طراحی، اجرای آزمایشی و اعتباربخشی آزمون های مبتنی بر نقشه مفهومی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

امروزه ارزشیابی از ساختار شناختی فراگیران بخش مهم و رو به گسترشی از پژوهش های سنجش تحصیلی را شامل می شود. یکی از پرکاربردترین شیوه های سنجش ساختار شناختی، آزمون های مبتنی بر نقشه مفهومی هستند. هدف از تدوین این مقاله طراحی، اجرای آزمایشی و اعتباربخشی آزمون های مبتنی بر نقشه مفهومی در متن های درسی فارسی است. در این پژوهش ابتدا چگونگی طرح چهار نوع آزمون مبتنی بر نقشه مفهومی (ترسیم آزاد، ترسیم هدایت شده، تکمیل آزاد و تکمیل هدایت شده ) تشریح می شود. سپس به چگونگی اجرای آزمون ها پرداخته می شود که در این پژوهش این آزمون ها در بین یک نمونه 221 نفری از دانش آموزان سال دوم متوسطه رشته علوم تجربی شهر تبریز که در هشت کلاس حضور داشتند، اجرا شد. در گام آخر در مورد نتایج اعتباربخشی این آزمون ها بر اساس شاخص های روایی محتوایی، روایی ملاکی، روایی افتراقی و پایایی نمره گذاران ارائه می شود. یافته های کیفی پژوهش نشان دادند که طراحی و اجرای آزمون های مبتنی بر نقشه مفهومی در متن های درسی فارسی امکان پذیر می باشد. یافته های کمّی نیز نشان دادند که این آزمون ها از روایی محتوایی بالایی برخوردار هستند. همچنین نمرات حاصل از این نوع آزمون ها دارای مقادیر متفاوت همبستگی ( با مقدار متوسط 50/0 ) با یک آزمون چهارگزینه ای بودند (روایی ملاکی). همچنین همه آزمون های نقشه مفهومی به خوبی از عهده تشخیص تفاوت بین نمرات دو گروه تحصیلی بالا و پائین برآمدند(روایی افتراقی). دیگر نتایج نشان دادند که ضریب توافق نمره گذاران آزمون های نقشه مفهومی در حد بالایی است(پایایی نمره گذاران).