فرشید طهماسبی

هدف از اجرای تحقیق حاضر، تعیین اثر جنسیت و نوع رشته ی ورزشی(باز و بسته) بر کاربرد کارکرد های یادگیری مشاهده ای در ورزشکاران نخبه بود. جامعه ی آماری تحقیق حاضر را ورزشکاران رشته های مختلف تیم های ملی ایران تشکیل دادند که از این میان ، 240 ورزشکار با میانگین سنی78/4 ± 79/21، پرسش نامه ی کارکردهای یادگیری مشاهده ایرا برای اندازه گیری کاربرد سه کارکرد مهارتی، راهبردی و اجرایی تکمیل کردند. ضریب پایایی همسانی درونی کل پرسش نامه برای 180 ورزشکارماهربرابربا 852/0 وبرایخرده مقیاس هایمهارتی،راهبردیواجراییبه ترتیببرابربا759/0، 756/0 و 82/0 به دستآمد. نتایجتحلیلعاملیتأییدینشاندادندکهمدل سه عاملی مفروض برای ورزشکاران ماهر مناسب است.نتایج آزمون تحلیل واریانس در اندازه های تکراری نشان داد که ورزشکاران بیشترین استفاده را از کارکرد مهارتی، سپس از کارکرد راهبردی و در نهایت از کارکرد اجرایی داشته اند(01 /0≥P). همچنین نتایج آزمون تحلیل واریانس دوراهه نشان دادند که اثرات اصلی جنسیت و نوع رشته ی ورزشی و اثر متقابل بین این دو عامل معنی دار بود(01 /0≥P). نتایج تعقیبی اثر تعامل معنی دار با استفاده از اجرای آزمون اثرات اصلی ساده نشان داد که ورزشکاران مرد، کارکرد مهارتی را در مهارت های بسته در مقایسه با مهارت های باز(01 /0≥P) و کارکرد راهبردی را در مهارت های باز در مقایسه با مهارت های بسته به طور معنی داری بیشتر استفاده کرده اند(01 /0≥P). در نهایت اینکه تفاوت معنی داری در میزان استفاده از کارکرد اجرایی ورزشکاران زن و مرد٬ هنگامی که در رشته هایی با مهارت های باز و بسته فعالیت می کنند، وجود نداشت( 05/0<P). یافته های تحقیق پیشنهاد می کنند که شناختو کاربرد کارکرد های شناختی و روان شناختی یادگیری مشاهده ای توسط مربیان ورزشی، روان شناسان ورزش و ورزشکاران می تواند فرایند یادگیری را بهبود بخشد.

امروزه، عملکرد مطلوب ورزشکاران حاصل ترکیب عوامل مختلف شامل آمادگی جسمانی و روانی است. هدف از اجرای تحقیق حاضر تعیین ارتباط بین سرسختی ذهنی و آمادگی جسمانی و همچنین تعیین پیش بین های سرسختی ذهنی است. برای دستیابی به هدف مذکور، 85 دانشجوی دختر با میانگین سنی 52/2 ± 14/20 در این تحقیق شرکت و به منظور سنجش سه خرده مقیاس اطمینان، ثبات و کنترل پرسشنامه سرسختی ذهنی ورزشی (شیرد، گلبی و ون ورش، 2009) را تکمیل کردند. برای سنجش آمادگی جسمانی دانشجویان از آزمون های دراز و نشست، پرش عمودی (سارجنت)، کشش از بارفیکس، دو رفت و برگشت 9×4 متر، دو 1600 متر و آزمون انعطاف پذیری ولز استفاده شد. یافته های آزمون تحلیل واریانس در اندازه گیری های مکرر نشان می دهد بین سه خرده مقیاس اطمینان، ثبات و کنترل تفاوت معنی داری وجود ندارد (05/0p>). یافته های آزمون همبستگی پیرسون نیز نشان می دهد بین استقامت عضلات کمربند شانه، توان عضلات پاها، استقامت هوازی، آمادگی جسمانی کلی و خرده مقیاس اطمینان ارتباط معنی داری وجود دارد. همچنین، همبستگی بین استقامت هوازی و خرده مقیاس کنترل معنی دار است (05/0p≤)، اما بین نمره کل سرسختی ذهنی و هیچ کدام از شاخص های آمادگی جسمانی ارتباط معنی داری یافت نشد (05/0<p). در نهایت، یافته های رگرسیون خطی چندگانه به منظور تعیین متغیرهای پیش بین (شاخص های آمادگی جسمانی) بر متغیرهای ملاک (خرده مقیاس های سرسختی ذهنی) نشان دادند خرده-مقیاس های اطمینان و کنترل با استفاده از استقامت هوازی پیش بینی شدند، در حالی که در متغیر ثبات هیچ کدام از متغیرهای آمادگی جسمانی وارد معادله رگرسیون نشدند. یافته های تحقیق پیشنهاد می کنند که ترکیب ویژگی های جسمانی و روان شناختی موجب دستیابی ورزشکاران به اوج عملکرد می شود.

