جامعه در آینه زبان؛ بررسی سِیر خشونت، ادب، غم و شادی در جامعه فارسی زبان (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
زبان پدیده ای اجتماعی است. آنچه در جامعه می گذرد، در زبان منعکس می شود. به همین دلیل، مطالعه اجتماعی زبان می تواند واقعیت هایی را در مورد جامعه زبانی نشان دهد. اگر جامعه ای خشن، بی ادب یا غمگین باشد، در زبان جلوه گر می شود. با این فرض، مقاله حاضر به بررسی سیر سه ویژگی اجتماعی خشونت، ادب، و غم و شادی و بازتاب آن در زبان فارسی در پنج دهه گذشته می پردازد. دو پرسش اصلی پژوهش این است: آیا جامعه فارسی زبان در پنج دهه گذشته خشن تر، بی ادب تر و غمگین تر شده است؟ آیا بین رخدادهای مهم سیاسی و اجتماعی و سیر این تغییرات رابطه ای وجود دارد؟ برای یافتن پاسخ این پرسش ها پیکره ای زبانی از پنج دهه گذشته تحلیل شد که شامل فیلم های سینمایی، روزنامه ها، داستان ها، سخنرانی های سیاست مداران و ترانه ها بود. پیکره به پنج دهه تقسیم شد که در هر دهه یک یا چند رخداد مهم سیاسی و اجتماعی در کشور روی داده است: دهه پنجاه (انقلاب)، دهه شصت (جنگ)، دهه هفتاد (سازندگی و اصلاحات)، دهه هشتاد (مهرورزی و مسائل انتخابات) و دهه نود (اعتدال و تحریم). در این پیکره به دنبال یافتن، تحلیل و تعیین فراوانی ابزار زبانی بوده ایم که ویژگی های مدّ نظر را نشان می دهد؛ مانند استعاره ها، صفات، صورت های خطاب، و دشواژه ها. این مطالعه نشان می دهد که به صورت کلّی جامعه فارسی زبان حداقل در دو دهه گذشته خشن تر، بی ادب تر و غمگین تر شده است. همچنین ارتباط مشخصی بین رخدادهای اصلی سیاسی-اجتماعی در هر دهه و میزان افزایش یا کاهش ویژگی های مذکور دیده می شود.Society in the mirror of language; a study of the rate of violence, politeness, sadness and happiness in the Persian-speaking community
Language is a social phenomenon. What happens in society is reflected in language. For this reason, the social study of language can reveal facts about the language community. If a society is violent, rude or sad, it manifests itself in language. With this assumption, the present paper examines the rate of the three social characteristics of violence, politeness, and sadness and happiness and its reflection in the Persian language in the last five decades. The two main questions of the research are: Has the Persian-speaking community become more violent, rude and sad in the last five decades? Is there a connection between important political and social events and the rate of these changes? To answer these questions, a corpus from the past five decades were analysed, including movies, newspapers, stories, speeches by politicians, and songs. The corpus was divided into five decades, in each decade one or more important political and social events took place in the country: the fifties (revolution), the sixties (war), the seventies (construction and reformations), the eighties (kindness and election issues), and the nineties (moderation and sanctions). In this corpus, we have sought to find, analyse and determine the frequency of language tools that show the desired characteristics such as metaphors, adjectives, forms of address, and taboo words. This study shows that generally the Persian-speaking community has become more violent, rude, and sad at least in the last two decades. There is also a clear relationship between the main socio-political events in each decade and the rate of increase or decrease of these characteristics.