داریوش مطلبی

هدف: پژوهش شناسایی میانگین تمایل به پرداخت کاربران برای خدمات کتابخانه های مرکزی و عوامل موثر بر آن در شرایط بحرانی و بهبود و تخمین ارزش اقتصادی کل خدمات کتابخانه از نظر کاربران مورد بررسی است. روش: ارزش گذاری مشروط و تکنیک تمایل به پرداخت که بخشی از روش ترجیحات اظهارشده هستند، استفاده شد.جامعه آماری پژوهش کاربران کتابخانه های مرکزی اعم از دانشجویان ، اعضای هیات علمی و کارکنان دانشگاههای زیر نظر وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری هستند. با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای ، تعداد10 کتابخانه مرکزی انتخاب شد.حجم نمونه با استفاده از فرمول میشل وکارسون درسطح10درصد854 نفر محاسبه شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه محقق ساخته دو بعدی با 40سؤال که برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری مانند، آمار توصیفی و رگرسیون خطی و لجستیک استفاده شده است. یافته ها : میانگین تمایل به پرداخت برای هرنفر در استفاده ماهیانه از خدمات کتابخانه های مرکزی در شرایط بهبود برابر84100 ریال و درشرایط بحرانی برای حفظ خدمات کتابخانه تقریباً مبلغ 101560 ریال است. 6/17 درصد تمایل به پرداخت مبلغی در شرایط بحرانی نداشتند. نتایج نشان می دهد متغیرهای شغل، تحصیلات و میزان درآمد کاربران دارای تاثیر مثبت و معنی دار اما متغیر جنسیت افراد تاثیری در تمایل به پرداخت بیشتر برای استفاده سالیانه از خدمات کتابخانه مرکزی ندارد.مقدار میانگین تمایل به پرداخت ماهیانه برای هر فرد جهت استفاده از خدمات کلی کتابخانه مرکزی با استفاده از انتگرال تمایل به پرداخت برابر 92830 ریال به دست آمد.

مقدمه: مجموعه عقاید، رفتارها، عادات و راه و رسمی که مردم برای زندگی خود بر می گزیند، سبک زندگی را تشکیل می دهد. انتخاب سبک زندگی، مستلزم داشتن اطلاعات و آگاهی است وکتابخانه نقش مهمی در افزایش آگاهی مردم می توانند ایفا کنند؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف شناسایی نقش کتابخانه های عمومی سازمان فرهنگی-هنری شهرداری تهران بر سبک زندگی کاربران انجام شده است. روش : پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجرا از نوع همبستگی است. جامعه پژوهش متشکل از مراجعانِ کتابخانه های سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران است که به تعداد 81 باب در مناطق 22 گانه شهر تهران پراکنده هستند. برای انتخاب نمونه آماری از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای استفاده شده است و تعداد 382 نفر از اعضای کتابخانه های سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران پیمایش شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای دو بخشی است که شامل 7 سوال، در ارتباط با میزان استفاده کاربران از کتابخانه و 45 پرسش درباره سبک زندگی است. پایایی پرسشنامه با ضریب آلفای کرونباخ 967/0 به دست آمد و برای آزمون فرضیه ها، از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. یافته ها: براساس نتایج، همبستگی مستقیمی بین سبک گذران اوقات فراغت، مصرف فرهنگی و وضعیت و ویژگی های ظاهری و عمومی بدن با میزان استفاده از کتابخانه عمومی وجود دارد، یعنی با افزایش استفاده از کتابخانه سبک گذران فراغت، مصرف فرهنگی و وضعیت و ویژگی های ظاهری و عمومی بدن ارتقا یافته است. به عبارتی، بین میزان استفاده از کتابخانه های عمومی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و تغییر سبک زندگی کاربران آن رابطه مثبت و معناداری وجود دارد، یعنی با افزایش استفاده از کتابخانه عمومی، در سبک زندگی کاربران آن تغییر ایجاد شده است. بحث و نتیجه گیری: کتابخانه های عمومی با افزایش آگاهی مردم نقش مهمی در سبک زندگی و انتخاب های مردم ایفا می کنند و لازم است در تأمین منایع و دسترس پذیری آثاری مبادرت ورزند که سبک زندگی ایرانی و اسلامی و درست را در میان مردم به ویژه جوانان ترویج کند. با توجه به اهمیت سبک زندگی و نقشی که کتابخانه ها می توانند داشته باشند پیشنهاد می شود برای افزایش آگاهی کاربران، منابع مرتبط با سبک زندگی تهیه و کارگاه های آموزشی و سخنرانی هایی با حضور صاحب نظران در ارتباط با مصرف صحیح محصولات فرهنگی برگزار شود و برنامه هایی در راستای پر کردن اوقات فراغت مردم، به ویژه جوانان، پیش بینی شود.

