حمید صابری

پژوهش حاضر با هدف برنامه ریزی راهبردی مناطق شهری کرمان بر پایه رشد هوشمند شهری به نگارش درآمده است. این پژوهش برحسب هدف، کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی تحلیلی می باشد. روش جمع آوری داده ها به صورت اسنادی و پیمایشی(پرسشنامه) و جامعه آماری، شامل دو گروه شهروندان و مسئولین نخبگان بوده که به روش نمونه-گیری تصادفی داده ها جمع آوری شده است. جهت تجزیه وتحلیل داده ها نیز از نرم افزار SPSS، ArcGIS، SWOT، ANP و نرم افزار Super Decision استفاده شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که تمام شاخص هایی که برای ارزیابی وضعیت رشد هوشمند شهری در کرمان به کار برده شده اند، از سطح معنی داری مناسبی برخوردار هستند اما تفاوت معنی داری در سطح آلفای 01/0 از دید پاسخگویان در کرمان وجود دارد. این مسأله، دسته بندی مناطق شهری به لحاظ شاخصهای رشد هوشمند را تأیید می کند. نتایج تحلیل رگرسیون نیز با سطح معناداری 023/0 و میزان آلفای کمتر از 05/0 حاکی از اثرگذاری متغیر مستقل بر وابسته و رابطه معنادار بین آن ها است. در نهایت، بر پایه الگوی تحلیلی سوات مشخص گردید که راهبرد اصلی، جذب ایده های نوآورانه رشد هوشمند شهری از طریق مشارکت ذینفعان شهری بوده و راهبرد افزایش مشارکت شهروندان و گرفتن ایده های برتر در مورد شهر کرمان و تطابق آن با اصول رشد هوشمند" به عنوان راهبرد جایگزین تعیین گردید.

تبیین موضوع: تاب آوری رویکردی نو در راستای ارزیابی و ارتقای ظرفیت مانایی و تحمل پذیری بنیان های توسعه در شهرهاست. تبیین و شناخت مؤلفه های مؤثر و پیش برنده آن می تواند راهگشای بسیاری از برنامه های مرتبط با مدیریت بحران و دفاع غیر عامل شهری باشد که با توجه به پیچیدگی های تهدیدات امروزی امری بسیار ضروری می باشد. روش: مقاله حاضر با هدف گذاری کاربردی و با روش شناسی توصیفی- تحلیلی در راستای شناخت و تحلیل پیشران های تبیین کننده تاب آوری شهری در کلان شهر مشهد می باشد. جهت شناسایی شاخصه های مفهومی تبیین کننده پیشران های اصلی تاب آوری به روش اسنادی و دلفی هدف مند استفاده شده است. جامعه نمونه کارشناسان و متخصصان مرتبط با موضوع پژوهش در دو بخش به صورت 15 نفر برای اجرای تکنیک دلفی هدف مند و 50 نفر برای ارزش گذاری به پیشران های تبیین کننده می باشند. برای تحلیل داده ها از مدل معادلات ساختاری ایموس گرافیک (AMOS) استفاده شده است یافته ها: نتایج تحقیق بیانگر این امر است که اولاً تحلیل شاخصه های مفهومی با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی (EFA) شش پیشران تبیین کننده اصلی را به صورت تاب آوری اقتصادی با ضریب پایایی 78/0، تاب آوری اجتماعی با ضریب پایایی 0.76، تاب آوری کالبدی با ضریب پایایی 0.72، تاب آوری نهادی- مدیریتی با 0.73، تاب آوری زیرساختی با ضریب پایایی 0.82 و زیست محیطی با ضریب پایایی 0.74، مورد شناسایی قرار داد و ثانیاً تحلیل ساختار ارتباطی پیشران های شناسایی شده با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی (CFA) نشان داد که پیشران های شناسایی شده دارای ارتباط ساختاری معناداری برای تبیین تاب آوری در کلان شهر مشهد می باشند. نتایج: آنچه از این تحقیق بر می آید که برای ارزیابی و کاربست تاب آوری در کلان شهر مشهد نیازمند به دید جامع و چند جانبه می باشد. یعنی توجه به پیشران های مهمی در 6 حوزه کلان  اقتصادی تا زیست محیطی می باشد، چرا که تحقق تاب آوری در این کلان شهر با ارتباط ساختاری قوی در بین این پیشران ها مرتبط می باشد.

