تکواژهای منفی ساز در زبان ترکی آذری (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
در تمامی زبان ها روشی برای منفی کردن بخش های مثبت وجود دارد که جزئی جدایی ناپذیر از آن زبان ها است. زبان ترکی آذری نیز از این قاعده مستثنی نیست. در خصوص در زبان ترکی آذری مطالعاتی انجام شده، ولی بیش تر جنبه نحوی مقوله منفی سازی بررسی شده است و در زمینه ساخت واژی نیاز به بررسی های دقیق تری وجود دارد. بنابراین در این مقاله سعی شد مقوله منفی سازی از نظر ساخت واژی بررسی شود. به همین منظور داده هایی از شم زبانی نویسنده و سایر گویشوران این زبان و همچنین جملاتی از سه کتاب ترکی کلیات اشعار ترکی شهریار به انضمام حیدربابایه سلام (با مقدمه، تصحیح و تعلیقات حمید محمدزاده،1392) ، «آتالار سوزو» اثر فرهاد صادقی قورولو (1390) که حاوی مجموعه ای از ضرب المثل های ترکی آذری است و رمان ترکی «شرق جنگل» اثر لی اصلان اوغلو (2009) جمع آوری شدند که حاوی جملات منفی بودند. سپس تکواژ هایی که چه به صورت صریح و چه ضمنی معنای منفی را به جمله القا می کردند، استخراج و دسته بندی شدند. پس از بررسی این داده ها مشخص شد، تکواژهای [ma] و [mə] به عنوان نشانه های نفی صریح در زبان ترکی وجود دارند، که این تکواژها با توجه به زمان افعال به صورت تکواژهای [m] [may] [məy] [məz] [maz] تغییر شکل می دهند. در مقابل نفی صریح، نفی ضمنی قرار دارد که یا با استفاده از افعال نقض، جمله مفهومی منفی پیدا می کند و یا حضور برخی از ادات مفهومی منفی به همراه دارد. به علاوه، برخی از تکواژهای نفی نیز از زبان های فارسی و عربی وارد این زبان شده اند.The Negative Morphemes in Azeri Language
In all languages around the world, there is a way to negate the positive parts, which is an inseparable part of those languages. Azeri language is no exception, and studies have been conducted on the negative aspects of this language, however the syntactic aspects of this category have most been investigated, there is definitely a need for more detailed investigation in morphological domain. For this purpose, the data from intuition of the writer and other speakers of this language and sentences from three books: The poems of Shahriyar, Atalar Suzu and the story of East of Forest which consist of negative sentences were gathered then explicit and implicit negative morphemes were studied. So negative category was investigated morphologically in this paper, and it was noted that the morphemes of [ma] and [mə] are as signs of explicit negation in Azeri language. In the present research, it is depicted that these morphemes in terms of the tense of the verbs transfigure into the forms of [m] [may] [məy] [məz] [maz]. In contrast to explicit negation, there is implicit negation. That is, the sentence takes a negative meaning through some verbs. The adjuncts also play a role in the negative process. In addition, some of these morphemes have been transferred from Persian and Arabic languages to Azeri language.
تبلیغات