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی عملکرد کتابخانه های دانشگاهی شهر سمنان بر اساس استاندارد ایزو 11620 است. روش پژوهش:   این پژوهش، از نظر هدف کاربردی و از نظر روش انجام، پیمایشی است. جامعه آماری، کتابداران کتابخانه های دانشگاهی شهر سمنان  شامل 29 نفر است. برای سنجش عملکرد کتابخانه، از پرسشنامه محقق ساخته براساس استاندارد ایزو 11620 به عنوان ابزار گردآوری داده ها استفاده شد و برای آزمون فرضیه از آزمون های t استیودنت یک نمونه ای، تحلیل واریانس یک طرفه و دانکن استفاده شد، نرم افزار آماری مورد استفاده SPSS  ویرایش 22 بوده است. یافته ها: عملکرد کتابخانه های دانشگاهی شهر سمنان از منظر منابع و زیرساخت ها با میانگین89/1،  پایین تر از سطح متوسط است. عملکرد کتابخانه های دانشگاهی شهر سمنان از منظرکاربرد با میانگین 67/2، پایین تر از سطح متوسط است. همچنین از منظر کارآمدی با میانگین 18/2، عملکرد کتابخانه های دانشگاهی پایین تر از سطح متوسط است. کتابخانه های دانشگاهی شهر سمنان تنها از منظر پتانسیل ها و توسعه با میانگین 27/3، بالا تر از سطح متوسط بوده است. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که میزان عملکرد کتابخانه های دانشگاهی شهر سمنان بر اساس استاندارد 11620 پایین تر از سطح متوسط است. آزمون فرضیه برای مقایسه عملکردها در ابعاد مختلف استاندارد نشان داد که  از نظر عملکرد در شاخص منابع دسترسی و زیرساخت، کاربرد یا استفاده، و پتانسیل ها و توسعه تفاوت معناداری بین عملکرد کتابخانه های  مورد بررسی وجود نداشت و عملکرد کتابخانه ها در زمینه منابع دسترسی و زیرساخت، کاربرد  و پتانسیل ها و توسعه بین هر سه دانشگاه یکسان و ضعیف است.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفه های تأثیرگذار بر درک اعضای هیأت علمی دانشگاه ارومیه از کیفیت اطلاعات وبی، بر اساس مدلCC/LC IQ  انجام شد. روش پژوهش پیمایشی-توصیفی و جامعه آماری اعضای هیأت علمی دانشگاه ارومیه بود. از بین  367 نفر، با استفاده از فرمول کوکران، 124 نفر حجم نمونه و به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. پرسشنامه درک کیفیت اطلاعات وبی نایت (2007) تهیه و استفاده شد. داده های به دست آمده با استفاده از آزمون های فریدمن، آنوای یکراهه و آزمون تی تست مستقل تجریه و تحلیل شد. نتایج آزمون فریدمن برای اولویت بندی مقوله های چهارگانه کیفیت اطلاعات نشان داد کیفیت بافتی اطلاعات مهم ترین مقوله و کیفیت بازنمون اطلاعات کم اهمیت ترین مقوله از نظر کاربران بوده اند. کیفیت دسترس پذیری اطلاعات و کیفیت ذاتی اطلاعات نیز به ترتیب در رده های دوم و سوم اهمیت قرار داشته اند. همچنین مؤلفه های ثبات و کارآیی و منحصربه فردبودن به ترتیب دارای بیشترین و مؤلفه های موجزبودن، صحت و دسترس پذیری به ترتیب دارای کمترین اهمیت برای کاربران به هنگام ارزیابی کیفیت اطلاعات وبی بودند. سطوح معناداری به دست آمده نشان می دهد تفاوت معناداری بین درک کیفیت اطلاعات وبی و تفاوت های فردی کاربران (حوزه تخصص، رتبه علمی، سن و جنسیت) وجود ندارد و فرضیه های پژوهش در هر چهار مورد رد شد. نتایج بدست آمده از این پژوهش تفاوت های چشمگیری را در رتبه بندی معیارهای کیفیت اطلاعات با پژوهش های دیگر نشان می دهد، لذا می توان استدلال کرد که اهمیت معیارهای کیفیت اطلاعات از نظر استفاده کننده، بر اساس آنچه که فرد به طور ایده آل مناسب می داند، آنچه که فرد فکر می کند که بر قضاوت او در مورد کیفیت اطلاعات تاثیرگذار است و آنچه که فرد در عمل مورد توجه قرار می دهد متفاوت است.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی دلایل ایجاد کتابخانه های دیجیتالی در سازمان های دولتی از دیدگاه مدیران انجام شد. روش مورد استفاده در پژوهش حاضر نظریه زمینه ای (گراندد تئوری) است. با توجه به شیوه های مختلف در اجرای نظریه زمینه ای، در پژوهش حاضر از روش نظام مند سه مرحله ای استفاده شد. داده های این پژوهش از طریق مطالعه اسناد کتابخانه ای و انجام مصاحبه با 11 نفر از مدیران کتابخانه های دیجیتالی در سازمان های دولتی گردآوری گردید. داده های حاصل از پژوهش پس از کدگذاری در قالب مدل پارادایم شکل یافته و بر اساس همان مدل نیز دسته بندی شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که رفع نیازهای اطلاعاتی کاربران و جلب رضایت آن ها، بهره گیری از قابلیت های خاص فناوری کتابخانه دیجیتالی، دسترس پذیری آسان به منابع، و ارتقاء بهره وری در سازمان از جمله دلایل مهم در ایجاد کتابخانه های دیجیتالی در سازمان های دولتی شهر تهران هستند. نتایج پژوهش طبق مدل پارادایم نشان داد که شرایط مداخله گر در ایجاد کتابخانه های دیجیتالی نظام آموزشی و پژوهشی، مسائل اقتصادی، و محدودیت های سازمانی است. همچنین، شرایط زمینه ای در پژوهش حاضر سازوکار فرهنگ سازی در سازمان ها به شمار می آید. در نتیجه، پیامدها شامل رفع نیاز اطلاعاتی کاربران، رضایت کاربران، جذب مخاطب، رقابت با جست وجوگران و پایگاه های اطلاعاتی بزرگ اینترنتی، اقتصاد اطلاعات، رشد و توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، و تعالی سازمانی هستند.