  ارزیابی فضاهای شهری عموماً با تأکید بر ابعاد کالبدی و فارغ از نگاه اجتماعی صورت پذیرفته است؛ در صورتی که فضاهای شهری تنها به وسیله طراحان و برنامه ریزان ساخته نشده بلکه در عمل از شیوه استفاده شهروندان و تصویر ذهنی آنها نیز تأثیر می گیرند. این پژوهش با هدف واکاوی تأثیرپذیری رفتار انسان از مؤلفه های محیطی شامل معنا، عملکرد و شکل فضای شهری انجام شده است. روش انجام این پژوهش کارکردی برگرفته از نتایج بررسی های توصیفی- استنتاجی و اسنادی- کتابخانه ای بوده که بر مبنای آن مدل سازی صورت گرفته است. ارزیابی صحت و دقت فرضیات به کمک روش معادلات ساختاری SEMبه طور مشخص روش کمترین مربعات جزئی (PLS)در نرم افزارهای Smart PLSو SPSS صورت پذیرفته است. آزمون های خودگردان سازی (Bootstraping)، تحلیل عاملی تأییدی و تی تک نمونه ای (t-value)در این راستا و آزمون های شاخص اعتبار اشتراک (CV com.)، شاخص اعتبار افزونگی (CV red.)، واریانس تبیین شده (R 2 )و شاخص GOFجهت نکویی برازش مورد استفاده قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشانگر فزونی سطح معناداری 403/3، 405/2 و 085/6 به ترتیب در ارتباط با معنا، عملکرد و شکل فضای شهری از میزان قابل قبول 96/1 و در نهایت، تأیید رابطه میان معنا، عملکرد و شکل فضای شهری بر شکل گیری الگوهای رفتاری می باشد.

تحولات عظیم عصراطلاعات، نوع جدیدی از فضا تحت عنوان فضای مجازی را وارد عرصه شهرسازی نموده. نظر به ضرورت هماهنگی با این حرکت جهانی و اهمیت معنای مکان به عنوان یکی از مهمترین متغیرهای کیفی محیط، تحقیقات در زمینه بررسی و شناخت اثرات فضای مجازی بر نحوه ادراک، دلبستگی و تعلق مردم به مکان از اهمیت ویژه ای برخوردار میباشد. از آنجاییکه معنا یافتن هر مکان به گونه ای جدایی ناپذیر در ادراک انسانی از آن فضا تنیده شده، برای ارتقاء کیفیت مطلوب فضاهای شهری، بررسی عوامل تاثیرگذار بر ادارک فردی قابل توجه می-باشد. پژوهش اعتقاد دارد افراد بر اساس میزان استفاده از فضای مجازی با اثرات مختلفی در ارتباط با درک مکان و ابعاد مختلف آن با حضور در فضای واقعی مواجه اند. هدف پژوهش، ارزیابی تاثیر میزان استفاده افراد از فضای مجازی بر ادراک معنای مکان آنها در فضای واقعی است. بدین منظور دو فضای شهری سنتی و مدرن اصفهان با جامعه آماری مراجعین مورد مطالعه قرار گرفته اند. تحقیق از لحاظ ماهیت، کاربردی و هدف، توصیفی تحلیلی میباشد. روش پژوهش همبستگی و آزمونهای کولموگراف اسمیرنف، رگرسیون و همبستگی پیرسون برای تعیین رابطه، شدت و جهت رابطه میان متغیرهای مستقل و وابسته استفاده شده. بر این اساس مولفه های چهارگانه ادراک تدوین و در نمونه های مطالعاتی مورد آزمون قرار گرفته اند.نتایج نشان میدهد، ادراک معنای مکان افراد از فضای واقعی متاثر میزان استفاده آنها از فضای مجازی بوده که در این رابطه، مولفه کالبدی ادراک بیشترین و مولفه فردی ادراک کمترین میزان همبستگی با آن را داراست.

راهبرد رشد هوشمند، مدیریت پویا و انعطاف پذیر رشد شهری بوده که دو هدف کارایی و کیفیت محیطی فضای شهری را مدنظر قرار دارد و به عنوان روشی اصلاحی برای رشد پراکندگی شهری در جهت رفع مشکلات شهری عمل می کند. بر همین اساس، پژوهش حاضر باهدف تحلیل و ارزیابی راهبرد رشد هوشمند شهری در مناطق چهارگانه شهر کرمان به نگارش درآمده است. این پژوهش برحسب هدف، کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی-تحلیلی است. روش جمع آوری داده ها به صورت پیمایشی (پرسشنامه) و جامعه آماری، شامل دو گروه شهروندان و مسئولین نخبگان بوده که به روش نمونه گیری تصادفی داده ها جمع آوری شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها نیز از نرم افزار SPSSو جهت تصویرسازی نتایج از نرم افزار ArcGISاستفاده شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که تمامی شاخص های مورد بررسی از سطح معنی داریِ مناسبی برخوردار هستند. میانگین کلی گروه مسئولین نخبگان در رابطه با شاخص های رشد هوشمند در کرمان 45/3 و گروه شهروندان 96/2 است و گروه مسئولین نخبگان تمامی شاخص ها را در سطحی متوسط به بالا ارزیابی کرده اند اما شهروندان تنها دو شاخص مسکن (25/3) و اجتماعی/هویت (3) را در سطحی متوسط دانسته اند و این امر نشان از وضعیت بهتر شهر کرمان از دید مسئولین نخبگان دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نیز با سطح معناداری 023/0 و میزان آلفای کمتر از 05/0 حاکی از اثرگذاری متغیر مستقل بر وابسته و رابطه معنادار بین آن ها است. در نهایت بر پایه آزمون کروسکال والیس، منطقه 2 با بیشترین ارزش عددی (8/13) در رتبه اول قرار دارد و بنابراین، این گونه استنباط می شود که ساکنان مناطق چهارگانه کرمان در رابطه با وضعیت شاخص های رشد هوشمند شهری در این شهر، دیدگاه متفاوتی داشته اند.

