آزمون خی دو بررسی گشت و مقدار I2 بیش از 50 درصد به عنوان ناهمگونی قابل ملاحظه قلمداد گردید. علاوه براین، در ارتباط با فاکتور اصلی، هشت پژوهش مورد فراتحلیل قرار گرفت که شامل 561 آزمودنی در قالب گروه های تمرین هوازی (288 نفر) و کنترل (273 نفر) بود . تغییرات استاندارد میانگین برای امتیاز z سندرم متابولیک برابر با ( 0/33- ) و برای فاکتورهای ثانویه شامل: قند خون برابر با ( 0/36-)، لیپوپروتئین پرچگال برابر با ( 0/3)، فشار متوسط سرخرگی برابر با ( 0/23-)، تری گلیسرید برابر با (0/1- ) و دور کمر برابر با (0/40- ) محاسبه گردید. یافته ها نشان می دهند که تأثیر متوسط تمرین هوازی بر بهبود وخامت کلی خطر متابولیک در بیماران سندرم متابولیک، بر فواید بالینی تمرین هوازی تأکید می کند. با این حال، تعیین تأثیر عواملی مانند سن، جنسیت، نژاد و پارامترهای تمرینی در فراتحلیل های آماری آینده می تواند بسیار کاربردی و ارزشمند باشد.

هدف از انجام مطالعه حاضر، تحلیل محتواى مقاله های نشریه های علمی- پژوهشى داخل کشور در حوزه رفتار حرکتی و روان شناسی ورزشی منتشرشده در سال هاى 1388 تا 1395 بود. پژوهش حاضر ازنوع کاربردى و روش پژوهش، تحلیل محتوا بود. در این مطالعه، درمجموع، 814 مقاله در شش نشریه مختلف بررسی شدند. پس از مراجعه به نسخه بایگانی شماره های منتشرشده از نشریه ها و ورود داده های کمّی خام در برگه کدگذاری، شاخص های آماری توصیفی ازطریق نرم افزار اس.پی.اس.اس. محاسبه شدند و جدول های توزیع فراوانی تنظیم شدند. نتایج نشان داد که نشریه رفتار حرکتی با 28 درصد بیشترین تعداد و نشریه پژوهش نامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی با 7/5 درصد کمترین مقاله را داشتند. مشاهده شد که کمترین زمان پذیرش مقاله ها به نشریه مطالعات روان شناسی ورزشی با میانگین 227/2 ± 50/3 ماه مربوط بود. نویسندگان مرد با 9/70 درصد ، نویسندگان دانشجوی دکتری با 8/11 درصد، نویسندگان با رتبه علمی استادیار با 5/20 درصد و نویسندگان گرایش رفتار حرکتی با 4/71 درصد، بیشتر نویسندگان مقاله ها بودند . همچنین، مشخص شد که عمده مقاله ها با موضوع روان شناسی ورزشی و بعد از آن، با موضوع یادگیری حرکتی منتشر شده اند و به حیطه رشد و کنترل حرکتی کمتر پرداخته شده است. دراین میان، مقوله هیجان ها (3/13 درصد) بیشتر از سایر موارد موردتوجه پژوهشگران بود. در مقاله های موردبررسی، عمده آزمودنی ها غیرورزشکار و ازنظر سطح مهارت، «مبتدی» بودند و فقط 2/7 درصد در دسته «نخبه» قرار داشتند. همچنین، بیشتر مقاله ها در حوزه «سلامت» انجام شده بودند. نمونه های انسانی، جوان و سالم اغلب نمونه آماری مقاله ها را تشکیل می دادند و فقط در 5/12 درصد از مقاله ها، آزمودنی ها مبتلابه کم توانی بودند. نتایج نشان داد که در مقاله ها از منابع انگلیسی بیشتر از منابع فارسی استفاده شده بود. همچنین، بیشترین خوداستنادی نشریه در نشریه رشد و یادگیری حرکتی- ورزشی (124 مورد) و بیشترین خوداستنادی نویسنده به نشریه رفتار حرکتی (146 مورد) مربوط بود . اغلب پژوهش ها ازنوع کاربردی بودند و از روش پژوهش نیمه تجربی استفاده شده بود. همچنین، مشخص شد که دانشگاه تهران با 477 مورد، بیشترین سهم از مقاله ها را دربین نهادهای علمی مشارکت کننده به خود اختصاص داده است. براساس یافته های پژوهش می توان نتیجه گیری کرد که با توجه به بی توجهی به جامعه سالمندان و افراد کم توان و همچنین، نبود توازن در مطالعات انجام شده در حیطه های گوناگون رفتار حرکتی، تعیین اولویت های پژوهشی براساس نیازسنجی در نشریه های مختلف و اطلاع رسانی به پژوهشگران می تواند گامی درجهت رفع کمبودها و خلأ های علمی و پژوهشی باشد . کمبود پژوهش های کیفی، کمبود مشارکت علمی بین رشته ای دربین نویسندگان مقاله ها، سهم کم دانشیاران و استادان درزمینه تولید مقاله ها، تمایل اندک به انجام پژوهش درزمینه رشد و کنترل حرکتی و بهره گیری کم از گروه سنی کودک و سالمند به عنوان نمونه پژوهش، از نقاط ضعف و محدودیت های مهم درخور اشاره هستند.  

