صغرا اکبری چرمهینی

خلاقیت به عنوان عملکرد یا توانایی شناخته شده است که به صورت اصیل، ارزشمند و مفید، ظهور پیدا می کند. سطح خلاقیت هر فرد را می توان با استفاده از ارزیابی عملکرد او در آزمون های خلاقیت سنجید. یکی از آزمونهای پر کاربرد در سنجش خلاقیت، آزمون تداعی های دور است. آزمون تداعی های دور که بوسیله مدنیک (1967) ساخته شد به عنوان یک ابزار معتبر سنجش تفکر همگرا شناخته می شود. هدف این پژوهش بررسی ویژگی های روانسنجی و تطبیق نسخه فارسی آزمون تداعی های دور بود. بدین منظور 482 نفر از دانشجویان دانشگاه اراک به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده و در این تحقیق شرکت کردند. بدین صورت که ابتدا تعداد 200 دانشجو انتخاب و به آزمون تداعی های دور پاسخ دادند. پس از پالایش اولیه اصلاحاتی در نسخه اولیه صورت گرفت و سپس 282 نفر متفاوت از نمونه اولیه به آزمون های تداعی های دور، حل مسئله بینشی و استفاده های غیر معمول گیلفورد پاسخ دادند. از دو رویکرد کلاسیک و نظریه سوال-پاسخ جهت بررسی ضریب دشواری و تمیز گویه ها، روایی سازه، و پایایی استفاده شد. همبستگی مثبت معنادار آزمون تداعی های دور با آزمون حل مسئله بینشی، و عدم ارتباط معنادار با آزمون استفاده های غیر معمول گیلفورد به ترتیب نشان دهنده روایی همگرا و افتراقی و در کل روایی سازه مناسب آزمون می باشد. نتایج نشان دهنده ویژگی های روانسنجی مناسب نسخه 30 گویه ایی تداعی های دور ارائه شده در این پژوهش بوده و میتوان گفت این آزمون برای اندازه گیری تفکر همگرا در زبان فارسی کارآمد و مناسب است.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی بازی دلبستگی محور بر خودکارآمدی والدینی مادران، تنظیم هیجانی، سازگاری اجتماعی و اضطراب کودکان دارای اضطراب جدایی است. روش اجرا:   پژوهش حاضر شبه آزمایشی از نوع تک آزمودنی خط پایه منفرد A.B بود. جامعه آماری شامل مادران و کودکان دارای اضطراب جدایی است که در مدت 4 ماه در سال 1399 به مرکز مشاوره و روان شناسی پردیس شهر اصفهان مراجعه کردند. از این جامعه تعداد 3 کودک 5/3 تا 6 سال دارای اضطراب جدایی به صورت نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند.کودکان همراه با مادرانشان در بازی درمانی دلبستگی محور به مدت 8 جلسه و هرجلسه 45 دقیقه به صورت انفرادی شرکت کردند. جهت ارزیابی اثربخشی بسته از پرسشنامه خودکارآمدی والدینی (دومکا، 1996)، چک لیست تنظیم هیجانی (شیلدز و سیتچی، 1998)، پرسشنامه مهارت اجتماعی (ماتسون، 1983) و پرسشنامه اضطراب کودکان پیش دبستانی (اسپنس، 2001) استفاده شد. نتایج با استفاده از رسم نمودار و درصد بهبودی اندازه اثر نشان داده شد. یافته ها: نتایج تحلیل داده ها نشان داد که در مرحله پس آزمون و پیگیری، اضطراب کودکان کاهش و خودکارآمدی والدینی مادران، تنظیم هیجانی و سازگاری اجتماعی کودکان  افزایش معناداری داشته است. نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت که حضور مؤلفه های دلبستگی در مداخله بازی درمانی دلبستگی محور موجب بهبود عملکرد رابطه مادر و کودک و کاهش اضطراب کودکان اضطراب جدایی می شود، و راهبردهای کارآمدی را برای درمان مشکلات رفتاری و اضطراب جدایی کودکان دارای مشکلات دلبستگی در اختیار والدین و مراکز روان درمانی کودکان قرار می دهد.

مقدمه: نتایج تحقیقات اخیر حاکی از آن است که اعتیاد علاوه بر سلامت جسمانی ، سلامت روانی، اجتماعی، و شناختی افراد را نیز تهدید می کند. البته اختلال در عملکردهای روانی، اجتماعی، و شناختی هم می تواند فرد را به سمت اعتیاد سوق دهد.هدف این پژوهش، بررسی نقش عملکرد شناختی بازداری و برنامه ریزی در تمایل به اعتیاد نوجوانان است. روش: این پژوهش علی – مقایسه ای در دو مرحله اجرا شد. در مرحله ی اول ، 570 نفر از دانشجویان 18 تا 20 ساله ی سال اول دوره ی کارشناسی دانشگاه اراک به روش هدف مند انتخاب شدند و به پرسش نامه ی تمایل به اعتیاد زرگر (1385) پاسخ دادند. در مرحله ی دوم، از بین شرکت کنندگان 10درصد (45 نفر) افراد با نمرات زیاد و 10درصد (45 نفر) با نمرات کم در مقیاس تمایل به اعتیاد انتخاب شدند و دو آزمون استروپ و برج لندن را، که به ترتیب بازداری و برنامه ریزی شناختی را می سنجند، اجرا کردند. یافته ها: نتایج تحلیل واریانس چندمتغیره نشان داد که دو گروه در بازداری شناختی تفاوت معنادار نداشتند ، ولی تفاوت معنادار آنها در آزمون برج لندن، نشان دهنده ی اختلاف قابل توجه آنها در برنامه ریزی شناختی بود ؛ به این صورت که عملکرد گروه با تمایل کم به اعتیاد در آزمون برج لندن بهتر بود. نتیجه گیری : شاید بتوان گفت که کارکردهای شناختی از جمله برنامه ریزی از عوامل مهمی است که در کنترل و پیشگیری از اعتیاد در دوره ی نوجوانی می بایست در نظر گرفته شوند.

هدف : در سال های اخیر شیوع اعتیاد در جامعه ایرانی رو به افزایش است اما همه افراد درگیر این پدیده شوم نمی شوند. به نظر می رسد برخی آمادگی های محیطی، رفتاری، شخصیتی و شناختی در آسیب پذیری نسبت به اعتیاد سهیم باشند. پژوهش حاضر در راستای بررسی آمادگی های شناختی به مقایسه ی عملکردهای شناختی بازداری و برنامه ریزی در افراد معتاد، معتادین تحت درمان، دو گروه از نوجوانان با تمایل بالا و پایین به اعتیاد، و افراد سالم پرداخته است. روش : روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع علی- مقایسه ای است. گروه نمونه این پژوهش 183 نفر بود که در 5 گروه جای می گرفتند. از این بین 30 نفر گروه معتاد و30 نفر افراد در حال ترک و تحت درمان با متادون به صورت در دسترس در شهر اراک انتخاب شدند. تعداد 30 نفر افراد سالم نیز انتخاب شدند. همه گروه ها به آزمون های استروپ و برج لندن پاسخ دادند. یافته ها: نتایج تحلیل کواریانس چند متغیره در بازداری شناختی نشان داد بین گروه سالم، تمایل بالا و پایین تفاوت وجود نداشت. دو گروه معتاد و تحت درمان نسبت به این 3 گروه عملکرد ضعیف تری داشتند و ضعیف ترین عملکرد مربوط به گروه معتاد بود. در برنامه ریزی شناختی ضعیف ترین عملکرد در گروه معتاد مشاهده شد. پس از آن گروه تحت درمان با حفظ فاصله معنادار از 3 گروه دیگر قرار داشت. گروه تمایل بالا، تمایل پایین، و سالم به ترتیب در مراتب بعدی قرار داشتند. نتیجه گیری: عملکردهای شناختی بین افراد معتاد، معتادین تحت درمان، دو گروه از نوجوانان با تمایل بالا و پایین به اعتیاد، و افراد سالم متفاوت است.