روزبه روز مهاجرت روستاییان به دلایل کمبود خدمات و دسترسی به امکانات، افزایش بیکاری، مشکلات فراوان در تأمین هزینه های خانوار و عدم مکانیزه شدن روستا، در حال افزایش بوده و راهبردهای گذشته در زمینه توسعه نواحی نتوانسته اند در حل مسائل و معضلات به گونه ای موفقیت آمیز عمل کنند و این در حالی است که جاذبه های گردشگری متعددی اعم از طبیعی، تاریخی و فرهنگی در روستاها موجود بوده و به وسیله ی گردشگری روستایی که توسعه ای همه جانبه در ابعاد اقتصادی، فراغتی، مدیریتی، اجتماعی و فرهنگی که کمترین تأثیرات مخرب را بر روستا دارد سعی در کاهش نرخ بیکاری، توانمندسازی خانوار روستایی، درآمدزایی، کاهش مهاجرت، افزایش میزان دسترسی به خدمات و امکانات داشته است. هدف پژوهش حاضر، بررسی عوامل درونی نقاط (قوت ها و ضعف ها) و بیرونی نقاط (فرصت ها و تهدیدها) در روستای شیخ شبان با استفاده از تکنیک SWOTمی باشد که با ارزیابی عوامل داخلی و خارجی محدوده توسط ماتریس ارزیابی موقعیت و اقدام استراتژیک، راهبردهایی ارائه شده است. براساس تجزيه تحليل هاي صورت گرفته در تحقيق نشان مي دهد كه جهت تأكيد بر رفع آسيب پذيري حوزه ي مطالعه شده، استراتژي هاي اقتضایی یا تنوع (ST) در اولويت برنامه هاي توسعه ي گردشگري روستای شیخ شبان قرار گيرد.

امروزه در همان ساعات اولیه جنگ، شهرها آماج حملات گوناگون قرار می گیرند و اغلب این کار توسط حملات نظامی صورت می گیرد. لذا لزوم اتخاذ تدابیری که بر مبنای آن ها بتوان آسیب های ناشی از حملات نظامی در مناطق شهری را کاهش داد، به شدت احساس می شود. تلاش های غیرنظامی که امروزه به نام پدافند غیرعامل شهرت یافته اند، یکی از مورد توجه ترین مباحث در خصوص کاهش آسیب پذیری شهرها و مراکز استانی در زمان بروز جنگ ها هستند. در کنار دانش پدافند غیرعامل، شهرسازی به عنوان یک دانش کاربردی می تواند از طریق محورهای تخصصی در کاهش اثرات حملات نظامی موثر واقع شود که در این بین می توان به نقش کاربری اراضی، مراکز ثقل، سلسله مراتب شهری، زیرساخت ها، شبکه ارتباطی، مجموعه های مسکونی، تامین فضاهای امن و فضاهای باز اشاره نمود. در این پژوهش از محدوده داخلی رینگ اول شهر همدان به عنوان محدوده مطالعاتی استفاده شده است. این ناحیه در اکثر طرح های فرادست به عنوان بخش مهمی از هسته مرکزی شهر همدان معرفی شده است و به علت استقرار طیف وسیعی از کاربری های مهم شهری و فراشهری در حملات موشکی آسیب پذیر به نظر می رسد. برای این منظور، مدل مطلوب آسیب پذیری در حملات موشکی بر اساس روش تحلیل شبکه ای تدوین شده و آسیب پذیری محدوده مورد ارزیابی قرار گرفت. پس از انجام تحلیل، مشخص شد که 39٫2 درصد قطعات آسیب پذیری متوسط و 42٫3 درصد قطعات آسیب پذیری زیاد و در مجموع 81٫5 درصد بلوک ها آسیب پذیری متوسط به بالا دارند که فرضیه آسیب پذیر بودن محدوده در حملات موشکی تایید می شود. در انتها بر اساس روش های متداول شهرسازی، نسبت به ارایه راهکارهای مناسب برای کاهش آسیب پذیری بافت محدوده مورد مطالعه و ارایه راهکارهای مناسب جهت تخلیه و اسکان در حملات موشکی اقدام شد.

