حیدر کریمیان

اهداف: متخصصان معتقدند میزان خلاقیت را می توان با ایجاد محیط مناسب خانوادگی افزایش داد. با توجه به این که دوران کودکی حساس ترین مرحله رشد خلاقیت است، خانواده به عنوان بنیادی ترین عنصر در شکل گیری خلاقیت به شمار می رود. تحقیق حاضر با هدف بررسی اثربخشی برنامه دانش افزایی تخصصی مادران در قلمروی خلاقیت، بر رشد خلاقیت کودکان تیزهوش آنها در پایه دوم ابتدایی انجام شد. روش ها: این پژوهش نیمه آزمایشی در جامعه دانش آموزان کلاس دوم یکی از مدارس غیرانتفاعی شهر تهران در سال 1386 انجام شد. نمونه این تحقیق 32 نفر بود که براساس نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. ابزارهای این پژوهش شامل تست هوش رنگی کودکان ریون و تست خلاقیت ژان لویی سلیه بود. طرح پژوهش شامل مراحل پیش آزمون، آموزش برنامه دانش افزایی تخصصی مادران، پس آزمون و مرحله پیگیری بود. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS 15 تحلیل شد و از آزمون T همبسته و تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر استفاده شد. یافته ها: تفاوت نمره پیش آزمون و پس آزمون در گروه آزمایش معنی دار (001/0= p ) بود، ولی در گروه کنترل تفاوت معنی داری مشاهده نشد (05/0 ). مقایسه نمره گروه آزمایش و کنترل در مرحله پیگیری تفاوت معنی داری نشان داد (001/0= p ) و عملکرد گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل بهتر بود که نشانگر پایداری اثر مداخله پس از دو ماه بود. نتیجه گیری: والدین به عنوان عاملی اثرگذار، نقش موثری در خلاقیت و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دارند. طراحی و تدوین برنامه آموزشی مناسب برای والدین و مشارکت آنان در برنامه های آموزشی و تربیتی مدارس، خلاقیت و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را به دنبال خواهد داشت.

اهداف: ارزیابی درونی نوعی خودارزیابی است که برای پی بردن به کمیت و کیفیت وضعیت آموزشی و پژوهشی گروه توسط واحد آموزشی انجام می شود. هدف این تحقیق، ارزیابی درونی کیفیت آموزشی گروه تکنولوژی آموزشی دانشگاه تربیت معلم در ارتباط با هدف­ها و انتظارات و سپس ارایه پیشنهادات لازم برای بهبود کیفیت وضعیت موجود بود. روش­ها: این تحقیق توصیفی- کاربردی در سال 1387 و 1388 انجام شد. به دلیل محدود بودن جامعه آماری مورد مطالعه به تمام شماری اعضای هیات علمی، دانشجویان، مدیر گروه و مسئولان کتابخانه پرداخته شد و از روش نمونه­گیری در دسترس برای ارزیابی دانش آموختگان و کارفرمایان آنها استفاده شد. در انجام ارزیابی درونی ابتدا اهداف گروه در سه حیطه دروندادی، فرایندی و بروندادی تصریح و تدوین شده و سپس با توجه به تجربیات ملی و بین­المللی برای سه عامل اصلی درونداد، فرایند و برونداد تعداد 7 عامل، 40 ملاک و 124 نشانگر به همراه معیارهای قضاوت تدوین شد. سپس ابزارهای پژوهش شامل پرسش­نامه و چک لیست تهیه و در اختیار نمونه­های پژوهش قرار گرفت. داده­ها با استفاده از روش­های آماری توصیفی به­کمک نرم­افزار SPSS 16 تحلیل شد. یافته­ها: وضعیت موجود دروندادها، فرایندها، و بروندادهای گروه تکنولوژی آموزشی دانشگاه تربیت معلم نسبتاً مطلوب بود و گروه به طور کلی در وضعیت نسبتاً مطلوبی قرار گرفت. نتیجه­گیری: گروه تکنولوژی آموزشی دانشگاه تربیت­معلم برای عوامل درون­دادی، فرآیندی و برون­دادی دارای وضعیت نسبتاً مطلوب است. این ارزیابی درونی باعث شناخت اعضای هیات علمی گروه و دانشگاه از کیفیت وضعیت موجود شده و مبنایی برای تصمیم­گیری­های آتی گروه خواهد شد.