هدف از اجرای تحقیق حاضر تعیین اثر سن، جنسیت و نوع رشته ورزشی (انفرادی و تیمی) بر کاربرد کارکردهای یادگیری مشاهده ای در ورزشکاران نخبه است. به منظور دست یابی به این هدف، 265 ورزشکار تیم های ملی (106ورزشکار مرد و 159ورزشکار زن) با میانگین سنی84/4 ± 6/20، پرسش نامه کارکردهای یادگیری مشاهده ای (کامینگ و همکاران، 2005) را برای اندازه گیری کاربرد سه کارکرد مهارتی، راهبردی و اجرایی تکمیل کردند. نتایج نشان میدهند که تفاوت جنسیتی در کاربرد کارکرد اجرایی وجود دارد. به عبارت دیگر، ورزشکاران زن به طور معنی داری بیشتر از ورزشکاران مرد از کارکرد اجرایی یادگیری مشاهده ای استفاده کرده اند در حالی که کاربرد کارکردهای مهارتی و راهبردی در بین ورزشکاران زن و مرد مشابه بود. علاوه بر این، هر سه رده سنی نوجوانان، جوانان و بزرگ سالان به طور مشابه از دو کارکرد راهبردی و اجرایی یادگیری مشاهده ای استفاده کرده اند، اما کاربرد کارکرد مهارتی در ورزشکاران بزرگ سال به طور معنی داری بیشتر از ورزشکاران رده های نوجوانان و جوانان بود. در نهایت اینکه، ورزشکاران رشته های انفرادی به طور معنی داری بیشتر از ورزشکاران رشته های تیمی از کارکرد راهبردی استفاده کرده اند در حالی که تفاوتی معنی دار درکاربرد کارکردهای مهارتی و اجرایی در بین ورزشکاران رشته های انفرادی و تیمی دیده نشد. یافته های تحقیق پیشنهاد می کنند که مربیان ورزشی، روان شناسان ورزش و ورزشکاران، از کارکردهای شناختی و انگیزشی یادگیری مشاهده ای به عنوان یک ابزار قدرتمند برای اکتساب مهارت های حرکتی و آماده سازی ورزشکاران از لحاظ روانی استفاده نمایند.

هدف از اجرای پژوهش حاضر، بررسی اثرات تمرکز و تصویرسازی درونی وبیرونی بر اکتساب و یادداری مهارت پرتاب دارت با تأکید بر آزمون فرضیه ولف و همکاران(1998) و ماهونی و اَونر(1977) به صورت جداگانه و ترکیبی بوده است. به منظور دستیابی به اهداف تحقیق تعداد 112دانشجوی پسر دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران با میانگین سنی SD1 24 و توانایی تصویرسازی 57/23و06/25 در دو وجه جنبشی(منتسب به بُعد درونی تصویرسازی) و بینایی (منتسب به بُعد بیرونی تصویرسازی)، به صورت داوطلب انتخاب شدند. بعد از اجرای مرحله پیش آزمون، نمونه آماری پژوهش به صورت همگن (با استفاده از روش ABBA) در8 گروه 14 نفره گمارده شدند. با تعیین گروه های آزمایشی هشت گانه، آزمودنی ها به صورت جداگانه پیرامون متغیر مستقل اعمال شده در گروه مربوطه آموزش دیدند. سپس آزمودنی های چهارگروه اول (تصویرسازی درونی، تصویرسازی بیرونی، تمرکز درونی،تمرکز بیرونی) در قالب آزمایش اول و چهار گروه دوم (گروه های ترکیبی تصویرسازی درونی + تمرکز درونی، تصویرسازی بیرونی + تمرکز درونی، تصویرسازی بیرونی+ تمرکز بیرونی و تصویرسازی درونی+ تمرکزبیرونی) در قالب آزمایش دوم، وارد مراحل دیگر آزمون یعنی مرحله اکتساب (5جلسه تمرین مهارت پرتاب دارت با دست برتر، هر جلسه 90کوشش)، مرحله پس آزمون (10کوشش پرتاب دارت بادست برتر) و مرحله آزمون یادداری (10کوشش پرتاب دارت بادست برتر)شدند. تجزیه و تحلیل یافته های حاصل از دو آزمایش با استفاده از نرم افزار 15 SPSSو آزمون تحلیل واریانس در اندازه های تکراری نشان داد که اگرچه عملکرد آزمودنی ها در مرحله اکتساب هر دو آزمایش پیشرفت داشت اما تفاوت معنی داری بین گروه های آزمایشی در این مرحله مشاهده نشد. از سوی دیگر، اثر اصلی مراحل آزمون در هر دو آزمایش معنی داربود، اما اثر اصلی گروه و همچنین تعامل مراحل آزمون و گروه به لحاظ آماری معنی دار نبوده است. به عبارت سادهتر، تفاوت اثرات ابعاد تصویرسازی ذهنی و تمرکز(به طور جداگانه و به صورت ترکیبی) بر اکتساب و یادداری مهارت دارت معنی دار نبود. نتایج برآمده از هر دو آزمایش این تحقیق، فرضیه ولف و همکاران و ماهونی و اَونررا که به ترتیب، بر اثر بخشی بیشتر تمرکز بیرونی و تصویرسازی درونی تأکید داشتند، رد می کند.