رویکرد نوین توسعه پایدار توجه به انسان است و دستیابی به این مهم نگاه جدی تر به مقوله توسعه انسانی و آموزشی را می طلبد. پژوهش پیش رو تلاش دارد با بررسی توسعه آموزشی به عنوان موتور محرکه ی توسعه مناطق به شناخت میزان برخورداری و سطح بندی سکونتگاه ها از منظر آموزشی دست یابد . هدف پژوهش پیش رو، اولویت بندی و تعیین میزان نابرابری آموزشی بین شهرستانهای استان ایلام با مقایسه دو مدل تاپسیس و ویکور و ادغام نتایج با تکنیک های ادغام (روش میانگین رتبه، بردا و کپ لند) است . رویکرد پژوهش تحلیلی - توصیفی است و از نرم افزارهای spps, Excel و 17 شاخص آموزشی استفاده شده است . یافته های پژوهش: نتایج تکنیک ادغام به نتایج مدل ویکور نزدیک تر است که بیانگر ویژگی حل سازشی مدل ویکور و برتری نسبی مدل ویکور به مدل تاپسیس است . یافته های دیگر پژوهش بیانگر عدم تعادل توسعه آموزشی در سطح شهرستانهای استان ایلام است: شهرهای مهران،آبدانان و ایلام در چرخه توزیع امکانات آموزشی در موقعیت نسبتا محروم از توسعه آموزشی قرار دارند .درشهر ایلام به عنوان مرکز استان به علت مهاجرتهای بی رویه، و در یک فرآیند طولانی مدت، امکانات آموزشی به نسبت جمعیت تقلیل یافته و ساکنین شهر از سطح توسعه آموزشی در خور محروم مانده اند.

هدف از تحقیق حاضر بررسی اثرات کالبدی مهاجرت های روستایی به شهر ایذه می باشد. روش تحقیق در این پژوهش روش توصیفی-تحلیلی است اطلاعات مورد نیاز از روش اسنادی (برای بررسی ادبیات تحقیق و آمار و اطلاعات مورد نیاز از دفاتر آماری مرکز آمار، شهرداری و ...) و روش میدانی یا پیمایشی (بازدید و مشاهدات عینی و از شهر ایذه برای کسب پاره ای از اطلاعات که موجود نبوده است)جمع آوری گردیده است. همچنین با استناد به تصاویرهوایی، نقشه های قدیمی و اطلاعات کمی و کیفی موجود در شهرداری و سایر نهادهای شهرستان و نیز استفاده از عکس های هوایی بدنبال بررسی نقاط مستعد پیشرفت فیزیکی بودیم، لذا در خصوص تاثیرات فیزیکی و زیرساختی مهاجرت های روستا به شهر ایذه از طریق مشاهدات عینی و پرس جو و اطلاعات نهادهای زیرساختی شهرستان استفاده خواهد شد. بطور کلی در مناطق در حال گسترش شهرستان ایذه اثرات فیزیکی و زیرساختی شامل؛ نامناسب بودن استحکام بنا، مسائل بهداشتی، دور بودن از کاربری های مختلف و عدم تناسب آنها، عدم وجود دسترسی ها مناسب و معابر استاندارد و ... قابل مشاهده است.