هدف: الگوی ارزیابی درونی برای ارزشیابی عوامل و نشانگرهای تأثیرگذار بر کیفیت در گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه تربیت معلم تهران در این مطالعه به کار گرفته شده است.. روش/رویکرد پژوهش: این پژوهش توصیفی و ارزشیابانه است. جامعه مورد مطالعه شامل اعضای هیئت علمی، مدیر گروه، دانشجویان، دانش آموختگان، کارفرمایان دانش آموختگان، و مسئولین کتابخانه است. داده ها در چهار زیرجامعه، شامل اعضای هیئت علمی، دانشجویان، مدیر گروه و مسئولین کتابخانه بدون نمونه گیری، و در دو زیرجامعه دانش آموختگان و کارفرمایان با نمونه گیری در دسترس استفاده شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه، مصاحبه و چک لیستی بوده است که براساس 7 عامل، 40 ملاک و 124 نشانگر تدوین شد. کیفیت گروه مورد مطالعه با استفاده از روش های آماری توصیفی تحلیل شد. یافته ها: بخش دروندادها با میانگین 25/2 در وضعیت نسبتاً مطلوب، بخش فرآیندها با میانگین40/2 در وضعیت مطلوب و بخش بروندادها با میانگین 2 در وضعیت نسبتاً مطلوب است. گروه به طورکلی در وضعیت نسبتاً مطلوب قرار دارد. نتیجه گیری: مطالعه حاضر، همسو با سایر مطالعات و متون تخصصی تأیید کرد که استفاده از الگوی ارزیابی درونی به دلیل نگاه جامع آن به عوامل تأثیرگذار بر کیفیت گروه های آموزشی و مشارکت اعضای هیئت علمی در فرآیند ارزیابی، می تواند جنبه های کیفیت نظام دانشگاهی را باز نماید و به افزایش احساس تعهد و مسئولیت اعضای هیئت علمی به ارزیابی و افزایش کیفیت منجر شود و مبنایی برای برنامه ریزی های راهبردی و عملیاتی گروه شود. براساس نتایج، پیشنهادهای کاربردی و پژوهشی برای بهبود کیفیت گروه ارائه شده است.

مقدمه: ارزشیابی از مهم­ترین عناصر در بهبود کیفی نظام­های آموزش عالی است. با ظهور رویکردهای جدید در آموزش و بهبود فناوری­های جدید در این عرصه ارزشیابی نیز دچار تحول شده است. پوشه های عملکرد الکترونیکی، ابزاری هستند که امکان ارزشیابی کیفی در محیط­های الکترونیکی را فراهم می سازند. استفاده از گرافیک و صوت و فیلم، ضمن پوشش طیف وسیع­تری از علایق فراگیران، این امکان را فراهم می­کند که آنها افکار خود را عملیاتی کنند. پژوهش حاضر ضمن بررسی ارزشیابی در محیط­های سنتی و وب محور و بیان تفاوت آنها، به ارایه چشم اندازی نوین برای توسعه ارزشیابی مبتنی بر پوشه عملکرد در محیط های یادگیری الکترونیکی پرداخته است. نتیجه­گیری: پوشه عملکرد الکترونیکی امکان تعامل بیشتر بین فراگیران، مربیان و والدین را فراهم می­کند. برای این­که فراگیران در استفاده از پوشه عملکرد موفق باشند، علاوه بر مهارت­های فنی مورد نیاز برای استفاده از رایانه، باید از هدف ایجاد پوشه عملکرد، محتوی و چگونگی سازمان­دهی آن و ملاک­های ارزشیابی نیز آگاه باشند. موسسات آموزشی می­توانند از انواع پوشه های عملکرد الکترونیکی به فراخور نیاز استفاده کنند. هر نوع پوشه دارای قابلیت­های خاصی است و برای استفاده بهینه از آن به امکانات سخت­افزاری و نرم­افزاری و نیروی انسانی با مهارت­های خاص نیاز است. پوشه عملکرد الکترونیکی زیرمجموعه­ای از ارزشیابی است، نه کل آن یا بخشی مجزا از آن.

