محسن جان پرور

محسن جان پرور

مدرک تحصیلی: استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۵۰ مورد از کل ۵۰ مورد.
۴۱.

Future Research on Geo-Economic Relations between Iran and Africa(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Future studies Economic Capacity Africa Islamic Republic of Iran

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۹ تعداد دانلود : ۹۰
Scenario writing is especially important in the field of geo-economics because it prepares geopolitical actors to take advantage of continuous international conditions in the best possible way and reduces risks as much as possible. In the meantime, the Islamic Republic of Iran, to shape its geo-economic relations with the countries of the African continent in general and North Africa in particular, as spaces with high capacity and attraction, necessarily needs to know and understand the upcoming scenarios. Therefore, the present research was done with descriptive and analytical methods and based on library and field findings (questionnaire). The findings of the research show that the 8 sources of power geography are "investment opportunity for the private sector", "strong dependence on technical and engineering services", "cheap labour force", "the presence of rich non-metallic minerals", "availability of legal investment platforms". Foreign direct (ease of investment)", "Entrepreneurial development", "wide agricultural capacities" and "Geoeconomic position (sea trade)". respectively, the scores have had the greatest impact on the future of the geo-economic relations between Iran and Africa. The results of the scenario board show the semi-critical and critical situation of the future geo-economic relations between Iran and Africa, which makes it more important to revise the macro strategies and policies in this field. 
۴۲.

تبیین و سطح بندی پارامترهای دیپلماسی مرزی بین ایران و ترکمنستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مرز دیپلماسی مرزی ایران ترکمنستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۵۲
دیپلماسی مرزی ازجمله زیربخش های مبحث پارادیپلماسی (دیپلماسی موازی) است که در طی دهه های اخیر متناسب با افزایش پیوند بین فضاهای جغرافیایی و بازیگران برجسته شده است. هدف در پیش گیری دیپلماسی مرزی، افزایش کنش های مثبت در منطقه مرزی مبتنی بر ظرفیت های محلی این فضاها به منظور بهبود شرایط مناطق مرزی و توسعه آن هاست. برای دستیابی به دیپلماسی فعال، در گام نخست باید بتوان پارامترهای مؤثر بر آن ها را شناخت و در گام دوم بتوان آن ها را متناسب با شرایط زمانی و مکانی، نیازها و رویکردها و از همه مهم تر، مبتنی بر میزان ارزش آن ها برای بازیگران هم پیوند استفاده کرد؛ بر این مبنا، تحقیق حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و بر پایه داده های کتابخانه ای و پرسشنامه ای با روش فریدمن، همبستگی و رگرسیون انجام شده است. با استفاده از آزمون فریدمن، پارامترهای 6 بعد از 10 بعد بررسی شده در منطقه مطالعه شده است. در ادامه از آزمون های همبستگی و رگرسیون برای نشان دادن درجه و اهمیت پارامترها استفاده شده که نتایج مفصل هریک به طور کامل در پژوهش ذکر شده است. باید توجه داشت که پارامترهای مرزی با دیپلماسی مرزی رابطه مستقیم و به شدت مؤثری دارند و در توسعه و بهینه سازی فضاهای مرزی نقش بسزایی دارند.  
۴۳.