فضاهای شهری بازنمودی از کیفیت زندگی شهروندان برپایه ساختارهای محیطی، فرهنگی و اجتماعی به شمار رفته و با کاوش در آنها به عنوان جزئی از کلیت شهر یا جامعه می توان به دیدگاهی روشن و عمومی در این ارتباط دست یافت. به دلایلی چند از جمله سهولت درک کالبد و محیط در مقایسه با معنا و عملکرد فضای شهری، مطالعه فضاهای شهری عموما با غفلت از مورد اخیر صورت پذیرفته و به بیان دیگر، رویکرد پدیدارشناسی و انسان گرایی کمتر در کیفیت فضاهای شهری به کار می روند. تاکید بر رویکردهای یاد شده، پذیرش تاثیرپذیری فعالیت و رفتارهای انسان از محیط را به دنبال داشته که به صورت تخصصی در دانش روان شناسی محیطی مورد توجه قرار دارد. این مقاله با هدف واکاوی نظری- تحلیلی تاثیرپذیری رفتار انسان از محیط (فضای شهری) با تاکید بر رفتارهایی که با تحدید حضور برخی گروه های اجتماعی به ویژه زنان به جنسیتی شدن فضای شهری منجر می گردند، با استفاده از نظریات مطرح در روان شناسی محیطی انجام شده است. روش انجام این پژوهش راهبردی- شهری با رویکرد کارکردی برگرفته از نتایج بررسی های توصیفی- استنتاجی و اسنادی- کتابخانه ای بوده که برمبنای آن مدل سازی صورت گرفته است. پایه های نظری این پژوهش مبتنی بر نظریه اکولوژیکی (بوم شناسی) و نظریه محتوای- اثباتی لنگ، از میان نظریات مرتبط با ادراک در روان شناسی محیطی بر نظریه کنش گرایی احتمالی برونزویک، قابلیت های محیطی گیبسون و ویژگی های جلب کننده محیط برلاین استوار است. در ارتباط با نظریات مرتبط با جنسیتی شدن فضای شهری از نظریه فضای افتراقی لوفور و دیدگاه های مون، راکرفلر، کاسکلا، تانکیس و به صورت ویژه نظریه رویکرد غیرکلامی راپاپورت بهره گیری شده است. ارزیابی صحت و دقت فرضیات پژوهش به کمک روش معادلات ساختاری SEM به طور مشخص روش کمترین مربعات جزئی(PLS) در نرم افزارهای Smart PLS و SPSS صورت پذیرفته است. آزمون های خودگران سازی، تحلیل عاملی تاییدی و تی تک نمونه ای (t-value) در این راستا و آزمون های شاخص اعتبار اشتراک (CV com)، شاخص اعتبار افزونگی(CV red)، واریانس تبیین شده (R2) و شاخص GOF جهت نکویی برازش مورد استفاده قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشانگر آن است که محیط مانند یک قرارگاه رفتاری عمل کرده که برمبنای آن میان جنبه های کالبدی و الگوهای رفتاری رابطه ویژه ای برقرار بوده که بر بروز رفتارهای نسبتاً مشابه در زمان های مختلف توسط افراد گوناگون دلالت دارد. فزونی سطح معناداری 403/3 در ارتباط با معنای فضای شهری، سطح معناداری 405/2 در ارتباط با عملکرد فضای شهری و سطح معناداری 085/6 در ارتباط با شکل فضای شهری از میزان قابل قبول 96/1 بیانگر مثبت بودن فرضیه ها و تایید رابطه میان معنا، عملکرد و شکل فضای شهری بر شکل گیری الگوهای رفتاری می باشد. در مرحله بعد نیز معناداری الگوهای رفتاری با سطح 725/8 بر فضای شهری جنسیتی تایید شده است. بدین ترتیب و در صورت شناسایی عوامل محیطی موثر بر رفتار می توان قابلیت های محیط را جهت رخداد یا ممانعت از شکل گیری الگوهای رفتاری معین مورد برنامه ریزی و طراحی قرار داد. تقسیمات فضایی و نمادین حاصل از فرآیند یاد شده می توانند حضور برخی گروه های اجتماعی چون زنان را تشویق یا تحدید نموده و بدین ترتیب بر شکل گیری جغرافیای جنسیتی شهرها موثر باشند.

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی میزان توسعه یافتگی و توزیع فضایی شهرک های صنعتی مجموعه شهری اصفهان انجام شده است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است. برابر تقسیمات کالبدی مسکن و شهرسازی، مجموعه شهری اصفهان شامل بخش هایی از 7 شهرستان اصفهان، نجف آباد، مبارکه، لنجان، فلاورجان، خمینمی شهر و برخوار و میمه، با مساحتی بالغ بر 8347 کیلومتر مربع می باشد. به منظور بررسی میزان توسعه یافتگی و نحوة توزیع فضایی شهرک های صنعتی در مجموعه شهری اصفهان از مدل تاپسیس استفاده شد. در این روش، برای تشکیل ماتریس تصمیم گیری از 15 شهرک صنعتی موجود در مجموعه شهری به عنوان گزینه های تصمیم و از 8 شاخص تأثیر گذار به عنوان معیارهای تصمیم گیری استفاده شد، سپس ضمن وزن دهی به شاخص ها با استفاده از مدل آنتروپی با مدل تاپسیس، رتبه بندی نهایی انجام شد. نتایج نشان می دهد از 15 شهرک صنعتی موجود، تنها شهرک صنعتی محمود آباد اصفهان با امتیاز 0.948 دارای بیشترین امتیاز (توسعه یافته)، دو شهرک صنعتی مبارکه و اشترجان دارای وضعیت نیمه توسعه یافته و 12 شهرک دیگر مجموعه شهری دارای وضعیت کمتر توسعه یافته بوده اند. توزیع فضایی شهرک های صنعتی مجموعه شهری در سطح شهرستان ها با ضریب 145 درصد، نابرابر ارزیابی شد.