مقدمه: بررسی چگونگی رفتار و تفکر افراد جامعه در بحران ها کمک ارزنده ای در کاهش و جلوگیری از آسیب ها در ابعاد مختلف زندگی بخصوص روانشناختی خواهد بود. بدین منظور با هدف بررسی سوگیری های شناختی در مواجهه با بحران کرونا این پژوهش انجام. روش: ابتدا داده های سه ماهه اول شیوع کرونا در ایران مربوط به شبکه های اجتماعی توئیتر، تلگرام، واتساپ و اینستاگرام با کلیدواژه کرونا توسط ستاد علوم و فناوری های شناختی در اختیار محققین قرار گرفت. در مرحله بعد داده ها مورد بررسی قرار گرفت و به دلیل حجم زیاد اطلاعات، داده های شبکه های اجتماعی توئیتر و تلگرام به روش تحلیل محتوا ازلحاظ وجود سوگیری های شناختی و فراوانی آن ها مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: نتایج حاکی از این بود که بیش از 25% از پیام های مورد بررسی حاوی نوعی سوگیری بودند که سوگیری های شبه قطعی (تمایل به نتیجه گیری قطعی باوجود اطلاعات نامشخص) و نرمال بودن (تمایل به تعبیر نرمال بودن شرایط درحالی که بحرانی است) بیشترین فراوانی را داشتند. نتیجه گیری: به طورکلی می توان گفت بحران هایی مانند بحران کرونا با تحت تأثیر قراردادن سلامت روان افراد جامعه می تواند تفکر آن ها را دچار خطا و درنتیجه رفتار آن ها را تحت تأثیر قرار دهد.

زمینه و هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روانسنجی مقیاس واکنش پذیری هیجانی در دانشجویان ایرانی بود. روش: این پژوهش تحقیقی پیمایشی است که بر روی 625 نفر از دانشجویان دانشگاه اراک انجام شد. به منظور بررسی آماری داد ها از دو روش نظریه کلاسیک تحلیل آزمون و نظریه سوال – پاسخ استفاده شد. در رویکرد کلاسیک روایی ابزار با سه روش روایی صوری، همگرا-افتراقی و سازه بررسی شد. پایایی مقایس نیز به شیوه ثبات درونی و تنصیفی و آزمون- آزمون مجدد محاسبه شد. یافته ها: رابطه بین نمرات واکنش پذیری هیجانی و رفتارهای پرخطر(r=0.16) و خلق منفی (r=0.47) مثبت و معنادار و بین واکنش پذیری هیجانی و تاب آوری (r=-0.30) منفی و معنادار به دست آمد که بر روایی همگرا و افتراقی مناسب مقیاس دلالت دارند. تحلیل عاملی تأییدی و اکتشافی ابزار دال بر ساختار عاملی مناسب مقیاس بود. در روش سوال – پاسخ آماره ها برازش مدل را تایید می کرد. پایایی مقیاس به شیوه ثبات درونی و تنصیفی و آزمون- آزمون مجدد به ترتیب 0.91 و 0.87 ،0.86بدست آمد. نتیجه گیری: نسخه فارسی مقیاس واکنش پذیری هیجانی دارای روایی و پایایی مطلوبی است و می تواند جهت نیل به اهداف پژوهشی بویژه در پیش بینی آسیبها و اختلالات روانی و نیز به عنوان یکی از متغیرهای مرتبط با دشواری تنظیم هیجان در ایران مورد استفاده قرار گیرد. کلیدواژه ها: مقیاس واکنش پذیری هیجانی، ویژگی های روانسنجی، دانشجویان