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر، مطالعه اثرهای فناوری های اطلاعاتی بر ابعاد مختلف چاپ و نشر کتاب و تحولات و تغییرات در آن از نگاه ناشران ایرانی است. روش/ رویکرد پژوهش : پژوهش حاضر از نوع کمّی و روش آن پیمایشی است. داده های مورد نیاز از طریق پرسش نامه محقق ساخته با طیف لیکرت جمع آوری شد که در آن نظر ناشران در پنج درجه ارزیابی گردید. جامعه آماری شامل ناشران فعال بود که از بین آنان 500 ناشر به عنوان نمونه انتخاب و برای آنها پرسش نامه ارسال شد. در نهایت، تجزیه وتحلیل بر روی380 پرسش نامه دریافتی انجام پذیرفت. داده های گردآوری شده توسط نرم افزار spss تحلیل شد. برای انجام تحلیل آماری از آزمون های آماری t تک نمونه ای و فریدمن استفاده شد. یافته ها: یافته ها بیانگر این است که حدود 97% ناشران به اینترنت دسترسی دارند و 8/60% دارای وب سایت بوده و 2/53%  فروشگاه اینترنتی دارند. همچنین، 1/32% ناشران در فیس بوک، 6/31% در تلگرام و 3/30% در اینستاگرام عضویت دارند. حدود 66% ناشران  با کسب میانگینی بیشتر از متوسط 3، میزان تأثیرپذیری صنعت نشر کتاب را از فناوری اطلاعات مثبت ارزیابی کرده اند. اما از نظر ابعاد (سطوح) تأثیر، از نظر آنان «تأثیر فناوری اطلاعات بر فرایند کلی نشر» با میانگین 9/3 بیشترین سهم تأثیر را به خود اختصاص داده است. نتایج : با توجه به اینکه میانگین کلّ پرسش ها بالاتر از حدّ متوسط (ارزش تست) بوده و در همه سطوح مورد مطالعه سطح معناداری کوچک تر از 05/0 بوده است، نتیجه گیری می شود که تفاوت معنادار و مثبتی بین مقدار ارزشی و میانگین جامعه وجود دارد؛ بدین معنا که تأثیر پدیده فناوری اطلاعات بر صنعت نشر کتاب و فرایند آن از نظر ناشران مثبت ارزیابی شده است. فرایند کلّی نشر در اولویت اول تأثیرپذیری قرار دارد، اما در این میان، قرار گرفتن بُعد «توزیع و فروش» در رتبه پنجم، نشان می دهد ناشران در زمینه عرضه و فروش کتاب خود با مشکل مواجه و تحولات کمتری را در آن شاهد هستند.  

