مهدی محمدزاده راوندی

مشارکت شهروندان، مشروعیت نظام سیاسی را به همراه دارد و انتخابات، مهمترین ابزار تحقق مشارکت سیاسی و بروز و ظهور مردم سالاری است. مشارکت سیاسی با مهمترین مباحث مربوط به علم سیاست و جامعه شناسی، نظیر احزاب، گروه های فشار، رابطه مردم و حکومت، جامعه مدنی، ویژگی های جمعیت شناختی و نظایر آن پیوند عمیق و ناگسستنی دارد. با عنایت به متون و مقالات متعدد و بهره گیری از روش های مختلف پژوهشی در زمینه مشارکت سیاسی- انتخاباتی و علل و انگیزه های آن، تاکنون نگاه فراترکیبی نسبت به این مسأله صورت نگرفته است. در این پژوهش با رویکرد فراترکیب و با نگاهی جامع و کلی شاخص ها و مؤلفه های اصلی مؤثر برمشارکت در انتخابات استخراج گردیده است. این پژوهش به این سؤال پاسخ می دهد که عوامل مؤثر بر مشارکت سیاسی در ایران کدامند؟ مطابق نتایج، از228 مقاله مورد بررسی، 126عامل مؤثر در مشارکت به دست آمد که در10 مؤلفه کلی دسته بندی گردیده اند.

در دهه های اخیر، مشارکت سیاسی شهروندان به عنوان مولفه ی کلیدی توسعه اجتماعی سیاسی مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است. مشارکت شهروندان مشروعیت نظام سیاسی را به همراه دارد. مشارکت سیاسی با مهمترین مباحث مربوط به علم سیاست و جامعه شناسی، نظیر احزاب، گروه های فشار، رابطه مردم وحکومت، جامعه مدنی، ویژگی های جمعیت شناختی و نظایر آن پیوند عمیق و ناگسستنی دارد. در این ارتباط، انتخابات مهمترین ابزار تحقق مشارکت سیاسی و بروز و ظهور مردم سالاری می باشد. هدف اساسی این مقاله مطالعه تطبیقی الگوی فضایی مشارکت سیاسی بین شهرستان های کاشان و آران و بیدگل می باشد. این مطالعه از نوع پیمایشی بوده و برای جمع آوری داده های تحقیق از تکنیک پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق شهروندان بالای 21 سال شهرستان های کاشان و آران و بیدگل در سال 1399 می باشد. تعداد 870 پرسشنامه توزیع و از این تعداد 834 پرسشنامه به عنوان نمونه تحقیق انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته اند. اعتبار و روایی متغیرهای تحقیق با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ مورد تائید قرار گرفته است. یافته های پژوهش ضمن تائید تفاوت ویژگی های شخصیتی، میزان اعتماد به نظام سیاسی، سرمایه اجتماعی و آگاهی سیاسی و جامعه پذیری سیاسی در بین شهروندان دو شهرستان مورد مطالعه، نشان می دهد که مشارکت سیاسی شهروندان آران و بیدگل بیشتر از شهروندان کاشان می باشد.

مطالعه مشارکت سیاسی هر جامعه ای شناخت رفتار سیاسی مردم آن را میسر می سازد و مشخص می کند که در بسترهای اجتماعی گوناگون، میزان مشارکت سیاسی شهروندان چگونه و تحت تأثیر چه عواملی تغییر می پذیرد. این پژوهش به این سؤال پاسخ می دهد که رابطه جامعه پذیری سیاسی و سرمایه اجتماعی با مشارکت سیاسی در شهرستان های کاشان و آران و بیدگل از چه الگوی فضایی پیروی می کند؟ با توجه به شاخص ها و مؤلفه های اصلی مؤثر بر مشارکت سیاسی، پرسش نامه ای تهیه و بین870 نفر از شهروندان این دو شهرستان توزیع گردید. متغیرهای مستقل در این پژوهش، جامعه پذیری سیاسی و سرمایه اجتماعی و متغیر وابسته، مشارکت سیاسی است. برای تجزیه و تحلیل داده های پژوهش، از آمار توصیفی و آمار استنباطی و نرم افزار spss استفاده شده است. دقت در میزان مشارکت سیاسی زیاد در بین شهروندان بیانگر این امر است که هرچه جامعه پذیری سیاسی و سرمایه اجتماعی افزایش می یابد، مشارکت سیاسی کم شهروندان کاهش و مشارکت زیاد شهروندان روند افزایشی را نشان می دهد و جامعه پذیری سیاسی از ۲/۷ به ۹/۲۶ و سرمایه اجتماعی از ۴/۱۳ در حد کم به 23 درصد در حد زیاد افزایش می یابد. یافته های پژوهش نشان می دهد که همبستگی بین دو متغیر سرمایه اجتماعی با مشارکت سیاسی بر مبنای ضریب همبستگی پیرسون با ( 195/0= r و 000/0= sig ) و بین جامعه پذیری سیاسی با مشارکت سیاسی نیز همبستگی بین دو متغیر فوق بر مبنای ضریب همبستگی پیرسون با ( 344/0= r و 000/0= sig ) مورد تأیید قرار گرفته و رابطه معناداری وجود دارد . از منظر مطالعه تطبیقی، یافته های پژوهش بین دو شهرستان کاشان و آران و بیدگل نشان می دهد که شهروندان شهرستان آران و بیدگل از مشارکت سیاسی بالاتری برخوردارند.

صلح و جنگ همیشه ملازم و همراه انسان بوده است. متفکران و فلاسفه نیز بطور مداوم بدنبال ریشه یابی جنگ ها و راه رسیدن به صلح پایدار بوده اند. دین اسلام مبتنی بر برادری، برابری و کمال انسانی، توصیه های متعددی برای دستیابی به صلح داشته و امامان معصوم الگوهای عملی پیاده نمودن توصیه های دین مبین اسلام می باشند. در این پژوهش راه های عملی صلح دوران کوتاه زمامداری امام علی(ع) مورد بررسی قرار گرفته است. با عنایت به متون و مقالات متعدد درخصوص صلح و موضوعات مختلف نهج البلاغه، تاکنون مقوله صلح با رویکرد عملی دوران زمامداری امیرالمومنین علی(ع) کمتر مورد توجه قرارگرفته است. در این پژوهش از روش کتابخانه ای و ابزار توصیفی تحلیلی استفاده شده است. پژوهش به این سوال پاسخ می دهد که رویکردهای عملی امام علی(ع) در مقوله صلح و صلح طلبی دردوران زمامداری ایشان کدامند؟ پژوهش نشان می دهد که نگاه ایشان به جنگ و صلح بعنوان ابزاری برای رسیدن به اهداف متعالی الهی بوده است.