جایگاه پله در پیوند با زندگی ساکنین خانه های تاریخی دزفول بر اساس مدل مکان کانتر (خانه های دوره های قاجار و پهلوی) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
پله در خانه های ایرانی همچون خانه های تاریخی دزفول می تواند علاوه بر جنبه ارتباطی آن، تجربه زیستی متفاوتی را برای ساکنین آن رقم زند و در جایگاه مکان ارزیابی گردد. این پژوهش که قصد دارد با استفاده از مدل کانتر جایگاه پله را در خانه های تاریخی دزفول ارزیابی نماید، با رویکردی کیفی و با اتکا به روش تئوری داده بنیاد انجام شده است. داده ها از طریق مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته با ساکنین خانه ها، برداشت های پلانی و مشاهدات میدانی، حاصل و با کدگذاری تجزیه و تحلیل شدند. 26 نمونه از خانه هایی که معیارهای انتخاب پژوهش را داشته اند، شناسایی و مستندات لازم برای تحلیل یکایک آنها گردآوری شد. اصلی ترین معیارهای انتخاب نمونه ها، رواج در دوره زمانی خود و دسترسی به آنها بوده است. یافته ها حاکی از این است، نقش پله در سه دسته «فعالیت»، «کالبد» و «معنا» در برگیرنده مقولاتی است که بیش از یک فضای ارتباطی در خانه های تاریخی دزفول به ایفای نقش می پردازد. «اجتماع پذیری»، «سلسله مراتب فضایی»، «نماد و نشانه»، «هویت پذیری»، «خاطره انگیزی»، «تداوم و پیوستگی فضایی»، «مرزبندی» و «غنای بصری» از جمله نقش های پله در خانه های تاریخی دزفول هستند. بطور کلی پله در خانه های دزفول، با انطباق فعالیت های انسانی با کالبد معماری از طریق همگرایی سه مؤلفه مذکور سیستمی یکپارچه را پیکربندی نموده است.Investigating Stair Placement and Its Relationship to Residents Life in Historical Dezful Houses Utilizing Canter's Model (Qajar and Pahlavi periods)
Stairs, serving as vertical communication elements, has historically connected different spatial layers with Iranian houses, particularly evident in the architectural heritage of Dezful historical houses. . This research employs Canter's model to evaluate the positioning of the stairs during theQajar and Pahlavi periods in Dezful considering its significance in the evolution of human habitation . Through qualitative inquiry, this research explores the position of the stairs in the historical houses of Dezful (Qajar and Pahlavi periods) based on the inductive approach and the Grounded Theory method. Primary data collection involved 21 semi-structured interviews with residents, grounded observations and plan analyses of 26 selected houses. In this process, 15 samples of houses that met the selection criteria of the research were identified and necessary documents were collected for the analysis of each of them. The primary criteria for selecting these samples were their prevalence during their respective historical periods and the accessibility of their residents. Subsequently, 11 additional similar houses were visited to gather further information and to review and refine the identified categories.. Findings reveal that in the historical houses of Dezful, stairs are strategically positioned within the spatial fabric , influencing "bodily engagement", "activities" and "symbolic meaning". Consequently, stairs, along with other spatial elements, have contributed to creating a unique living experience in Dezful houses. Key aspects associated with stairs in these historical houses include "Sociability," "Spatial Hierarchy," "Symbol and Sign," "Identity," "Memorability," "Spatial Continuity and Connectivity," "Bordering and Territorialization," "Climatic Comfort," "Orientation," "Interspatial Aspect," and "Visual Richness." Overall, it can be concluded that the stairs in Dezful houses have established a continuous and integrated system that harmonizes human activities with the architectural design by intertwining "body," "activity," and "meaning."