توجه به مسیرهای گردشگری به منظور جذب توریسم در یک منطقه می تواند ضمن درآمد زایی، باعث ارتقای کیفیت زندگی جامعه میزبان شود. یک مسیر گردشگری علی رغم داشتن جاذبه ها و منابع متعدد گردشگری در طول مسیر نیاز به برنامه ریزی راهبردی دارد. استان چهارمحال و بختیاری از جمله استان هایی است که با دارا بودن شرایط و امکانات مناسب فرهنگی و تاریخی و جاذبه های طبیعی وگردشگری یکی از قطب های توریستی کشور می باشد اما با این وجود به طور شایسته نتوانسته از این فرصت به صورت بهینه استفاده نماید. این مقاله با هدف اولویت بندی مسیرهای گردشگری استان چهار محال و بختیاری مورد مطالعه قرار گرفته است.روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و از نوع کمی و کیفی می باشد. اطلاعات مورد نیاز از آمار رسمی بدست آمده است، سپس با استفاده از مدل TOPSIS و همچنین وزن دهی به شاخص ها و زیر شاخص ها از طریق مدل AHP به رتبه بندی مسیرهای 6گانه گردشگری استان چهار محال و بختیاری پرداخته شده است . نتایج حاصل ازTOPSIS نشان می دهد که بین مسیرها نابرابری وجود دارد و مسیر شماره 1 دارای رتبه اول و مسیر شماره 4 دارای رتبه آخر است . میانگین امتیاز ها نشان می دهد که مسیرهای شماره 1 و5 دارای امتیاز بالاتر از میانگین ، مسیرهای شماره 5 و 3حول میانگین و مسیرهای 2و4 پایین تر از میانگین هستند. در نهایت راهکارهای لازم برای از بین بردن عدم تعادل در مسیرهای گردشگری و ارائه پیشنهادات لازم پرداخته شده است.

لزوم رویارویی باچالش های جدیدشهرنشینی موجب دگرگونی هایی درمدیریت شهری شده است،بنابراین شهرسازی مشارکتی باتاکیدبر رهیافت محله محوری به عنوان یک نظام برنامه ریزی کارآمدمی توانددرصورت تحقق دقیق وکارشناسانه بادرنظرگرفتن تمامی جوانب وشناخت کامل ازنظرات وخواسته های ساکنان هرمحله بسیاری ازمشکلات امروزه درشهرهاراکاهش دهد.روش این پژوهش براساس  هدف کاربردی و براساس ماهیت توصیفی- تحلیلی می باشد وجمع آوری این اطلاعات براساس مطالعات کتابخانه ای ،اسنادی و میدانی انجام گرفته است.بدین منظوردرراستای دستیابی به اهداف این پژوهش ابتداپرسشنامه ای ازنوع سئوالات بسته پاسخ بااستفاده ازطیف لیکرت که دارای روایی وپایایی مناسب بوده تدوین وبراساس روش نمونه گیری به شیوه تصادفی درسطح محله توزیع شدوسپس داده های بدست آمده راباستفاده ازنرم افزار SPSSموردتجزیه وتحلیل قرارداده ودرنهایت به ارائه راهکارهایی جهت مشارکت بهینه ساکنان محله مبادرت شده است.نتایج بررسی هانشان می دهدتفاوت معناداری بین پایگاه اجتماعی واقتصادی ومیزان مشارکت پذیری ساکنان محله موردمطالعه وجودندارد ،همچنین رابطه معناداری بین عدم وجودبرنامه ریزی صحیح ونقش آن درمشارکت کمترشهروندان محله علی آبادوجوددارد.

هدف این مقاله بررسی و تحلیل فضایی شاخص های رشد هوشمند شهری و عوامل مؤثر بر آن از طریق 75 شاخص مختلف (اجتماعی اقتصادی، کالبدی و کاربری اراضی، زیست محیطی و دسترسی و ارتباطات) است. روش پژوهش تحلیلی و همبستگی است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از مدل های کمّی برنامه ریزی، ازجمله تصمیم گیری های چندمعیاره ی تاپسیس، آنتروپی، ضریب پراکندگی، تحلیل خوشه ای و تحلیل رگرسیون استفاده شده است. بر اساس بررسی های صورت گرفته از بین 14 منطقه ی شهرداری اصفهان، منطقه ی 8 در شاخص اجتماعی اقتصادی، منطقه ی 5 در شاخص کالبدی و کاربری اراضی، منطقه ی 2 در شاخص زیست محیطی و منطقه ی 3 در شاخص دسترسی و ارتباطات، رتبه ی اول را به خود اختصاص داده اند. در شاخص تلفیقی رشد هوشمند شهری، منطقه ی 5 شهرداری بهترین حالت و منطقه ی 14 بدترین وضعیّت را داشته است. استفاده از ضریب پراکندگی نشان می دهد در بین شاخص های مختلف، بیشترین میزان نابرابری در شاخص های کاربری اراضی و کالبدی و کمترین میزان نابرابری در شاخص های اجتماعی اقتصادی بوده است. برابر آزمون آماری انجام گرفته بین شاخص های کالبدی و کاربری اراضی با شاخص های تلفیقی رشد هوشمند، همبستگی معنادار وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل ""رگرسیون توأم"" نشان می دهد از بین شاخص های چهارگانه، شاخص های کاربری اراضی و (دسترسی و ارتباطات) بیشترین سطح معناداری در تبیین و پیش بینی رشد هوشمند شهری را دارند.

