حسن موفق

هیچ مکتبی به اندازه اسلام برای دانش و آگاهی ارزش قائل نیست و هیچ دینی مانند دین اسلام انسان ها را از خطر جهل برحذر نداشته است. مدیریت دانش، مفهوم تازه ای نیست و بیشتر حاصل کار تمدن های قدیمی از جمله تمدن اسلام و ایران است. بسیاری از فیلسوفان علم بر این امر تأکید دارند که هر جامعه ای نیازمند به مجموعه دانشی است که متناسب با حافظه تاریخی، فرهنگی و به طور کلی، سازگار با محیط زندگی آن جامعه باشد. در این میان کشورهای اسلامی به ویژه ایران با داشتن فلسفه زندگی خاص و فرهنگ متفاوت با دیگر کشورها، به تئوری های خاص خود نیاز دارند. با وجود مطالعات فراوانی که در حوزه مدیریت دانش انجام گرفته است، شمار بسیار کمی از تحقیقات به مدیریت دانش با رویکرد ایرانی اسلامی پرداخته اند و تحقیق جامع و معتبری در این خصوص مشاهده نگردید. این امر پژوهشگران را برآن داشت تا با به کار بردن روش کیفی و راهبرد نظریه پردازی داده بنیاد به مطالعه و بررسی در حوزه مورد اشاره بپردازند. هدف این پژوهش این است که ضمن مقایسه مدل های مختلف مدیریت دانش و بررسی چرخه مدیریت دانش در ادبیات مدیریت و منابع اسلامی، نظریه مدیریت دانش ایرانی اسلامی را ارائه کند. در این پژوهش با هفده نفر از خبرگان مصاحبه اختصاصی صورت گرفت که براساس تحلیل داده های جمع آوری شده و پس از فرآیند کدگذاری سه مرحله ای متن مصاحبه ها  235 کد نهایی، 80 مفهوم نهایی و 29 مقوله به دست آمد و سپس نظریه مدیریت دانش ایرانی اسلامی مطرح شد.

هدف از اجرای تحقیق حاضر، مطالعه بومی سازی مدیریت دانش  براساس ارزش ها و آموزه های دین اسلام و فرهنگ ایران و ارائه مدل مدیریت دانش ایرانی اسلامی برای سازمان های دولتی بود. هر جامعه ای نیازمند به مجموعه دانشی است که متناسب با حافظه تاریخی، فرهنگی و به طور کلی، سازگار با محیط زندگی آن باشد. با وجود مطالعات فراوانی که در حوزه مدیریت دانش انجام گرفته است تعداد بسیار کمی از تحقیقات به مدیریت دانش با رویکرد ایرانی و اسلامی پرداخته اند و تحقیق جامع و معتبری در این خصوص مشاهده نشد. این تحقیق براساس نوع داده کیفی، براساس نقش محقق مستقل از فرایند تحقیق بوده و روش تحقیق به لحاظ کیفی نظریه پردازی داده بنیاد بود. در این تحقیق جامعه آماری وجود نداشت و مصاحبه اختصاصی از طریق نمونه گیری هدفمند با هفده نفر خبره، تا رسیدن به اشباع داده ها صورت گرفت. تحلیل داده ها براساس کدگذاری باز، محوری و گزینشی انجام شد. در نتیجه گیری تحقیق  براساس تحلیل داده های جمع آوری شده و پس از فرآیند کدگذاری متن مصاحبه ها 235 کد نهایی، 80 مفهوم نهایی و    29 مقوله (فرهنگ سازی، دانش کاوی، آینده پژوهی، تفکرسازی، مرجعیت علمی، دانایی مبتنی بر معنویت و غیره) شناسایی گردید. مقوله محوری این تحقیق مفهوم مدیریت دانش ایرانی اسلامی بود که در نهایت پس از کدگذاری انتخابی داده های جمع آوری شده مدل نهایی مدیریت دانش ایرانی اسلامی ارائه شد.

کشورهای اسلامی مخصوصا ایران با داشتن فلسفه زندگی خاص و فرهنگ متفاوت با دیگر کشورها، به تئوری های خاص خود نیاز دارند. با وجود مطالعات فراوانی که در حوزه مدیریت دانش انجام گرفته است تعداد بسیار کمی از تحقیقات به مدیریت دانش با رویکرد ایرانی و اسلامی پرداخته اند و تحقیق جامع و معتبری در این خصوص مشاهده نگردید. همین امر پژوهشگران را برآن داشت تا با استفاده از روش کیفی به مطالعه و بررسی در حوزه مورد اشاره بپردازند. مساله اصلی این تحقیق، این است که آیا می توان مدیریت دانش را به صورت مدیریت دانش ایرانی اسلامی مطرح نمود؟ به دنبال پاسخ این مساله پژوهشگران به مطالعه بومی سازی مدیریت دانش براساس ارزش ها و آموزه های دین اسلام و فرهنگ ایران پرداخته اند. در این تحقیق جامعه آماری وجود ندارد و با هفده نفر از خبرگان مصاحبه اختصاصی صورت گرفته است. پس از تجزیه و تحلیل و تفسیر داده های جمع آوری شده مفاهیم اصلی اثرگذار در مدیریت دانش ایرانی اسلامی حاصل شد و در این که می توان مدیریت دانش را به صورت مدیریت دانش ایرانی اسلامی عنوان کرد، جای هیچ شک و شبهه ای نیست و بهتر است مدیریت دانش را با نگاه ایرانی و اسلامی ببینیم.

    برنامه ارزیابی عملکرد و کیفیت زندگی کاری، دستخوش تغییرات بسیاری در طول دهه های گذشته شده و تغییرات سازمانی صورت گرفته، سبب توسعه برنامه سرمایه گذاری در بخش منابع انسانی گردیده است. میزان محصول یا خدماتی که کارکنان با حداقل هزینه و زمان و بالاترین کمیت، کیفیت، نظم و پاسخگویی ارائه می کنند نشان دهنده عملکرد آنهاست؛ کیفیت زندگی کاری یک رویکرد مرتبط با جو کلی کار و تأثیری است که کار  هم بر افراد و هم بر اثربخشی سازمانی دارد. والتون هشت متغیر اصلی را به عنوان هدف افزایش کیفیت زندگی کاری مورد توجه قرار می دهد. در این پژوهش با توجه به ادبیات مطرح شده و راهنمایی خبرگان، دو پرسشنامه با استفاده از مقیاس فاصله ای و طیف لیکرت طراحی شده، سپس در میان نمونه آماری توزیع گردیده است. پس از تحلیل پاسخ ها با استفاده از آزمونt یک نمونه ای و ضریب همبستگی پیرسون، دستاوردهای این پژوهش عبارت اند از: