زمینه و هدف: تجربه شورش در زندان یکی از تجربیات نادر است. باوجوداینکه تلاش برای فرار از زندان معمولاً در اکثر زندان ها مشهود است؛ ولی با توجه به هماهنگی و برنامه ریزی برای فرار جمعی در زندان با به هم ریختن نظم زندان و درگیری با مأمورین به ندرت اتفاق می افتد. با توجه به شیوع بیماری کووید ۱۹ و نگرانی های ناشی از آن، در اسفندماه سال (۱۳۹۸) تعدادی از زندانیان به مرخصی اعزام شدند. متعاقب آن زندانیان دیگر نیز به تأسی از این موضوع و به بهانه در امان ماندن از بیماری خواهان استفاده از مرخصی بودند که پس از انتشار خبر فرار زندانیان در برخی از زندان های کشور از جمله شهرستان سقز و برخی از کشورهای خارجی، فرار از زندان به یک پدیده امنیتی شورش زندان تبدیل شد که به نظر یکی از مهم ترین و حساس ترین مأموریت های انتظامی و امنیتی فراجا به شمار می رفت. هدف از پژوهش حاضر شناسایی نقاط قوت و ضعف ایجاد شورش در زندان های کشور بود.روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و ازنظر روش تحلیلی مبتنی بر مصاحبه است. جامعه آماری کارکنان و کارکنان زندان های درگیر شورش حاصل از بیماری کووید ۱۹ هستند.یافته ها: در این پژوهش تلاش شد که ازطریق مصاحبه با کارکنان و کارکنان زندان ها ضمن شناسایی نقاط قوت و ضعف و چرایی شورش ها اقدام به تهیه الگوی تحلیلی شورش شود. همچنین بر اساس یافته های پژوهش در جهت جلوگیری از شورش ها، پیشنهاد هایی ارائه شد.نتیجه گیری: با توجه به وقوع برخی تحرکات اخیر در زندان ها در جهت ایجاد نارضایتی در سطح زندان ها، خانواده های آنان و سایر مردم از وضع موجود توسط دشمنان نظام، باعث شده بستری مناسب برای ایجاد ناامنی شود؛ بنابراین می طلبد کلیه دستگاه های قضایی و امنیتی استان و کشور با اتخاذ تمهیدات مناسب در راستای مقابله با این نوع ناآرامی ها تدابیر لازم را مبذول داشته و بااستفاده از امکانات، تجهیزات و آموزش های نوین، برخورد به موقع و آنی با عوامل اصلی و محرکین را داشته باشند.