راهبردهای دیپلماسی تأمین حقابه رودخانه هیرمند (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

رودخانه های مرزی به عنوان یکی از مهم ترین عوارض طبیعی همواره منشأ اختلافات بسیاری در روابط بین دولت ها محسوب می شوند. رودخانه هیرمند به عنوان شریان اصلی دریاچه هامون، رودخانه مرزی ایران و افغانستان است که سبب بسیاری از مجادلات مرزی از ابتدای مرزبندی مشخص بین این دو کشور تا به امروز بوده است. عدم پایبندی افغانستان به قرارداد 1351 مبنی بر تأمین حقابه رودخانه هیرمند و به تبع آن، خشکی هامون به عنوان دریاچه ای که حیات سیستان به آن وابسته است، چالش های فزاینده ای را در منطقه سیستان رقم زده است. از دیرباز مذاکرات مختلفی میان ایران و افغانستان درباره حقابه ایران صورت گرفته اما تا به امروز این مسئله معلق مانده است. در پژوهش پیش رو، نگارندگان قصد دارند به این پرسش پاسخ دهند که راهبردهای دیپلماسی تأمین حقابه رودخانه هیرمند میان ایران و افغانستان چه می باشد؟ در راستای پاسخگویی به این سؤال و در چارچوب نظریه بازی ها، در مرحله اول بایستی بحران آب هیرمند به عنوان اولویتی مهم در عرصه سیاست گذاری ایران قرار گیرد. سپس در فرآیند مذاکرات بین ایران و افغانستان و بر اساس دیپلماسی، عقلانیت بازیگران و اولویت ها و برداشت های آن ها، دسترسی افغانستان به بندر چابهار و تأمین حقابه هیرمند به عنوان نقطه تعادل و بهترین گزینه برای هر دو کشور برگزیده شود.