واکاوی عوامل مؤثر بر اضطراب اجتماعی مبتنی بر مدل مغز-رفتار: یک مطالعه کیفی

چکیده

زمینه و هدف: اختلال اضطراب اجتماعی معمولاً در دوران کودکی یا اوایل نوجوانی ظاهر می شود و اغلب اثرات طولانی مدتی بر چندین بخش از زندگی فرد از جمله مدرسه و تحصیل دارد؛ از این رو، مطالعات مبتنی بر جمعیت شیوع اختلال اضطراب اجتماعی را در میان نوجوانان با استفاده از مصاحبه های تشخیصی بالینی ارزیابی کرده اند؛ لذا این پژوهش با هدف واکاوی مؤلفه های اضطراب اجتماعی مبتنی بر مدل مغز- رفتار انجام شد. روش پژوهش: روش پژوهش کیفی با استفاده از روش مضمون با رویکرد اترید- استرلینگ بود. با روش نمونه گیری هدفمند با بررسی متون از منابع معتبر در زمینه اضطراب اجتماعی مبتنی بر مدل های مغز – رفتار در سال های 1960-2023 اطلاعات مورد نظر با 39 مقاله تا اشباع نظری گرداوری شد. سپس اطلاعات بدست آمده کدگذاری و طبقه بندی شد. یافته ها: در مرحله اول کدگذاری 112 مضمون پایه از متن متون استخراج شد. در مرحله دوم بر اساس میزان سنخیت مفاهیم بدست آمده تعداد 22 مضمون سازمان دهنده انتزاع شد. در مرحله سوم 3 مضمون شامل حساسیت پایین فعال سازی رفتاری، حساسیت بالای بازداری رفتاری و حساسیت واکنشی شدت یافته جنگ، گریز و فلاپ به عنوان مضامین فراگیر مرتبط با مؤلفه های اضطراب اجتماعی مبتنی بر مدل مغز رفتار شناسایی شدند. اعتبار سنجی داده ها با استفاده از روایی محتوایی و پایایی مضامین با استفاده از روش هولستی مورد بررسی و تائید قرار گرفت. نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش آگاهی محققین و درمانگران از مؤلفه های اضطراب اجتماعی مبتنی بر مدل مغز- رفتار در طراحی و به کارگیری درمان های اثربخش تر که به فعال سازی رفتار افراد با اضطراب اجتماعی می پردازد مورد توجه قرار گیرد.