بررسی رفتار، تفکر و واکنش های عاطفی افراد در بحران ها کمک شایانی به کاهش و پیشگیری از آسیب ها در جنبه های مختلف زندگی، به ویژه بُعد روانی خواهد کرد. هدف از این مطالعه، بررسی رابطه بین راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و اضطراب کرونا بود. به منظور دست یابی به هدف پژوهش، 305 نفر با میانگین سنی 6/34 (انحراف معیار 04/9) از استان مرکزی ازطریق فراخوان برخط در این مطالعه شرکت کردند. شرکت کنندگان به پرسشنامه سبک های تنظیم شناختی هیجان (گارنفسکی و کرج، 2006) و مقیاس اضطراب بیماری کرونا (علی پور و همکاران، 2020) پاسخ دادند. نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیری در این پژوهش نشان داد ابعاد سازش یافته (پذی رش، تمرکز مجدد مثبت، تمرکز مجدد بر برنامه ریزی، ارزیابی مجدد مثبت، اتخاذ دیدگاه) و سازش نایافته (سرزنش خود، سرزنش دیگران، نش خوار فکری، فاجع ه آمیزپنداری) تنظیم هیجانی به طور معناداری بُعد جسمانی و روانی اضطراب کرونا را پیش بینی می کنند (05/0p<). همچنین، راهبردهای تنظیم شناختی هیجان، سطح تحصیلات و سن می تواند 25درصد از علائم روان شناختی و ۳۴درصد از علائم جسمی تغییرات اضطراب کرونا را تبیین کند. به طورکلی، می توان گفت که بحران هایی مانند شیوع ویروس کووید ۱۹ بر سلامت روان افراد جامعه تأثیر می گذارد. میزان آسیب در ابعاد هیجانی مانند اضطراب تحت تأثیر سبک تنظیم شناختی هیجان، سن و سطح تحصیلات افراد قرار می گیرد.

زمینه و هدف: امروزه بررسی راهکارهایی جهت کمک به دانش آموزان با ناتوانی های یادگیری از جمله حیطه های مورد علاقه بسیاری از روان شناسان و پژوهشگران است. هدف از این مطالعه ارزیابی اثربخشی بازی های شناختی رایانه ای مبتنی بر حافظه در بهبود حافظه فعال و توجه پایدار دانش آموزان با ناتوانی یادگیری در اراک بود. روش: روش این ژوهش نیمه آزمایشی پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. برای انجام این مطالعه، 18 دانش آموز پایه دوم و سوم ابتدایی با ناتوان یهای یادگیری به روش نمون هگیری در دسترس انتخاب شدند و به طور تصادفی در 2 گروه آزمایشی و گواه قرار گرفتند. برای اندازه گیری حافظه فعال، از خرده آزمون حافظه فعال وکسلر و تکلیف توجه پایدار استفاده شد. گروه آزمایشی تحت مداخله بازی های شناختی ) 8 جلسه 30 دقیقه ای( قرار گرفتند. یافته ها: نتایج تجزیه و تحلیل واریانس چند متغیره نشان داد که بین گروه های آزمایشی و گواه در عملکرد حافظه فعال تفاوت معنا داری وجود دارد ، اما در توجه پایدار تفاوت معنادار نبود. نتایج به دست آمده تأثیر بازی شناختی بر عملکرد حافظه فعال را نشان می دهد و این اثر به توجه منتقل نشده است. نتیجه گیری: می توان گفت بازی های شناختی رایانه ایی مبتنی بر حافظه تأثیر قابل توجهی در بهبود عملکرد حافظه فعال در ناتوانی های یادگیری دارد و می تواند به عنوان یک روش مؤثر و مفید برای بهبود آن مورد استفاده قرار گیرد. اما افزایش عملکرد حافظه فعال به توجه پایدار منتقل نشده است. شماره ی مقاله: ۴