بررسی نظریه کلی ها در نمط چهارم اشارات و تنبیهات (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
ابن سینا در نمط چهارم اشارات می کوشد تا از طریق معنای مشترکِ مصادیقِ یک نوع، موجودی مجرد را درون مصادیق مادی به اثبات برساند. رابطه کلی و مصادیقش در آثار ابن سینا اغلب به صورت رابطه پدران و پسران مطرح شده است؛ امّا عبارات نمط چهارم اشارات به گونه ای است که گویا رابطه کلی و مصادیقش همچون رابطه پدر واحد و پسران کثیر است. مقاله پیش رو در پی حل این تعارض است. در پایان خواهیم دید که استدلال ابن سینا ناظر به بحث هستی شناسی است و می تواند وجود کلی را در خارج اثبات کند ولی تجرد آن را اثبات نمی کند؛ زیرا ممکن است حضور کلی در خارج به صورت منتشر در زمان و مکان باشد. چنین موضعی موجب تقویت نظریه واقع گروی است ولی بر نظریه رجل همدانی در باب کلی ها، یعنی پدر واحد و فرزندان کثیر نیز صحه می گذارد؛ نظریه ای که نیازمند اصلاح و بازسازی است. در این مقاله کوشیده ایم تا به روش تاریخی از تمامی شروح و تعلیقات اشارات و تنبیهات بهره ببریم و به روش عقلی آن ها را ارزیابی کنیم تا در نهایت به دیدگاهی کم اشکال تر نائل آییم.An Analysis of Universals in the Fourth Chapter of Ibn Sīnā’s Pointers and Remarks (Al-Ishārāt wa al-Tanbīhāt)
In the fourth chapter of Pointers and Remarks (Al-Ishārāt wa al-Tanbīhāt), Avicenna draws conclusions from the univocality of extension within a certain category, positing the existence of an immaterial entity alongside materialistic extensions. Avicenna’s treatment of the relationship between universals and their extensions often resembles the familial bond between fathers and sons (plurality within plurality). However, in the fourth chapter of Pointers and Remarks, he introduces a novel model akin to the relationship between a single father and his sons (unity within plurality). By examining interpretations and comments on Pointers and Remarks, we delve into this conceptual tension. While Avicenna’s argument establishes the existence of universals in the external world, it falls short of proving their immaterial nature. His perspective aligns with realism, yet it also echoes Hamedani Man (al-Rajul al-Hamidānī)’s stance on universals—a viewpoint that necessitates reform and reconstruction. Employing a historical approach, we critically assess these ideas to arrive at a more coherent perspective.
تبلیغات