بحران طوفان های گرد و غبار محصولی منطقه ای با بازخورد گسترده ملی و محلی برای ایران (مطالعه موردی: شهرستان سرپل ذهاب)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بحران ریزگرد غرب آسیا امنیتی سیاسی ایران سرپل ذهاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷ تعداد دانلود : ۸۵
در سال های اخیر وقوع ریزگردها به بحرانی جدی در منطقه ی خاورمیانه تبدیل شده و موجب بازخوردهای گسترده ای شده است. در این میان، کشور ایران متناسب با موقعیت جغرافیایی خود به صورت گسترده تحت تأثیر اثرات این پدیده قرار گرفته است. در این پژوهش در دو بخش به بررسی این پدیده در شهرستان سرپل ذهاب پرداخته شده است؛ نخست شناسایی روند و تحلیل اقلیمی آن و سپس بررسی پیامدهای محیط زیستی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و دفاعی – امنیتی. بخش نخست این پژوهش با استفاده از تجزیه و تحلیل داده های اقلیمی انجام شد و در بخش دوم، پس از بررسی های کتابخانه ای و مصاحبه با خبرگان، 5 شاخص و 32 گویه در ارتباط با پیامدهای ریزگردها احصاء شد. سپس شاخص ها و گویه های احصاء شده در اختیار 18 نفر از خبرگان قرار گرفت. پس از تأیید  شاخص ها و گویه ها، پرسشنامه ای در اختیار 350 نفر از شهروندان قرار گرفت و نتایج با استفاده از مدل معادلات ساختاری PLS تجزیه و تحلیل شدند. رهگیری طوفان فرینِ آوریل سال 2008،  نشان می دهد که توده گرد و غباری نشأت گرفته از مناطق غرب عراق و شرق سوریه است که با جهتی نسبتاً شمال غربی-جنوب شرقی وارد مناطق غربی ایران می شود. همچنین نتایج بار عاملی گویه ها نشان داد که مهم ترین پیامد ریزگردها عبارت اند از تأثیر بر افزایش تردد غیر قانونی از مرز، کاهش مقدار سبزینگی گیاهان، افزایش آفات گیاهی و جانوری و افزایش اعتراضات و شورش های خیابانی و شهری.
۴۴.

تحلیل موقعیت ژئوپلیتیک ایران اسلامی به عنوان سُکان دارِ قدرت منطقه ای در نظام جهانی

کلید واژه ها: موقعیت ژئوپلیتیک تحول ژئوپلیتیک ایران اسلامی قدرت منطقه ای نظام جهانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۵ تعداد دانلود : ۷۴
موقعیت ژئوپلیتیکی کشورها در طول زمان تحت تاثیر عوامل مختلفی چون جنگ ها، انقلاب ها، تحولات نظام بین المللی همواره در حال تغییر و تحول می باشد. ایران یکی از کشورهای با اهمیت منطقه بوده است که طی چند دهه گذشته تغییر و تحولات عظیمی را تجربه کرده است که علل وقوع آن را می توان به عوامل ژئوپلیتیکی داخلی و خارجی بسط داد. بر هم خوردن نظام دو قطبی، سبب تغییر ماهیت ژئوپلیتیکی ایران و به دست آوردن نقش جدید در منطقه و جهان شد . از آنجایی که سیاست خارجی و عملکرد دولت ها برگرفته از محیط ژئوپلتیک و ایجاد شرایط تعامل در مجموعه ایی از رفتارهای مکانی و زمانی آنان است، جمهوری اسلامی ایران نیز به رغم برخورداری از موقعیت استراتژیک، به لحاظ عدم هماهنگی مؤثر میان جنبه های فیزیکی و نرم افزاری قدرت، فاقد جایگاه متناسب در صف بندی های نظام جهانی است و این خود هزینه های  فراوانی را بر سیاست خارجی کشور تحمیل کرده است. این مقاله به دنبال پاسخ به این سوال اصلی است که علل تغییر و تحولات موقعیت ژئوپلیتیک ایران در منطقه و نظام جهانی چه بوده است؟ برای پاسخ به سوال مذکور از روش توصیفی- تحلیلی  استفاده شده و جمع آوری منابع نیز به صورت کتابخانه ای و اینترنتی بوده است.
۴۵.