هدف از این پژوهش، بررسی اثر 12 هفته تمرین ترکیبی بر ادیپونکتین و اینترلوکین شش پلاسمای زنان دارای اضافه وزن می باشد. بدین منظور، 40 دانشجوی غیر ورزشکار با BMI بالاتر از 25 و کمتر از 30، از میان بیش از 400 دانشجوی واجد شرایط فوق، پس از تکمیل رضایت نامه و پرسش نامه سلامت جسمانی و فعالیت بدنی انتخاب شدند و به وسیله جدول اعداد تصادفی به دو گروه تجربی و کنترل تقسیم شدند. پروتکل تمرینی گروه تجربی به مدت 12 هفته و هفت جلسه فعالیت در هفته شامل چهار جلسه تمرین استقامتی تناوبی با شدت 75 55 درصد ضربان قلب بیشینه، دو جلسه تمرین مقاومتی دایره ای و یکجلسه تمرین هندبال بود. نمونه گیری خون از دو گروه پس از 12 ساعت ناشتایی، در دو نوبت پیش از شروع برنامه تمرینی و 72 ساعت پس از پایان برنامه تمرینی انجام پذیرفت. مقادیر ادیپونکتین و اینترلوکین شش پلاسما توسط روش الایزا اندازه گیری شد و به منظور مقایسه متغیر ها بین گروه ها از آزمون آماری ANOVA با اندازه گیری های مکرر (2×2) در سطحP

هدف پژوهش حاضر، مطالعه تطبیقی و بررسی محتوایی نشریه های علمی- پژوهشی فیزیولوژی ورزشی داخلی بین سال های 1395-1388 بود. پس از جست وجو بین نشریه های علمی- پژوهشی، هشت نشریه اختصاصی فیزیولوژی ورزشی داخل کشور شناسایی شدند. پس از مراجعه به نسخه بایگانی شماره های هر نشریه و ورود داده های کمی خام در برگه کدگذاری، شاخص های آماری توصیفی با نرم افزار اس.پی.اس.اس. محاسبه شدند و جدول های توزیع فراوانی تنظیم شدند. پس از تحلیل محتوای هر نشریه، مطالعه تطبیقی شاخص ها دربین نشریه ها انجام شد. جمع بندی ها نشان داد که در فاصله بین سال های 1388 تا 1395، تعداد 1045 مقاله در مجلات علمی- پژوهشی فیزیولوژی ورزشی به چاپ رسیده است. دراین میان، نشریه پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی با 263 مقاله، دارای پرتعدادترین مقاله و نشریه دانشگاه بیرجند با 56 مقاله، کم تعدادترین مقاله بود. ازلحاظ سرعت پذیرش مقالات و سهم مشارکت نویسندگان دارای مرتبه استاد تمام، نشریه جهاد دانشگاهی، رتبه اول و نشریه دانشگاه مازندران، آخرین رتبه را کسب کردند. نشریه دانشگاه سبزوار، بالاترین درصد مطالعات تجربی (30/24 درصد) و نشریه دانشگاه مازندران، بیشترین درصد مطالعات حوزه ورزش و بیماری ها را (80/19 درصد) در برداشتند. ازلحاظ تنوع گروه های مختلف سنی آزمودنی ها، نشریه دانشگاه گیلان، بیشترین و نشریه دانشگاه سبزوار، کمترین تنوع گروه سنی را در مقالات داشتند. همچنین، ازنظر تنوع حیطه مطالعاتی، مقالات نشریه های دانشگاه مازندران و دانشگاه شهید بهشتی از بیشترین توازن موضوعی برخوردار بودند و مقالات نشریه دانشگاه سبزوار کمترین توازن موضوعی را داشتند. درمجموع، برای افزایش سطح کیفیت نشریه ها و مقالات چاپ شده، تعیین اولویت های پژوهشی و ایجاد برخی محدودیت ها توسط نشریه ها ضروری به نظر می رسند.

