غلامرضا زارعیان

مقدمه: ارزشیابی برنامه درسی دارای قدمتی به اندازه فرآیند تعلیم و تربیت است. مفهوم ارزشیابی آنقدر گسترده است که انواع مختلفی از فعالیت­های ارزشیابی را که هدف مشترک همه آنها بررسی وضعیت برنامه درسی در موقعیت اجرایی خاص است، دربر می­گیرد؛ بنابراین، روش­ها و راهبردهای ارزشیابی نیز متفاوت خواهند بود. هدف از این مقاله بررسی تفاوت روندهای ارزشیابی براساس شش مقوله مرحله تدوین برنامه، موضوع مورد ارزشیابی، معیار، نوع داده­ها، روش خلاصه­کردن داده­ها و نقش بود. در مورد هر مقوله، گروه تدوین بر وظیفه خاصی تمرکز دارد. از این رو در هر مرحله، انواع خاصی از ارزشیابی مورد نیاز است تا اجرای موفقیت آمیز و استفاده از برنامه جدید را حمایت کند. نتیجه گیری: هیچ مبنای نظری پذیرفته شده ای برای میزان مورد نیاز تجربیات اندوخته­شده به منظور تعیین حداقل الزامات ارزشیابی که بایستی در تشخیص کارآیی کاربرد وسیع برنامه جدید در نظام آموزشی به کار رود، وجود ندارد و هر نظامی می بایست استانداردهای ارزشیابی را براساس شرایط خود تعیین کند.

مقدمه: ارزشیابی برنامه درسی دارای قدمتی به اندازه فرآیند تعلیم و تربیت است. مفهوم ارزشیابی آنقدر گسترده است که انواع مختلفی از فعالیت­های ارزشیابی را که هدف مشترک همه آنها بررسی وضعیت برنامه درسی در موقعیت اجرایی خاص است، دربر می­گیرد؛ بنابراین، روش­ها و راهبردهای ارزشیابی نیز متفاوت خواهند بود. هدف از این مقاله بررسی تفاوت روندهای ارزشیابی براساس شش مقوله مرحله تدوین برنامه، موضوع مورد ارزشیابی، معیار، نوع داده­ها، روش خلاصه­کردن داده­ها و نقش بود. در مورد هر مقوله، گروه تدوین بر وظیفه خاصی تمرکز دارد. از این رو در هر مرحله، انواع خاصی از ارزشیابی مورد نیاز است تا اجرای موفقیت آمیز و استفاده از برنامه جدید را حمایت کند. نتیجه گیری: هیچ مبنای نظری پذیرفته شده ای برای تجربیات اندوخته­شده تعیین حداقل الزامات ارزشیابی که بایستی در تشخیص کارآیی کاربرد وسیع برنامه جدید در نظام آموزشی به کار رود، وجود ندارد و هر نظامی می بایست استانداردهای ارزشیابی را براساس شرایط خود تعیین کند.

The present study was designed to initially test a model of the role of a set of cognitive (namely, aptitude and working memory) and motivational (namely, language learning goals, self-efficacy beliefs and self-regulation strategy use) individual differences variables in writing performance of a group of Iranian undergraduate EFL learners and, subsequently, to identify the possible differences in the writing quality and composing behavior of learners with different individual characteristics. A convenient sample of 125 BA level students of English Language Teaching and Literature from three state universities in Iran took part in the study. As for the data collection procedure, these participants, in various time intervals, wrote an argumentative essay, responded to the composing process scale, completed the aptitude and working memory measures and filled in the questionnaires exploring their motivational propensities, self-efficacy beliefs and self-regulatory strategy use in writing. The collected data were analyzed by using Path Analysis and Multivariate Analysis of Variance (MANOVA). Due to some problems like small sample size and idiosyncratic nature of the data, the model did not give satisfactory fit indexes. However, it was found that cognitive variables were more strongly correlated with the writing competence of the learners than the motivational ones. More specifically, the construct of foreign language aptitude had the highest potential to account for the writing competence of the learners and the learners having different levels of this construct were different from each other in terms of writing quality and composing processes employed while writing.