نگرشی نو در بازتعریف مفهوم ژئوپلیتیک صلح(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۱۸ تعداد دانلود : ۱۱۵
تحولات صورت گرفته در عرصه های مختلف زمینه ساز شکل دهی به مباحث جدید در عرصه مطالعه ژئوپلیتیک، به عنوان دانشی جدید شده است. به نحوی که، سیر تاریخی ژئوپلیتیک نیز بیانگر این است که واژه ژئوپلیتیک در طول تاریخ تداعی کننده مفاهیمی مانند: «بحران، جنگ، رقابت» بوده است. اما امروزه بر خلاف ژئوپلیتیک قدیم، در عصر حاضر، ژئوپلیتیک جدید می تواند به عنوان ابزاری برای توسعه همکاری های بین المللی و صلح مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین، نباید مطالعه تاریخی تحولات ژئوپلیتیکی جهان موجب شود تا ما ژئوپلیتیک را متهم به جنگ نماییم؛ چرا که اساساً ماهیت ژئوپلیتیک کاربردی است و می توان از استنتاج های ژئوپلیتیکی در جهت رفع نیازهای بشر و نه الزاماً جنگ استفاده کرد. بر این مبنا، پژوهش حاضر مبتنی بر روش تحلیل محتوا و استفاده از داده های کتابخانه ای در پی پاسخ به این سؤال است که چگونه می توان مفهوم سازی درست از ژئوپیتیک صلح ارائه داد؟ فرضیه تحقیق این است که به نظر می رسد مفهوم سازی درستی از ژئوپلیتیک صلح در کارهای مورد بررسی صورت نگرفته و تنها به توصیف آن از طریق بیان مثال ها و موارد بسنده شده است. همچنین یافته های تحقیق نشان از آن دارد که نگارندگان با توجه به تعریفی که از ژئوپلیتیک داشته اند، توانسته اند تا حدودی مفهوم سازی درست و قابل قبولی از ژئوپلیتیک صلح را که تا به حال از سوی اندیشمندان ارائه نشده است، تبیین نمایند. به نظر می رسد تبیین درست و قابل فهم از ژئوپلیتیک صلح بتواند عرصه های مختلف علمی و اجرایی را تا حد قابل توجهی تحت تأثیر قرار دهد.
۴۶.

تبیین و طبقه بندی اختلافات مرزی در منطقه ژئوپلیتیکی آسیای مرکزی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۰۴ تعداد دانلود : ۶۳
یکی از مباحث مهم در مورد مرزهای بین المللی، اختلافات مرزی است که در بیشتر مناطق جهان به اشکال مختلف قابل مشاهده است و تاثیر زیادی برنوع و سطح روابط کشورها نیز دارد. فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی که به تشکیل 5 جمهوری مستقل انجامید مسائلی را در ارتباط با امنیت ملی کشورها و چالش های مرزی پیش روی جوامع استقلال یافته قرار داد. سوالی که مطرح می شود این است که چه عواملی باعث شده اند برخی اختلافات مرزی در منطقه ژئوپلیتیکی آسیای مرکزی به وجود آید؟ مقاله حاضر با روش توصیفی-تحلیلی در منطقه آسیای مرکزی به انجام رسیده است. ضمن استخراج عوامل موثر بر اهمیت اختلافات مرزی در مرزهای آسیای مرکزی با استفاده از تکنیک مدلسازی ساو وزن این شاخص ها را بدست آورده و آنها را سطح بندی نمودیم. نتایج تحقیق حاضر که برگرفته از داده های کتابخانه ای و میدانی است نشان دهنده آن است که 16 عامل بر اختلافات مرزی منطقه تاثیرگذار است. در میان این 16 عامل مسائل مرزی، اختلافات ارضی و منابع مشترک مرزی بیشترین وزن را به خود اختصاص داده است و عوامل سن مرز، تکامل مرز، موقعیت برجسته ژئواستراتژیکی، عملکرد مرزها و ... کمترین وزن را به خود اختصاص داده است. براین اساس، برای اینکه بتوان اختلافات مرزی و چالش های ناشی از آن را در  طول مرزهای آسیای مرکزی بین همسایگان تا حد امکان کاهش داد و مرزها را جهت دستیابی به امنیت ملی و منافع ملی خوب کنترل و مدیریت کرد، باید عوامل موثر بر اختلافات مرزی به همراه سطح بندی آنها به صورت کامل در نظر گرفته شود.
۴۷.

