واکاوی و صورت بندی آسیب های ساختاری نظام قضایی جمهوری اسلامی ایران (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
ساختارها و فرایندها در هر سازمان مهم ترین بعد آن سازمان محسوب شده و به عبارتی نرم افزار سازمان ها جهت انجام مأموریت هایشان هستند. دستگاه قضا، با مأموریت خطیر حق گستری و تحقق عدالت در جامعه، دارای ساختارها و فرایندهایی پیچیده و چندبعدی بوده و بر مبنایِ همین ساختارها و فرایندها، این مأموریت خطیر را پیش می برد. در واقع باید گفت که اثربخشی قوه قضائیه به مثابه حلقه بازخوردِ نظام حکمرانی کشور، اثری مستقیم بر کلیت کارآمدی نظام خواهد داشت، و لذا شناسایی مستمر آسیب های موجود در ساختارها و فرایندهای قوه قضائیه می تواند موجب ارتقای عملکرد حکمرانی قضایی و به تبع آن، نظام حکمرانی کشور شود. پژوهش حاضر با هدف شناسایی آسیب های ساختاری قوه قضائیه انجام شده؛ و پس از مطالعه سند تحول قضایی، و مصاحبه با قضات و خبرگان، 83 آسیب ساختاری احصا و در قالب 11 مقوله کلی طبقه بندی شدند. در گام بعد با استفاده از مدل سازی ساختاری تفسیری و تحلیل میک مک به اولویت بندی و طبقه بندی آن ها پرداخته و مشخص شد که چهار آسیب تخصصی نبودن رسیدگی ها و آیین نامه های دادرسی؛ نبود شفافیت نسبی در فرایندهای دادرسی؛ عدم وجود سازوکارهای مناسب جهت بازخوردگیری، یادگیرندگی و هوشمندی نظام قضایی، و ضعف در نظام بودجه ریزی و تخصیص منابع مالی؛ جز اثرگذارترین آسیب های ساختاری موجود در دستگاه قضا بوده و نبود سازوکارهای فرایندی منسجم در راستای کاهش اطاله دادرسی که مهم ترین مسئله مبتلا به دستگاه قضا است، جز اثرپذیرترین آسیب شناسایی شده است که قوه قضائیه برای رفع آن باید آسیب های یازده گانه در سطوح بالاتر را برطرف کرده و از این رهگذر به کاهش اطاله دادرسی دست یابد.Analyzing and Formulating the Structural Damages of the Judicial System of the Islamic Republic of Iran
Structures and processes in any organization are the most important dimension, in other words, the software of organizations to perform their missions. The judiciary, with the serious mission of justice and the realization of justice in society, has complex and multidimensional structures and processes, and based on these structures and processes, it carries out this serious mission. In fact, it should be said that the effectiveness of the judiciary as a feedback loop of the country's governance system will have a direct impact on the overall efficiency of the system, and therefore continuous identification of damage to the structures and processes of the judiciary can improve the performance of the judiciary and consequently It will become the system of governing the country. The present study aimed to identify the structural damage of the judiciary; After studying the Judicial Transformation Document, and other related research in this field, and interviewing judges and experts, 83 structural injuries were counted and classified into 11 general categories. In the next step, using interpretive structural modeling and Mikmak analysis, they were prioritized and classified, and it was identified that the four disadvantages were the lack of specialized proceedings and the rules of procedure; Lack of relative transparency in litigation; Lack of appropriate mechanisms for feedback, learning and intelligence of the judiciary and weakness in the budgeting system and allocation of financial resources; Is one of the most effective structural damages in the judiciary and the lack of coherent process mechanisms to reduce delays, which is the most important issue in the judiciary, has been identified as one of the most effective damages that the judiciary must eliminate eleven damages at higher levels solving and thereby reduce trial delays.
تبلیغات