هدف: هدف این پژوهش، شناسایی رابطه بین استرس فناوری و تعهد سازمانی در بین کتابداران کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر تبریز است. روش شناسی: پژوهش حاضر از نوع توصیفی است و در آن ازروش همبستگی استفاده شده است. جامعه آماری، تمامی کتابداران کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر تبریز بوده اند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه های استرس فناوری راگوناتان و همکاران (2002) و تعهد سازمانی آلن و می یر (1997) است. یافته ها: بین استرس فناوری و ویژگی های جمعیت شناختی کتابداران کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر تبریز رابطه ای وجود ندارد. بین تعهد سازمانی و ویژگی های جمعیت شناختی در کتابداران کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر تبریز رابطه ای وجود ندارد و تنها متغیر تحصیلات با تعهد سازمانی رابطه دارد. بین استرس فناوری و تعهد سازمانی کتابداران کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر تبریز، رابطه معنا دار و مثبتی وجود دارد. اصالت پژوهش: گسترش فناوری های اطلاعاتی سبب شکل گیری استرس فناوری در میان کارکنان سازمان ها می شود؛ استرس فناوری بر کاهش تعهد سازمانی (به عنوان شاخص مهم و اثربخشی در مدیریت نیروی انسانی) مؤثر است و بررسی رابطه آنها در میان کتابداران به دلیل حضور روزافزون فناوری در کتابخانه ضروری است و مطالعه پژوهش های انجام گرفته نشان می دهد که هیچ پژوهشی در ایران، رابطه بین استرس فناوری و تعهد سازمانی را بررسی نکرده است.

هدف: این پژوهش وضعیت کتابخانه های دانشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی تهران را در توسعه اقتصاد مبتنی بر دانش مورد بررسی قرار داده است. روش: پژوهش حاضر، توصیفی و از نوع پیمایشی بود. جامعه آماری را 400 نفر از پژوهشگران و اساتید در 6 واحد دانشگاهی در 6 دانشکده فنی و مهندسی و 6 کتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی در شهر تهران تشکیل می دادند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته شامل 25 سئوال بود که بر اساس ضریب آلفای کرونباخ، پایایی آن 96/0 برآورد گردید. تعداد 400 پرسشنامه بین جامعه پژوهش توزیع گردید که تمام 400 پرسشنامه دریافت شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و استنباطی و نرم افزارSPSS 20 استفاده شده است. یافته ها: در این تحقیق از طریق آزمون t مولفه خلق دانش مورد بررسی قرار گرفت که مقدار آن، 144/17- به دست آمد. دو مولفه دیگر از طریق آزمون دو جمله ای بررسی شد که در مولفه انتشار دانش پاسخ ها کمتر از 3 (خیلی کم و کم و متوسط) است و پاسخ های مولفه کاربرد دانش نیز کمتر از 3 (خیلی کم و کم و متوسط) است. در کتابخانه های دانشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران مولفه های خلق دانش و انتشار دانش و کاربرد دانش در حد کم محقق شده است. بنابراین کتابخانه های دانشگاهی در توسعه اقتصاد دانش مبتنی بر دانش نقش کمی ایفا می کنند.

