از شکوه «شوکتی» تا افول «دولتی» درس آموزی از تجارب مدرسه داری شوکتیه بیرجند (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

دغدغه اصلی پژوهش پاسخ به دو پرسش بوده است. پرسش نخست، بر پایه ی کدام عوامل برپاسازی مدرسه «شوکتیه» قابل تبیین است؟ پرسش دوم، از ویژگی های «شوکتیه» برای به کرد نظام فعلی مدرسه داری چه می توان آموخت؟ به منظور پاسخ به پرسش های مذکور از رویکرد تاریخی-تحلیلی استفاده شده است. از این رو، ابتداء به اجمال به سیر تحولات تاریخ مدرسه داری در ایران و جایگاه مدرسه «شوکتیه» در تعامل با «نهضت مدرسه داری نوین» اشاره شده است. در ادامه به مقوم های سیاسی، فرهنگی (دینی) و جغرافیای سیاسی (ژئوپلیتیکی) به مثابه عوامل شکل گیری مدرسه «شوکتیه» اشاره و در نهایت با الهام از چارچوب تحلیلی «پارسونز» ویژگی های «شوکتیه» در سه سطح «نهادی»، «مدیریتی» و «فنی» طبقه بندی شده است. در سطح نهادی به خصوصیاتی از جمله داشتن کارکرد اجتماعی، الگوی توسعه تدریجی، پیوند مدرسه با اجتماع و برقراری تعامل بین سنت و تجدد اشاره شده است. در سطح اداری به ویژگی هایی همچون روش تامین کادر آموزشی، تجهیز منابع مالی پایدار و متنوع، مدرسه محوری و الگوی پذیرش همگانی و رایگان توجه شده است. در سطح فنی به مواردی از قبیل ماموریت و رسالت متفاوت مدرسه، جامعیت برنامه درسی و روش ارزشیابی دانش آموزان پرداخته شده است. مقاله با ارائه پیشنهادهایی برای بهبود عملکرد نظام مدیریت آموزش و پرورش به پایان رسیده است.