مفهوم سواد ذاتا بحث برانگیز است و همگام با دید فلسفی بشر در طول زمان تغییر کرده است. محتوا و شیوه برنامه های آموزشی متاثر از درک افراد از تعاریف مختلف سواد بوده و دیدگاه های مختلف در باب سواد فرصت های سوادآموزی را تعیین می کنند. زبان انگلیسی به عنوان زبان جهانی دارای جایگاه مهمی در برنامه درسی ماست. درک زبان آموزان از مفهوم چندگانه ی سواد به ارتقا سواد زبانی آن ها کمک بسزایی می کند. از آنجایی که ضروری است تا سواد آموزی موثری در کلاس داشته باشیم، لازم است مفهوم سواد را از نگاه زبان آموزان بررسی کنیم. از این رو، این نوشتار می کوشد تا در پرتو رویکرد داده بنیاد به بررسی درک و تفسیر زبان آموزان از مفهوم سواد بپردازید تا بتوانیم رفتار زبانی آنها را توضیح داده و ارتقا بخشیم. با به کارگیری معیار اشباع نظری، مصاحبه هایی باز با 25 یادگیرنده زبان انگلیسی انجام شد. پس از جمع آوری داده ها، به منظور تحلیل آن ها، سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد و درنهایت تصویری از نظریه بدست آمده، ارائه شد. نظریه تبیین شده نشان می دهد که سواد دانشی است علمی و مبتنی بر اصالت که از طریق گفتمان و بیان عاملیت منتقل می شود.

هدف این پژوهش ارائه یک نظریه براساس گردآوری نظام مند داده ها درباره عوامل موثر بر شرکت در دوره های آمادگی آزمون زبان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (MSRT) از دیدگاه دانشجویان شرکت کننده در این دوره ها بود. روش پژوهش حاضر به صورت کیفی و بر اساس روش نظریه داده بنیاد بود. نمونه پژوهش،9 دانشجوی دکتری (3 مرد و 6زن) بودند که به روش نمونه گیری هدفمند، نظری و گلوله برفی انتخاب شدند. ضمن انجام مصاحبه نیمه ساختاریافته با شرکت کنندگان، مجموعه ای از مفاهیم و مقوله ها طی فرایندهای کدگذاری باز، محوری وگزینشی به دست آمد. بر اساس نتایج پژوهش، 6مقوله اصلی تحت عناوین شرایط علّی، پدیده محوری، مقوله راهبردی، مقوله زمینه ای، مقوله واسطه ای و مقوله پیامدی به-همراه زیرمقوله های آن ها استخراج و در قالب مدل نظری بر مبنای نظریه داده بنیاد ترسیم شد. در پایان، ضمن اشاره به پیامدها و عوامل مختلف موثر بر شرکت در دوره های آمادگی آزمون و نظرات شرکت کنندگان در این دوره ها، پیشنهاداتی برای انجام تحقیقات بیشتر ارائه گردید.