نظام شهری تجسم فضایی اقتصاد سیاسی و نحوه مدیریت سرزمین در یک کشور است. با مطالعه نظام شهری نحوه پخشایش و میزان تعادل جمعیت شهرها مشخص تر می گردد. نظام شهری ایران از الگوی سنتی کهکشانی در قبل ازسال،1300 به الگوی زنجیره ای به دلیل تمرکز امکانات و خدمات در شهرهای بزرگ متمایل شده است. این الگو ضمن بر هم زدن روابط منطقی شهرهای کوچک، میانی و بزرگ با یکدیگر، باعث آشفتگی در نظام شهری ایران شده است. هدف از این پژوهش، آشنایی با میزان تعادل در نظام شهری ایران طی سالهای 1335تا 1385است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی با تاکید بر مدلهای بررسی کننده است. جامعه آماری شامل کلیه شهرهای ایران در پنج دوره سرشماری از سال 1335تا سال 1385 است. یافته های پژوهش، بیانگر آن است که نظام شهری ایران در نیم قرن اخیر از لحاظ شاخص های ضریب تمرکز، رتبه اندازه، نخست شهری و ضریب آنتروپی به سمت تعادل میل کرده است؛ اما از نظرشاخص ضریب جینی و توزیع جمعیت در طبقات شهری نسبت به سال 1335 در وضعیت نامتعادل قرار دارد. در حقیقت، براساس منحنی لورنز شهرهای ایران طی سال 1335 به خط نرمال نزدیکتر بوده، اما در سال 1385از خط نرمال فاصله بیشتری گرفته اند. این امر ناشی از افزایش تعداد شهرهای بسیار کوچک با جمعیت اندک و افزایش جمعیت شهرهای بسیار بزرگ در نظام شهر ایران است. برای متعادل سازی نظام شهری ایران، راهکارهای تمرکز زدایی از کلانشهرها و تقویت شهرهای کوچک ومیانی پیشنهاد شده است.

این مقاله به بررسی سلسله مراتب شهری ایران در سال های 1375تا1385می پردازد. روش پژوهش به صورت تحلیل محتوا وآماری است. اطلاعات مورد نیاز به صورت اسنادی گردآوری شده و ضمن پردازش و طبقه بندی داده ها به بررسی وضعیت شهرهای ایران با مدل های مختلف، نظیر: ضریب آنتروپی، ضریب جینی، شاخص تمرکز شهری و مدل رتبه- اندازه پرداخته شده است. این پژوهش نشان می دهدکه به رغم افزایش بی رویه تعداد روستا شهرها (شهرهای زیر 10هزار نفر) در کل نظام شهری، ضریب آنتروپی از(79/0) در سال 1375 به(75/0) در سال1385رسیده که نشان دهنده تمرکز بیشتر در نظام شهری است. ضریب جینی از 76/0در سال 75 به 81/0در سال1385افزایش یافته است که بیانگرآن است که نظام شهری ایران اندکی به سوی عدم تعادل میل کرده است. شهر تهران به دلیل مرکزیت، سیاسی، اداری، مالی و... همچنان به عنوان نخست شهر برتر در نظام شبکه شهری ایران قرار دارد. بر اساس قانون رتبه- اندازه، شهر تهران2/3برابر شهر دوم – مشهد - جمعیت دارد؛که نسبت به سال 1375حدود3/0تعدیل یافته است. همچنین، شاخص تمرکز شهری برمبنای چهار شهر اول از 61/.به 59/کاهش پیدا کرده است. در مجموع، هنوز سلسله مراتب شهری در شبکه شهری ایران نسبت به مدل رتبه-اندازه «زیپف» و مدل تعدیل شده «بهفروز» فاصله زیادی دارد. با ارایه خدمات و تقویت شهرهای کوچک ومیانی وکاهش رشد کلانشهرها، می توان باعث توزیع بهینه سلسله مراتب شهری درسطح کشور گردید.