هدف: تعیین کیفیت خدمات کتابخانه های دیجیتالی مؤسسه های پژوهشی ایران براساس مدل دیجی کوال. روش/ رویکرد پژوهش: ابزار پژوهش مصاحبه و مشاهده نظام مند با استفاده از سیاهه وارسی پژوهشگرساخته براساس پروتکل دیجی کوال است. جامعه آماری را 8 کتابخانه دیجیتال فعال در مؤسسه های پژوهشی ایران تشکیل می دهد. یافته ها: هر 8 کتابخانه کمتر از 60 درصد امتیاز کل ابزار ارزیابی پروتکل دیجی کوال را به دست آورده اند. ارتباط کاربران با کتابداران با پست الکترونیکی و دیگر راه های غیرمستقیم ممکن است. هیچ یک از کتابخانه ها از تراکنش هم زمان برای ارتباط و پشتیبانی استفاده نمی کند. به خاطر آنکه کاربران و کتابخانه های دیجیتال حق مالکیت معنوی را رعایت نمی کنند، ناشران تمایل کمی برای تولید نسخه های الکترونیکی دارند. در نتیجه کتابخانه های دیجیتال برای مجموعه سازی و تأمین منابع، بیشتر مشترک پایگاه های اطلاعاتی برخط می شوند و کمتر قادر به منابع اطلاعاتی به ویژه به زبان فارسی هستند. نتیجه گیری: کتابخانه های دیجیتال مؤسسه های پژوهشی ایران از لحاظ غنای منابع از استانداردهای جهانی دیجی کوال فاصله بسیار دارند.

هدف: میزان استفاده و رضایت اعضای هیئت علمی از پایگاه های اطلاعاتی آبونمان شده دانشگاه علوم پزشکی ارومیه و نیز اهداف و مشکلات استفاده از آنها بررسی شده است. روش/ رویکرد پژوهش: ابزار گرد آوری دادهها در این پیمایش پرسشنامه پژوهشگرساخته بوده است. جامعه آماری220 نفر اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه در سال تحصیلی 87-1388 هستند که با استفاده از جدول مورگان، 140 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. یافته ها: در بین پایگاههای آبونه شده، پایگاه اطلاعاتی ایران مدکس بیشترین (6/13 درصد) و پایگاه تیمه کمترین میزان استفاده (4/1 درصد) را دارد. رضایت از پایگاههای اطلاعاتی براساس ویژگیهایی چون روزآمد بودن اطلاعات پایگاه ها، تعداد پایگاه ها، همخوانی اطلاعات پایگاه ها با نیازهای تخصصی، کیفیت اطلاعات پایگاه ها و... در سطح متوسط قرار دارد. مهم ترین هدف استفاده از پایگاههای اطلاعاتی، انجام فعالیتهای پژوهشی (با 4/21 درصد) است. سرعت پایین خطوط ارتباطی (با 6/23 درصد) جدی ترین مشکل، و ناآشنایی با زبان های خارجی (با 2/2 درصد) کم اهمیت است. نتیجه گیری: برای افزایش استفاده از پایگاه های اطلاعاتی و اثربخشی آنها، این پایگاه ها باید مورد ارزیابی مجدد قرار گیرند و پایگاه های مفیدتر جایگزین پایگاه هایی که کمتر مورد استفاده هستند، شوند.

هدف: دیدگاه ناشران شهر تهران درباره وضعیت حق مؤلف در ایران بررسی شده است. روش /رویکرد پژوهش: روش پژوهش پیمایشی ـ تحلیلی است. برای جمع آوری داده ها، از پرسشنامه پژوهشگرساخته (طیف لیکرت 5 گزینه ای) استفاده شده است. جامعه آماری ناشران فعال شهر تهران اند. برای تحلیل داده ها و آزمون فرضیه از آزمون های آماری فریدمن و خی دو استفاده شده است. یافته ها: 81 درصد ناشران تهران قوانین حق مؤلف ایران را ناقص و قدیمی و نیازمند اصلاح، و 54 درصد قوانین موجود را مانع رشد و ارتقاء کیفی صنعت نشر می دانند. 23 درصد ناشران برخورد دولت با متخلفان از قانون حق مؤلف و پیگیری محاکم قضایی، و 33 درصد پایبندی پدیدآورندگان به قوانین حق مؤلف در ایران را رضایت بخش ارزیابی کرده اند. 46 درصد پایبندی ناشران به حقوق مادی و معنوی نویسندگان و اجرای قوانین حق مؤلف داخلی را رضایت بخش، و 43 درصد قوانین حق مؤلف ایران را حافظ حقوق پدیدآورندگان ایرانی در مقابل تکثیر غیرمجاز آثار می دانند. ناپایبندی به نظام های بین المللی حق مؤلف در قوانین موجودِ ایران را 58 درصد پاسخ گویان از نظر اقتصادی به سود خریداران کتاب های ترجمه ای، 65 درصد مانع حمایت از کتاب های ایران در سطح بین المللی، 80 درصد سبب به وجود آمدن نگرش منفی محافل فرهنگی جهان به صنعت نشر ایران، 79 درصد ناشران سبب افزایش ترجمه های تکراری، و 73 درصد باعث کاهش کیفیت کتاب های ترجمه شده می دانند. نتیجه گیری: از دیدگاه ناشران شهر تهران قوانین داخلی حق مؤلف نامطلوب است و بر نظام ترجمه آثار تأثیر منفی و نامطلوب دارد.

