آداب دیپلماتیک و تعریف آن از آغاز قاجار تا پایان دوره ناصری

چکیده

موضوع پژوهش حاضر بررسی آداب دیپلماتیک از حیث تعریف و معنای آن در دوران قاجاریه از آغاز تا پایان سلطنت ناصرالدین شاه است. آداب دیپلماتیک از ملزومات مناسبات خارجی به شمار می آید؛ به گونه ای که میزان احترام و شأن نمایندگان خارجی با آن قابل تمیز است. آداب در ابتدای شکل گیری قاجاریه برخاسته و برآیند جامعه سنتی ایرانی است. با تشکیل وزارت خارجه و نهادینه شدن آن در دوره ناصری، آداب دیپلماتیک نیز منسجم شد. پژوهش حاضر با در نظر داشتن این روند، سعی دارد تعریفی روشن از آداب دیپلماتیک به مثابه مسئله این تحقیق ارائه دهد و مصداق های عینی آن را در پیوند با موضوع پژوهش بکاود. در این راستا از منابع دسته اول اعم از نسخ خطی و مراجع مکتوب تاریخی و سفرنامه ای استفاده شده است. نتیجه به دست آمده نشان می دهد، آداب دیپلماتیک، چه قبل و چه بعد از شکل گیری وزارت خارجه، با کارکرد و مفهوم مهمان نوازی و احترام به طرف مقابل صورت می گرفت. این مسئله بعد از انعقاد معاهده نامه ها و انسجام وزارت خارجه در دوره ناصری روشمند و منظم شد.