بررسی تطبیقی خردگرایی از دیدگاه ابوالعلاء معرّی و ناصرخسرو (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
ابوالعلاء معرّی و ناصرخسرو از چهره های شاخص فرهنگ اسلامی در عرصه ی خرد و خردگرایی به شمار می روند، تا آنجا که اندیشه ها و سروده های خردآمیز آنها در میان دیگر شاعران از فراوانی و شهرت بیشتری برخوردار است. یافته ی اساسی این پژوهش در این است که تجربه های شعری، آشنایی با افکار اندیشمندان و خرد ورزان ایرانی و اسلامی و فیلسوفان یونانی، بهره گیری از فرهنگ و آموزه های دینی و مذهبی به ویژه اسماعیلی و فاطمی از منابع خردگرایی این دو است. ناصرخسرو به عنوان شاعری فرهیخته، نسبت به ادب عربی آگاهی داشته است. بنابراین، در سرودن برخی مضمون های خردآمیزش به شعر ابوالعلاء معرّی نظر داشته است. همچنین در این جستار، اعتقاد بر این است که اگر چه در برخی موارد میان شعر ابوالعلاء و ناصرخسرو تشابه مضمونی وجود دارد، اما این تشابهات از باب توارد خاطر بوده و ریشه ی برخی از این مضمون های خردگرایی، در فرهنگ اسلامی و ایرانی نیز وجود دارد. این پژوهش بر آن است تا بر اساس مکتب ادبیّات تطبیقی به بررسی و تحلیل تطبیقی جنبه های مشترک و متفاوت این مضمون ها و احیاناً تأثیرپذیری ناصرخسرو از ابوالعلاء بپردازد. دو محور اساسی این پژوهش، عبارتند از: الف: پیشگفتاری درباره ی سیرخردگرایی در ادبیّات عربی و فارسی و کلیّات پژوهش. ب:بررسی تطبیقی مضمون های خردگرایی در شعر این دو شاعر. واژگان کلیدی: ابوالعلاء معرّی، ناصرخسرو، خردگرایی، شعر عربی و فارسی، ادبیّات تطبیقی.The Adjusting Analysis of Rationalism from Attitude of Abol Ala Maari and Naser khosro
Abol Ala Maari and Naser khosro consider from prominent characters of Islamic culture in the scope of ration and rationalism, so far as their rationally odes have more fame and frequency from others. This study claims that poetic experiences, acquaintance with thought of Islamic and Iranian rationalists and scientists and Greek philosophers, using from religious teachings and culture specially Ismaeeli and fatemi is from rationalism sources of these tow. Naserk hosro as a cultivated poet, has had acquaintance with Arabic literature. Thus, in writing some of his rationally subjects he has followed maari's step. Also in this study, it is beliveved that although in some cases there is similarity between Abol Ala and Naser khosro poem. But these similarities are just a simultaneous random and there is the source of some of these rationalism subjects in Islamic and Persian culture Too. This study accoding to adjusting similar aspects and some times Naser khosro effectiveness from Abol Ala. Two main subjects of this study are: A: A prelude about rationalisms process in Arabic and Persian literature and study's generalities. B: The adjusting rationalism subjects in the poem of these two poets. Key words: Abol Ala Maari, Naser khosro, Rationalism, Arabic and Persian poem, Adjusting literature.
تبلیغات