با توجه به تأثیر مستقیم تفکر انتقادی در فرایند تصمیم گیری و نظر به اینکه در فرایند تالیف، نویسنده بیش از هر مقوله دیگری با مقوله انتخاب سرو کار دارد، در این مقاله به بررس ی دیدگاه انتقادی نویسندگان ایرانی و بین المللی در مقالات چاپ شده در حوزه زبانشناسی کاربردی پرداخته می شود. محققان بسیار زیادی در حوزه زبانشناسی کاربردی، راجع به مفهوم دیدگاه نقادانه نویسنده بحث کرده اند. این پژوهش تلاشی است برای بررسی مفهوم دیدگاه انتقادی از دیدگاه تئوری ارزشیابی. در این تحقیق، تحلیل موضوعی دیدگاه نقادانه نویسنده با استفاده از تحلیل ساختاری حرکتی سویلز1990) ) به همراه مدل ارزشیابی مارتین و وایت (2005) بررسی شده است. مجموعه ای متشکل از 30 مقاله پژوهشی (15 مقاله ایرانی و 15 مقاله پژوهشی بین المللی) که به زبان انگلیسی در زمینه زبانشناسی کاربردی نوشته شده اند، بررسی و تحلیل شده اند. برای این منظور، بخش هایی از متن مقالات برای بخش کیفی تحلیل داده ها انتخاب شده تا الگوی معنی داری پیدا کنیم. یافته ها نشان دادند که تمایل نویسنده های ایرانی و بین المللی برای استفاده از برخی منابع زبانشناسی تاحدودی یکسان است به این معنی که آنها از الگوی یکسان دیدگاه انتقادی پیروی کرده اند. این مقاله به شکل منحصر به فردی یک فرمی از تحقیق در مورد دیدگاه نقادانه نویسنده در بخشهای مختلف مقاله ها بر اساس تحلیل ساختاری حرکتی سویلز و مدل ارزشیابی مارتین و وایت معرفی می کند.

«متن کاوی» به فرایند رایانشی تحلیل متون بدون ساختار و استخراج لایه های زبانی پنهان و مضامین موجود در آن ها گفته می شود. این روش، اهمیت ویژه ای در تحلیل محتوا یا مضمون پژوهش های توصیفی و تفسیری دارد. در این فرایند، نخست متون ساده ساختارمند شده وسپس مفاهیم و انگاره های نهفته آن خلاصه سازی، طبقه بندی، مدل سازی، ارزیابی و تفسیر می شوند. نظر به اینکه این روش به ویژه در مطالعات گفتمان به منزله یک نو آوری میان رشته ای به شمار می آید، سزاوار است استفاده از آن در مطالعات دانشگاهی کشور با جدیت بیشتری دنبال شود. مع الوصف، به رغم گستردگی کمی و کیفی پژوهش های بین المللی در این حوزه، جای خالی این پژوهش ها در مقالات فارسی و انگلیسی داخل کشور بسیار احساس می شود. از این رو، این مقاله در نظر دارد از رهگذر کنکاش نظری و عملی روش های متن کاوی و ارزیابی ابزارها و روش های اصلی آن در زبان فارسی و انگلیسی، بستری مناسب برای بهره مندی از ظرفیت های این روش شناسی در مطالعات زبانی فراهم سازد.

مقدمه: این مقاله به تأثیر عوامل انگیزشی بر پیشرفت یادگیری زبان انگلیسی در یک دوره فشرده آموزش زبان می پردازد. روش: در این مطالعه تعداد 94 نفر زبان آموز از یک دانشگاه نظامی در تهران با محدوده سنی 20 تا 30  سال شرکت کردند. شرکت کنندگان نسخه ترجمه شده و اقتباس شده ای از آزمون انگیزش- نگرش گاردنر را پر کردند. نتایج: از بررسی تحلیل عاملی پرسشنامه، چهار متغیر اصلی یعنی: انگیزش، انگیزش تلفیقی، تأثیر سازمانی و اضطراب به دست آمد. مطالعه حاضر حاکی از آن بود که انگیزش ترکیبی، یادگیری زبان را به صورت مثبت، پیش بینی می کند و انگیزش به عنوان یک پیش بینی گر مثبت برای پیشرفت در یادگیری زبان محسوب می شود، درحالی که تأثیر سازمانی به عنوان یک پیش بینی گر منفی پیشرفت در یادگیری زبان تلقی می شود. بحث: این مطالعه تأیید کرد که با فرض درنظرگرفتن تمام مؤلفه های دیگر، انگیزه، مهم ترین عامل یادگیری زبان است. نتیجه گیری کلی این مطالعه این است که انگیزه، تابع بافت است و هر بافت یادگیری زبان در این مورد منحصربه فرد است  و مدل خاص خود را دارد.