هدف این پژوهش، نورم سنجی آمادگی جسمانی دانش آموزان کم توان ذهنی توسط آزمون آمادگی جسمانی استاندارد کانادایی ( CSTF ) بود؛ براین اساس، 314 دانش آموز (115 دختر و 199 پسر) کم توان ذهنی آموزش پذیر (دامنه بهره هوشی: 70-50، سن: 55/2 ± 53/18 سال)، ازطریق مدارس استثنایی استان همدان انتخاب شدند. نخست، قد، وزن، و نمایه توده بدنی دانش آموزان سنجیده شدند. سپس، آزمون های میدانی انعطاف پذیری، استقامت و قدرت ماهیچه ای و اکسیژن مصرفی بیشینه ( VO2max )، توسط مجموعه آزمون CSTF برآورد شدند. آمار توصیفی، آزمون آنوای یک سویه و صدک های 20، 40، 60 و 80، برای آنالیز داده ها و تدوین هنجارهای آن استفاده شدند. نتایج نشان داد که تفاوت معناداری بین دختران و پسران در هریک از متغیرهای استقامت عضلانی، قدرت ماهیچه ای و اکسیژن مصرفی بیشینه وجود داشت ( 0.05 > P )؛ اما انعطاف پذیری تفاوت معنا داری را نشان نداد ( 0.05 P > ). میانگین و انحراف استاندارد آزمون انعطاف پذیری 89/9 ± 85/19 (سانتی متر)، شنای سوئدی 48/8 ± 89/11 (عدد)، درازونشست 54/9 ± 26/19 (عدد در دقیقه)، قدرت پنجه 64/5 ± 74/14 (کیلوگرم) و ظرفیت هوازی 97/5 ± 51/60 (میلی لیتر بر کیلوگرم در دقیقه) بود. داده های پژوهش حاضر می توانند برای نمره دهی و درجه بندی دانش آموزان دختر و پسر کم توان ذهنی استان همدان به کار روند.

هدف از انجام مطالعه حاضر، تجمیع نتایج متناقض چندین پژوهش انجام شده درباره اثربخشی گیاه دارویی زعفران بر نشانگران آنزیمی دفاع آنتی اکسیدانی در فعالیت ورزشی بود. این فراتحلیل شامل نتایج جمع آوری شده از مجموع چهار مطالعه دارای شرایط است که از بین 12 پژوهش انجام شده در این زمینه برگزیده شد. تمامی پژوهش ها مورد-شاهدی و انسانی بودند (تعداد = 70) و در آن ها اثربخشی مکمل یاری با زعفران پیش از انجام فعالیت ورزشی هوازی بر مقادیر آنزیم های کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز ارزیابی شده بود. با توجه به معنادارنبودن مقدار P (P = 0.155) در شاخص I2 ، از مدل اثرات ثابت استفاده شد. تجزیه وتحلیل آماری نتایج با استفاده ازنسخه دوم نرم افزارCMA انجام شد و اندازه اثر ازطریق اختلاف میانگین استانداردشده (SMD) محاسبه شد. درمجموع، 10 اندازه اثر در این مطالعات مشاهده شد که پنج اندازه اثر مثبت و پنج اندازه اثر منفی بودند. براساس نتایج، SMD آنزیم های آنتی اکسیدان در گروه مکمل (671/0) نسبت به گروه کنترل معنا دار بود (فاصله اطمینان = 005/1-337/0، P = 0.01). SMD آنزیم های آنتی اکسیدان در گروه مکمل + تمرین (77/0) نیز نسبت به گروه کنترل م عنادار بود (فاصله اطمینان = 105/1-436/0، P = 0.01). در برآورد دفاع آنتی اکسیدانی ازطریق آنزیم کاتالاز، SMD گروه مکمل (604/0) نسبت به گروه کنترل معنادار بود (فاصله اطمینان = 161/1-048/0، P = 0.05)؛ درحالی که SMD گروه مکمل + تمرین (243/0) نسبت به گروه کنترل معنا دار نبود(فاصله اطمینان = 789/0-302/0-). در برآورد دفاع آنتی اکسیدانی ازطریق آنزیم سوپراکسید دیسموتاز، SMD گروه مکمل (464/1) نسبت به گروه کنترل معنادار بود (فاصله اطمینان =082/2-846/0-،P = 0.01) و SMD گروه مکمل + تمرین (306/1) نسبت به گروه کنترل معنادار بود (فاصله اطمینان = 908/1-705/0،P = 0.01). براساس جمع بندی نتایج مطالعات می توان نتیجه گیری کرد که مکمل یاری با زعفران موجب افزایش آنزیم های دفاع آنتی اکسیدانی در فعالیت ورزشی می شود. بیشترین میزان اثربخشی زعفران در مقدار آنزیم سوپراکسید دیسموتاز مشاهده شد، اما این اثربخشی بر مقدار کاتالاز در فعالیت ورزشی تأیید قرار نشد.