مقدمه: کارآیی نظام های آموزشی متأثر از عملکرد معلمان است. معلمان فرهیخته و کارآمد از ظرفیت تغییر و نوآوری برخوردارند و کیفیت عملکرد و شایستگی حرفه ای شان، تسهیل کننده توسعه نظام آموزشی است. هدف این پژوهش طراحی و تبیین مؤلفه های شایستگی حرفه ای دانشجو- معلمان دوره ابتدایی بر اساس ادبیات و دیدگاه صاحب نظران حوزه تربیت معلم بود.. روش کار: پژوهش با رویکرد کیفی و با استفاده از روش تحلیل اسنادی و مصاحبه انجام گرفت. در بخش تحلیل اسناد، متون پژوهش های داخلی و خارجی مورد تحلیل قرار گرفت و نمونه گیری بر پایه اصل اشباع داده ها انجام شد. در بخش مصاحبه ده نفر از متخصصان حوزه تربیت معلم به صورت هدفمند انتخاب و مصاحبه نیمه ساختار یافته صورت گرفت. ابزار پژوهش در بخش تحلیل اسناد فرم فیش برداری بود. ادبیات و پیشینه پژوهش به روش تحلیل اسنادی و مصاحبه ها در دو مرحله کد گذاری باز و محوری تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که مدل شایستگی حرفه ای معلمان دارای چهار بعد اصلی دانش حرفه ای، عمل حرفه ای، ارزش ها و نگرش ها و ویژگی های شخصیتی است. هر کدام از این ابعاد نیز دارای مؤلفه های متنوعی است که جزئیات هر بعد را نشان می دهد و در تدوین چارچوب بایستی در نظر گرفته شود. نتیجه گیری: مطالعه این حوزه نشان می دهد که شایستگی های حرفه ای معلمان کلیتی یکپارچه دارد و از ترکیب پویا و ارتباط درهم تنیده ابعاد آن حاصل می شود. به طور کلی شایستگی حرفه ای معلم به توسعه دانش و نگرش معلم و عمل در راستای تسهیل گری فرایند آموزش معنادار و ساخت دانش اشاره دارد.

مسئولیت پذیری، به تعهد و پاسخگویی فرد نسبت به امور فردی و اجتماعی اشاره دارد. افراد مسئولیت پذیر بر تفکر، عواطف و اعمال خود کنترل دارند و خود را در قبال پیامدهای رفتارشان مسئول می دانند. بنابراین مسئولیت پذیری با مسائل فردی و اجتماعی مرتبط است و از رویکردهای آموزشی نیز تاثیرپذیر است. پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر آموزش فلسفه برای کودکان (فبک) بر مسئولیت پذیری اجتماعی دانش آموزان ششم ابتدایی انجام شد. روش پژوهش از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل تمام دانش آموزان ششم ابتدایی شهرستان سقز بود که از میان آنها دانش آموزان مدرسه ابتدایی سما به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. نمونه انتخاب شده به صورت تصادفی در دو گروه 15 نفره گواه و آزمایش جایگزین شد. پیش از مداخله، مسئولیت پذیری دانش آموزان به وسیله پرسشنامه مسئولیت پذیری اندازه گیری شد. سپس گروه آزمایش به مدت 8 جلسه، آموزش فلسفه برای کودکان را دریافت کرد و پس از آن پس آزمون برای دو گروه اجرا شد. در پایان داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس تحلیل شد. نتایج نشان داد آموزش فلسفه برای کودکان به طور معناداری باعث افزایش مسئولیت پذیری دانش آموزان پایه ششم ابتدایی شده است. به عبارتی محتوا و روش برنامه فبک، مسئولیت پذیری اجتماعی کودکان را بهبود می بخشد.