بررسی مولفه های ژئوپلیتیکی مؤثر بر مناسبات اقتصادی کشورهای اسلامی (مطالعه موردی ایران و عراق)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جهان اسلام ژئوپلیتیک ژئواکونومی مناسبات ایران عراق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸ تعداد دانلود : ۹۳
مناسبات ژئوپلیتیکی بین کشورها در طی دهه های اخیر با حرکت به سوی مسائل اقتصادی تبدیل به مناسبات مبتنی بر مولفه های اقتصادی گردیده است. در این میان مناسبات ژئوپلیتیک میان کشورهای اسلامی و همسایه مبتنی بر چارچوب های خاص اسلامی و پیوستگی فضایی، اثرگذاری و اثرپذیری بالا و غیره تحت تأثیر بیشتر مولفه های ژئوپلیتیک اقتصادی است. باتوجه به این اهمیت، هدف مقاله حاضر درک مولفه های ژئوپلیتیک اقتصادی مؤثر بر مناسبات دو کشور برجسته در جهان اسلام به عنوان ایران و عراق است. تحقیق حاضر، با رویکرد توصیفی - تحلیلی و نیز بهره گرفتن از یافته های کتابخانه ای و پیمایشی به بررسی مهم ترین مولفه های مؤثر بر مناسبات ژئوپلیتیک اقتصادی دو کشور اسلامی عراق و ایران جهت کاهش تنش ها و چالش ها و افزایش همکاری و هماهنگی در جهان اسلام است. روش تجزیه وتحلیل باتوجه به ماهیت نخبه محوری جامعه آماری تحقیق از روش معادلات ساختاری با تأکید بر رویکرد حداقل مربعات جزئی است. نتایج یافته های میدانی تحقیق نشان داد که مولفه های ژئوپلیتیک اقتصاد اولیه در بخش برازش مدل ساختاری تحقیق در هر 4 شاخص مورد بررسی: آماره T: 29.2، ضریب مسیر، 0.510، ضریب تعیین، 0.891 و تناسب پیش بین با 0.335 از تأثیرگذاری بیشتری بر روی مناسبات ژئوپلیتیک اقتصاد این دو کشور اسلامی داشته است.
۴۸.

بررسی ابعاد پایه موثر بر آمایش دفاعی کشورهای خاورمیانه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آمایش دفاع امنیت کشورهای خاورمیانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷ تعداد دانلود : ۵۵
تحولاتی نظیر جهانی شدن، پیوستگی فضاهای جغرافیایی و همچنین تحولات صورت گرفته در عرصه فناوری های نظامی ، مسئله دفاع را به عنوان عامل اصلی بقاء کشورها دچار دگرگونی کرده است. چرا که تحول از جنگ سخت به سوی جنگ نرم و سپس جنگ هوشمند در طی دهه های اخیر، رویکردها نسبت به دفاع را متفاوت نموده است.این تحولات سبب توسعه بحث ها پیرامون آمایش دفاعی شده است. در این میان کشورهای خاورمیانه به واسطه شرایط خاص خود از نظر دفاعی اهمیت و جایگاه برجسته ای دارند. در مقاله حاضر با روش توصیفی و تحلیلی و با استفاده از یافته های کتابخانه ای و میدانی و با نرم افزار Smart PLS تلاش شده است ابعاد پایه ای موثر بر آمایش دفاعی کشورهای خاورمیانه را موردبررسی قرار دهد. نتایج پژوهش حاضر نشان دهنده آن است که مؤلفه های موثر در تحقیق حاضر شامل 130 مورد است که در قالب 15 بُعد قرار می گیرند. اهمیت این ابعاد در آمایش دفاعی کشورهای خاورمیانه به ترتیب عبارت اند از بعد ژئوپلیتیکی با امتیاز 43/0، بعد نظامی با امتیاز41/0، بعد اقتصادی با امتیاز 41/0، بعد سیاسی با امتیاز 39/0، بعد هیدرولوژی با امتیاز 34/0، بعد امنیتی با امتیاز 32/.، بعد اجتماعی با امتیاز 29/0، بعد جمعیتی با امتیاز 28/0، بعد فرهنگی با امتیاز 26/0، بعد علمی-بهداشتی با امتیاز 25/0، بعد ژئومورفولوژی با امتیاز 25/0، بعد ریاضی با امتیاز 2/0، بعد اقلیمی با امتیاز 2/0، بعد زیستی با امتیاز 2/0و بعد خاکی با امتیاز 18/0 می باشند.
۴۹.

