پیکانی، از گویش های مرکزی ایران در جرقویه اصفهان (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
پیکانی یکی از گونه های گویش جرقویه ای است که در جنوب شرقی اصفهان در روستای پیکان صحبت می شود. این گویش در کنار گویش هایی مانند گزی، سدهی ورزنه ای و یهودیان اصفهان در زیرشاخه جنوبی از گویش های مرکزی قرار می گیرد. این مقاله با رویکردی توصیفی به توصیف واجشناسی همزمانی و تاریخی و دستور این گویش پرداخته است، بر پایه پیکره زبانی که نگارندگان مقاله از این گویش در زمستان 1397 فراهم کرده اند. بررسی واجشناسی این گویش آنچنان که در این مقاله انجام گرفته است، نشان می دهد که پیکانی ویژگیهای آوایی شمال غربی را به خوبی نشان می دهد و در دگرگونی های آوایی متأخر نیز با دیگر گویش های مرکزی هماهنگ است، هرچند ویژگی های آوایی ای یافته است که آن را نه تنها از گویش های مرکزی بلکه از دیگر گویش های جرقویه ای متمایز ساخته است. دستور پیکانی با گویش های شاخه جنوبی هماهنگ است و از جهت نداشتن ماده مجهول، جنس دستوری و ساخت ویژه برای زمان آینده به روشنی از گویش های شاخه شمال شرقی مانند جوشقانی و میمه ای متمایز می شود، با این همه ویژگی هایی را نشان می دهد که در دیگر گویش های مرکزی دیده نمی شود، مانند ساخت جدید معرفه ساز، پسوند نشانه نمود ناکامل که به پایان فعل افزوده می شود و صورت های خاصی که برای ضمیر اشاره به کار می رود.Peykāni: a Central Iranian Dialect in the Jarquya District
Peykāni is a variety of Central Iranian dialects spoken in the village of Peykān (locally Peykom) in Jarquya district of Isfahan province in central Iran. It shares features with other Central dialects in the Southern branch such as Gazi, Sedehi, and Isfahani Jewish. This paper describes synchronic and historical phonology and grammar of Peykāni based on a corpus collected by the authors in Peykān village during winter 2019. The study of phonology of the dialect as presented in the current paper shows that Peykāni basically has Northwestern features and in later changes, it shares some features with other Central dialects but also shows features that are specific to Peykāni. In morpho-syntax features, Peykāni coincides with the Southern branch of Central dialects as it has no grammatical gender, passive stem, or future tense that separates it from the rest of Northeastern Central dialects in the Kashan region. By having some new grammatical features such as a new form for definiteness or imperfect suffix, Peykāni has specific features not seen in other Central dialects.
تبلیغات