هدف: پژوهش حاضر، با هدف بررسی دیدگاه ناشران شهر تهران درباره پیامدهای پیوستن ایران به نظام بین المللی حق مؤلف انجام گرفته است. روش : روش پژوهش از نوع پیمایشی تحلیلی است. برای گردآوری داده ها، از پرسشنامه پژوهشگرساخته استفاده شده است. جامعهآماری این پژوهش، ناشران فعال شهر تهران و حجم نمونه انتخابی، 113 ناشر است که از این میان 100 نفر، یعنی در حدود 5/88 درصد، به پرسشنامه ها پاسخ دادند. یافته ها: از دیدگاه ناشران شهر تهران علیرغم این که پیوستن ایران به نظام بین المللی حق مؤلف باعث افزایش قیمت کتاب های ترجمه میشود، ولی در مجموع آثار مثبت اقتصادی، اجتماعی، علمی و فرهنگی برای کشور در پی خواهد داشت. همچنین بر نظام ترجمه آثار و قوانین داخلی حق مؤلف در ایران، پدیدآورند گان و تولیدکنندگان، و در بلندمدت در بهبود صنعت نشر ایران تاثیرات مثبتی دارد. اکثریت ناشران شهر تهران با پیوستن ایران به نظام بین المللی حق مؤلف موافق هستند. اصالت/ارزش: بیشتر مطالعات انجام شده در حوزه موضوعی پژوهش حاضر، به صورت سندی انجام شده و تنها دو پژوهش به صورت پیمایشی و به مطالعه دیدگاه های متخصصان کتابداری و کارشناسان ارتباطات پرداخته اند. با توجه به عدم ارتباط مستقیم این دو گروه با حق مؤلف، مطالعه دیدگاه ناشران که ارتباط بسیار مستقیمی با قوانین حق مؤلف دارند و به شدت از پیامدهای الحاق ایران به قوانین بین المللی متأثر میشوند، ضروری است.

هدف: عوامل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی تاثیرگذار بر اقتصاد نشر کتاب ایران از دیدگاه ناشران با هدف شناسایی خلاء ها، مشکلات و راه کارهای توسعه اقتصاد نشر مورد بررسی قرار گرفته است. روش شناسی: برای مطالعه دیدگاه ها و نظرات ناشران از روش پیمایشی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش، شامل 264 ناشر خصوصی است که 98 ناشر با استفاده از روش نمونه گیری طبقه بندی شد? منظم انتخاب شده اند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه پژوهشگرساخته و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون آماری فریدمن استفاده شده است. یافته ها: افزایش میزان جمعیت با سواد بیشترین تاثیر مثبت و فقر اقتصادی بیشترین تاثیر منفی را در عرضه کتاب از دیدگاه ناشران داشته اند. اطلاع رسانی کتاب از طریق مطبوعات، توزیع مطلوب کتاب بیشترین تاثیر مثبت و افزایش نرخ بیکاری بیشترین تاثیر منفی را بر تقاضای کتاب داشته اند. نتایج: مطالعه متغیرهای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی مرتبط با عرضه و تقاضای کتاب نشان می دهد در مجموع ناشران تاثیر این متغیرها را مثبت ارزیابی کرده اند؛ همچنین ناشران تاثیر اقدامات نظارتی و حمایت های ترویجی و مالی دولت بر عرضه و تقاضای کتاب را مثبت ارزیابی کرده اند و ممیزی را بزرگترین مشکل در این حوزه مطرح کرده اند. فرضیه اول و دوم مبنی بر «تاثیر مثبت تحولات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی در عرضه و تقاضای کتاب» و فرضیه سوم «تاثیر مثبت سیاست های دولت در بهبود اقتصاد نشر» از دیدگاه ناشران با اطمینان 99 درصد تایید شده است.

