محمد چگینی

مرداد ماهی است که 2 واقعه مهم یعنی انقلاب مشروطه و کودتای 28 مرداد در آن رخ داده است. تاکنون درباره کودتای 28 مرداد 1332 سخنان بسیار گفته و نوشته شده است که برخی صرفاً جنبه سیاسی داشته و ناشی از حب و بغض‌ها بوده و دسته‌ای هم با نگاهی عالمانه و تحقیقی آن را مورد بررسی قرار داده‌اند. در این مبحث قصد داریم تا به بررسی کلی علل وقوع کودتا و شکست دولت دکتر مصدق بپردازیم. ابتدا باید یادآور شد که کودتا یک پروژه نبوده که فقط به 25 تا 28 مرداد 1332 محدود باشد. در واقع کودتا فرآیندی بود که از بدو تشکیل دولت مصدق برای سرنگونی وی شروع شد و در 28 مرداد به نتیجه نهایی رسید. در این گفتار به عوامل داخلی و خارجی دخیل در کودتا اشاره می‌شود.

هنگامی که دکتر مصدق سکان هدایت دولت را به عهده گرفت، حل مساله نفت و اصلاح قانون انتخابات را به عنوان دو برنامه اساسی خود اعلام کرد. در مورد برنامه دوم او اعتقاد داشت که برای جلوگیری از سوءاستفاده مالکان در انتخابات، باید افراد بی‌سواد را از رای دادن منع کرد؛ به همین منظور در روزهای اولیه صدارتش، لایحه آن را به مجلس برد، اما این لایحه به خاطر تنش‌هایی که در پی داشت، مسکوت ماند.

استان سیستان و بلوچستان به عنوان یکی از راهبردی ترین استان های شرقی کشور، همواره باعث بروز رخدادهای امنیتی فراوانی در گوشه و کنار این استان شده است در این میان قوم بلوچ، از اقوام دیرینه ایرانی است که عمدتاً دارای مذهب سنی هستند، از طرفی حاکمیت، بر مذهب شیعه به عنوان مذهب رسمی کشور تأکید دارد، ازاین رو یکی از راهکارهای دستیابی به شاخص های همگرایی، دین اسلام است. هدف از این تحقیق " تبین نقش دین اسلام در همگرایی قوم بلوچ و تأثیر آن بر امنیت اجتماعی استان سیستان و بلوچستان" بوده است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و ازنظر روش تحلیلی توصیفی و جامعه آماری به صورت تمام شمار بوده و نتایج به دست آمده عبارت است از"دین اسلام به عنوان مهم ترین مؤلفه همگرایی قوم بلوچ از طریق، اصول دین مشترک بین شیعه و سن- اعتقاد به پیامبر مشترک- اعتقاد به قاعده نفی سبیل - اعیاد مشترک دینی و... در همگرایی قوم بلوچ تأثیر دارد.