جایگاه تاریخ جدیدِ زوسیموس در تاریخ شاهنشاهی ساسانی

چکیده

از میان منابع مکتوب مرتبط با تاریخ ساسانیان، که به زبان های گوناگون از جمله یونانی، لاتین، سریانی، عربی، فارسی میانه و چینی برجای مانده اند، آثار به جا مانده از تاریخ نویسانِ بیزانسی حائز اهمیت است و علی رغم دشمنی های میان شاهنشاهی ساسانی و امپراتوری بیزانس، اطلاعات بسیار مهمی در رابطه با تاریخ و فرهنگ ساسانیان در این منابع وجود دارد. یکی از این منابع، کتاب تاریخ جدید نوشتهٔ زوسیموس است که علی رغم وجود آگاهی های مهم و ارزنده در این اثر، کمتر مورد توجه پژوهشگران این حوزه قرار گرفته و در پژوهش های اخیر در زبان فارسی نیز جای آن خالی است. زوسیموس، که از تاریخ نویسان سدهٔ پنجم و ششم میلادی است، کتاب تاریخ جدید را به منظور یافتن دلایل سقوط روم تألیف کرده و تاریخ امپراتوری روم از سال ۲۷ پیش از میلاد تا پایان سال ۴۱۰ میلادی را روایت کرده است. زوسیموس در کتاب خود دربارهٔ روابط سیاسی و نظامی میان ساسانیان و رومیان و تشکیلات درونی شاهنشاهی ساسانی، گزارش های مهم و سودمندی را ارائه کرده است. در پژوهش حاضر به بررسی اهمیت و جایگاه تاریخ جدید زوسیموس در مطالعات حوزهٔ ساسانی پرداخته شده است.