امروزه پدیده تغییر اقلیم یکی از بحرانی ترین موضوعاتی است که ذهن برنامه ریزان و سیاست گذاران را به خود مشغول کرده است. یکی از مهمترین راههای جلوگیری از ادامه روند تغییر اقلیم، توجه به بحث انرژی است. انرژی های فسیلی، موجب افزایش مصرف سوخت و انرژی برای گرمایش و سرمایش ساختمان ها گردیده است. از اینرو این تحقیق با استفاده از شاخص ترجونگ -ماهانی به بررسی تاثیرات اقلیم بر معماری بومی جزیره قشم پرداخته و راهکارهایی جهت ایجاد آسایش از طریق طراحی ساختمان های متناسب و سازگار با اقلیم منطقه و در نتیجه کاهش مصرف انرژی و بهینه سازی مصرف آن ارائه کرده است. نتایج نشان می دهد که ماههای ژانویه و فوریه از روزهای مطبوع و شبهای بسیار خنک و خنک برخوردار است که بهترین ماههای سال می باشد و بعد آر آن ماههای مارس و دسامبر مناسب می باشند. ماههای ژوئن، ژولای آگوست و سپتامبر نامناسب ترین ماههای سال به شمار می روند و بسیار گرم و طاقت فرسا است. براساس بررسی های انجام شده به روش ماهانی در ماههای ژوئن، ژولای، آگوست و سپتامبر جریان هوا ضروری است چون هوا خیلی گرم بوده و در ماه مارس جریان هوا مطبوع می باشد. طبق این روش در جهت نحوه استقرار ساختمانها، باید طول آن در امتداد شرقی-غربی و همچنین دیوارها و سقف ها سبک و دارای عایق حرارتی باشد بعلاوه پنجره ها بایستی بزرگ در نظر گرفته شده و دیوارها به صورت شمالی و جنوبی بوده و ساختمان از اشعه مستقیم آفتاب حفاظت شود.

مناطق مرزی بدلیل یکسری ویژگی های خاص از جمله دوری از مرکز، توسعه نیافتگی، ناپایداری سکونت، تبادلات مرزی و ... از دیرباز مورد توجه حکومتها بوده است. اما آمایش این مناطق هنوز جایگاه واقعی خود را در نظام برنامه ریزی کشور پیدا نکرده است. استان خراسان جنوبی با داشتن بیشترین مرز با کشور افغانستان از نظر توسعه یافتگی در ردیف استانهای کمتر توسعه یافته است.و از فرصت ها و قابلیت های مرزی کمتر استفاده نموده است. پژوهش اخیر با روش کمی و با ماهیت توصیفی– تحلیلی و با شیوه میدانی و کمک پرسشنامه و تجزیه و تحلیل با استفاده از مدل SWOT و ANP به ارائه الگوی مناسب برای آمایش مناطق مرزی پرداخته است. نتایج حاصله نشان می دهد الگوی مناسب برای مناطق مرزی از نوع تهاجمی است و بر اساس اولویت بندی، استراتژی تهاجمی (SO) یعنی تقویت همزمان زیرساختهای توسعه و امنیت برای نیل به توسعه پایدار از اولویت اول برخوردار است. نتایج بدست آمده از وزن دهی به زیر معیارها نیز بیانگر این واقعیت است که وجود بازارچه های مرزی، گمرک و منطقه ویژه اقتصادی (S2) مهمترین نقطه قوت استان، امنیت نسبی موجود در مرز (O3) مهمترین فرصت استان، بی ثباتی طرف افغان در مناسبات تجاری و سیاسی (T2) مهمترین تهدید استان و ضعف زیرساخت های کالبدی (جاده، راه آهن و..) (W4) مهمترین نقاط ضف استان می باشد.

فضاهای شهری از دیر باز تاکنون بستر کالبدی تعاملات اجتماعی مردم بوده است هر چند ویژگی های کمی و کیفی فضاهای شهری طی زمان و در اثر عوامل گوناگون چندی تغییر کرده است اما همواره شهروندان و سایر استفاده کنندگان از شهر به چنین فضاهایی نیازمند بوده اند.فضای شهری در مفهومی عام ،ارتباط متقابل میان روابط و رفتار هاست. هدف پژوهش مطالعه تطبیقی میزان مطلوبیت کیفیت فضاهای عمومی شهری در مناطق 1 و 6 شهر اصفهان می باشد. ، روش تحقیق کمی از نوع توصیفی تحلیلی وجامعه آماری کلیه شهروندان بالای 15 سال دو منطقه در سال 96 می باشد از تعداد کل جامعه آماری بر اساس فرمول کوکران 375نمونه برآورد گردید. نتایج تحقیق با استفاده از نرم افزار spss و آزمونT و آزمون های استنباطی ( پیرسون و اسپیرمن و ...) تجزیه و تحلیل شده است و نتایج حاصل از آزمون فرضیات نشان داد که میزان کیفیت فضای شهری در منطقه 1 و 6 برابر نیست و با توجه به میانگین دو منطقه می توان گفت کیفیت فضای شهری در منطقه 1 مطلوب تر از منطقه 6 است . کیفیت فضای شهری در محله ها به ترتیب محله بید آبادی با میانگین 72.29 مطلوبترین، علی قلی آقا با میانگین 65.88 از منطقه 1 و دروازه شیراز با میانگین 63.72 و مرداویج با میانگین 61.12 از منطقه 6 بوده است. میزان امنیت فضای شهری در گروه جنس مذکر و مونث برابر است وهرچه سطح تحصیلات بیشتر باشد میزان رضایت از مبلمان شهری کمتر است.