دیابت می تواند باعث واردکردن صدمه بافتی و مرگ سلولی یا آپوپتوز در برخی بافت های حیاتی مثل کبد شود. پژوهش حاضر با هدف مطالعه تغییرات بیان ژن آپوپتوزی و آنتی آپوپتوزی بافت کبد و شاخص مقاومت به انسولین پس از انجام دادن تمرین تناوبی و مصرف عصاره آویشن شیرازی در رت های چاق دیابتی نوع دو انجام شد. در این مطالعه، 36 سر رت نر ویستار چهارهفته ای در دامنه وزنی 20 ± 110 گرم  از مؤسسه رویان  با هدف آشنایی با محیط برای دو هفته نگهداری شدند و به حدود 20 ± 190  گرم رسیدند. همه رت ها برای مدت 20 هفته با رژیم پرچرب تغذیه شدند تا به میانگین وزنی حدود 50 ± 407 گرم رسیدند. برای ایجاد مدل دیابتی نوع دو،  25 میلی گرم STZ با دوز کم بر کیلوگرم وزن بدن به شیوه تزریق درون صفاقی به رت ها تزریق شد که گلوکز ناشتای بین  mg/dl 150 تا400 معیار دیابتی شدن در نظر گرفته شد. سپس همه موش ها دیابتی شدند و در چهار گروه کنترل، تمرین تناوبی، آویشن و تمرین-آویشن قرار گرفتند. پروتکل تمرینی به صورت هشت هفته تمرین تناوبی، پنج جلسه در هفته با تناوب شدید دو دقیقه ای با دو تا هشت تناوب و با 80 تا 90 درصد vo2max و تناوب استراحت یک دقیقه ای با 50 تا 56 درصد vo2max  اجرا شد. عصاره آویشن به صورت گاواژ به میزان mg/kg 200 برای پنج روز در هفته به مدت هشت هفته داده شد. شاخص مقاومت به انسولین با استفاده از فرمول محاسبه شد و بیان ژن های آپوپتوزی بافت کبد نیز توسط RT-PCR اندازه گیری شد. از تحلیل واریانس یک طرفه، تحلیل واریانس دوعاملی، آزمون تعقیبی بنفرونی و شاخص تعیین اندازه اثر برای مقایسه میزان تأثیر هریک از متغیرهای مستقل استفاده شد. سطح معناداری آزمون ها P ≤ 0.05 در نظر گرفته شد. نتایج پژوهش نشان داد که در مقایسه با گروه کنترل، تمرین تناوبی شدید به کاهش معنا دار گلوکز و شاخص مقاومت به انسولین منجر شد. همچنین تمرین تناوبی و مصرف عصاره آویشن به کاهش بیان ژن Bax و افزایش بیان Bcl2 در سلول های کبدی در مقایسه با گروه کنترل منجر شد (P < 0.05). درمجموع، تمرینات تناوبی همراه با مصرف عصاره آویشن در رت های دیابتی به بهبود نیمرخ گلیسیمیک و تغییرات سطوح گلوکز و انسولین و نیز تغییرات مثبت و مناسب در بیان ژن های آپوپتوزی و ضدآپوپتوزی کبدی منجر شد (P < 0.05).