هدف: بررسی وضعیت نشر کتاب در ایران بین سال های 1358 تا 1387 و میزان مشارکت ناشران تهرانی و شهرستانی در انتشار کتاب می باشد. روش شناسی: در این تحقیق برای بررسی وضعیت نشر از روش اسنادی و توصیفی تحلیلی استفاده شده است. جامعه آماری اطلاعات آماری کلیه کتاب های منتشر شده بین سال های 1358-1387 است؛ برای جمع آوری اطلاعات از سیاهه وارسی و از روش های آماری درصد، میانگین، انحراف معیار و نمودارها جهت توصیف مشخصات آزمودنی ها و ضریب همبستگی پیرسون برای آزمون فرضیه ها استفاده شده است. یافته ها: در مجموع تعداد 560339 عنوان کتاب در طول دوره مورد بررسی عرضه شده است که از 1863 عنوان در سال 1358 به 56893 عنوان در سال 1387 رسیده است. به طور میانگین 23 درصد از مجموع کتاب های منتشر شده مربوط به کتاب های ترجمه و 77 درصد تالیف؛ 51 درصد چاپ اول و 49 درصد چاپ مجدد؛ و همچنین 77 درصد کتاب های منتشر شده در تهران و تنها 23 درصد در سایر شهرستان ها بوده است. تعداد ناشرانی فعال، رشد تقریبی 10 درصدی را در این سال های تجربه کرده اند. نتایج: در مجموع در تمام شاخص های نشر، جز برخی سال ها، همواره رشد وجود داشته است. کتاب های حوزه دین بیشترین و کلیات کمترین تعداد را به خود اختصاص داده اند. فرضیه اول، «بین میزان متوسط قیمت کتاب و میزان عرضه کتاب (شمارگان کل) رابطه وجود دارد» و فرضیه دوم «بین تعداد ناشران فعال و میزان عرضه کتاب (شمارگان کل) هر سال رابطه وجود دارد» با اطمینان 99 درصد تایید گردید.

هدف: بررسی کاربرد مصوسازی اطلاعات، به ویژه فن اینفوکریستال در فرآیند بازیابی اطلاعات، مصورسازی پرس وجوهای وزنی و فضاهای برداری است. مصورسازی اطلاعات به صورت عام و اینفوکریستال به صورت خاص و کاربردهای آنها در بازیابی اطلاعات، اینفوکریستال و مصوسازی پرس وجوهای وزنی، مصورسازی فضاهای برداری و تاثیر این روش در فهم راحت روابط موجود بین مفاهیم بسیار زیاد بازیابی شده، مورد بررسی قرار میگیرد. روش و رویکرد: این مطالعه با بررسی و تحلیل متون بازیابی اطلاعات و مصور سازی اطلاعات، تاثیر مصورسازی به ویژه فن اینفوکریستال در تحلیل نتایج جست وجو صورت گرفته است. یافته ها: مصوسازی اطلاعات از توانایی دیداری انسان در تشخیص الگوها و روابط ساختاری اشیاء در بهبود نظام های بازیابی استفاده میکند و در علوم مختلفی از جمله زمین شناسی، جغرافیا و اخیراً کتابداری و اطلاع رسانی و ... کاربرد دارد. یکی از فنون مصوسازی اطلاعات، اینفوکریستال میباشد که میتواند فضای انتزاعی اطلاعات را به تصویر بکشد و تمامی روابط ممکن بین بینهایت مفهوم را مجسم سازد. ارزش مقاله: با توجه به اهمیت روزافزون نظام های بازیابی اطلاعات و کمبود منابع منتشر شده در حوزه مصورسازی ، آشنایی با اینفوکریستال و کاربردهای آن در طراحی نظام های بازیابی اطلاعات، میتواند برای جامعه کتابداری و اطلاع رسانی ایران بسیار مفید باشد.