تبیین نظری مولفه های موثر در مناسبات ژئوپلیتیک و ارائه الگوی پیشنهادی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ژئوپلیتیک مولفه های ژئوپلیتیکی مناسبات ژئوپلیتیک نظریات ژئوپلیتیکی دیدگاه های

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷ تعداد دانلود : ۶۳
هدف از این پژوهش الگویابی مهم ترین مولفه های مؤثر بر مناسبات ژئوپلیتیک میان بازیگران قدرت است. مناسبات ژئوپلیتیکی استفاده از منابع جغرافیای قدرت در مناسبات بازیگران است. بیشتر مفاهیم در ارتباط با مناسبات ژئوپلیتیکی بر محور مناسبات رقابتی بوده درحالی که مناسبات ژئوپلیتیکی جنبه ها و شکل های مختلفی از همگرایی تا تنش و ستیز را در بر می گیرد. روش تحقیق در این پژوهش بر اساس هدف نظری و بر اساس ماهیت توصیفی - تحلیلی است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که نظریات و دیدگاه های مختلفی در زمینه و مرتبط با مناسبات ژئوپلیتیکی وجود دارد که با بررسی برخی از این دیدگاه ها و نظریات به مجموعه از مؤلفه ها و شاخص های مؤثر در مناسبات ژئوپلیتیکی احصاء شدند و در چهار بعد طبیعی (11 مولفه)، انسانی (19 مولفه)، ترکیبی (18 مولفه)، مصنوعی (نرم) (10 مولفه) و مجموعا (58 مولفه) دسته بندی شدند. از سوی دیگر تحلیل نتایج پنل دلفی فازی تشکیل شده نشان می دهد که ابعاد و مولفه های احصاء شده مرتبط با مناسبات ژئوپلیتیک بوده اند و مورد توافق خبرگان قرار گرفته اند.
۵۰.

نگرشی فلسفی بر تخصص گرایی یا تجمیع علم جغرافیا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فلسفه علم فلسفه ی علم جغرافیا وحدت یا کثرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵ تعداد دانلود : ۲۳
مقاله ی حاضر در پی بررسی بخشی از مسائل پیش آمده در دهه های اخیر در علم جغرافیا با نگاه آسیب-شناسانه است؛ ازاین رو چون علم جغرافیا حوزه ی مطالعاتی کلانی دارد، این دیدگاه نزد اکثر پژوهشگران وجود دارد که جغرافیا علمی میان رشته ای است و همین زمینه، چالش های اساسی را در دهه های اخیر در قالب تخصص گرایی یا تجمیع این علم نزد جامعه ی جغرافیایی فراهم آورده است. ازاین رو، مقاله با نگرشی فلسفی در پی پاسخی منطقی به سؤالی پیش آمده در علم جغرافیاست که کدام اقدام (1- تجمیع گرایش های رشته ی جغرافیا 2- تخصص گرایی گرایش های مختلف به رشته ی جغرافیا) با فلسفه و ماهیت وجودی علم جغرافیا سازگار است؟ و کدام یک علم جغرافیا را در گام شناخت (توصیف و تحلیل مسائل) و گام بهبود (ارائه ی راه حل برای مسائل) تواناتر می سازد؟ در این مقاله جهت تحلیل اطلاعات بیان شده، از روش تحلیل محتوا بهره گرفته شده است؛ بنابراین، این مقاله تلاش دارد تا با نگرشی فلسفی و نگاهی سنجش گرایانه (انتقادی) به آن ها، راه را برای «تجمیع یا تخصص گرایی» علم جغرافیا باز کند. به هرروی، نتایج تحقیق نشان می دهد چون موضوع اصلی علم جغرافیا «فضای جغرافیایی» است، بر این مبنا نمی توان گفت که جغرافیا به عنوان علمی میان رشته ای است؛ زیرا جغرافیا دارای موضوعی واحد است که جغرافی دانان آن را مطالعه می کنند. نتایج پژوهش به وحدت کلان-گرایانه در عین کثرت [سیطره ی وحدت بر کثرت] در علم جغرافیا قائل است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان