بازتاب آداب و سنن فرهنگی در غزلیات آزاد بلگرامی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

یکی از بخش های مهم فولکلور، آداب و رسوم و سنن فرهنگی است. مبحثی که با دقّت در رفتار فردی و اجتماعی افراد یک جامعه می توان نشانه های آن را مشاهده و تأثیر آن ها را در شئونات زندگی درک کرد. تجربه این عناصر فرهنگی و همزیستی با آن ها در ذهن و زبان شعرا تأثیرگذار بوده و در دوره های مختلف دستاویز خلق مضامین جدید شده است. آزاد بلگرامی در زمره شاعران پارسی گوی هندی است که در اشعار وی آداب و سنت های فرهنگی اسلامی و هندی حضور و ظهور چشمگیری دارد؛ از این رو نوشتار حاضر در پی آن است که به روش توصیفی- تحلیلی مبحث آداب و رسوم را که دارای بیشترین بسامد در شعر بلگرامی است، بررسی کند و به این سؤال پاسخ دهد که آداب و سنن فرهنگی در غزل آزاد بلگرامی، بومی مردمان هند است یا تحت تأثیر فرهنگ اسلامی یا ایرانی قرار گرفته است؟ نتایج به دست آمده نشان دهنده این موضوع است که برخی از آداب و رسوم ازجمله خال زنان هند، مرده سوزی و جویدنِ پان، خاص و بومی مردمان هند است؛ اما بیشترین بسامد مربوط به مواردی است که شاعر از فرهنگ اسلامی و ایرانی تأثیر پذیرفته است؛ ازجمله آداب مهمان نوازی، سوگواری و اعیاد مذهبی که بسامد بالایی هم در شعر او دارند و به نظر می رسد علقه های دینی بلگرامی و توجه فراوان به سنن دینی، وی را از توجه بیشتر به رسوم ملی و شاد هند غافل کرده است.