سیری در کتاب «چمنستان» اثر آنندرام مخلص (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

آنندرام (Anand Ram)، متخلّص به «مخلص»، شاعر و نویسنده پارسی گوی قرن دوازدهم هجری، در سیالکوت لاهور به دنیا آمد. مخلص در شاعری ، از استاد خود بیدل دهلوی پیروی می کرد و از بهترین شاگردان او بود. علاوه بر قریحه آنندرام در شاعری ، ذوق نکته یابى و نقّادی وی نیز شایسته توجه است و سبک نگارش او در نثر هم به متانت و روانى مشهور بوده است؛ به گونه ای که مخلص را یکی از بهترین نویسندگان آن روزگار خوانده اند. «چمنستان» یکی از آثار منثور آنندرام، مجموعه ای است از لطیفه ها، کنایات و نکات ظریف ، اشاراتى بر احوال بعضى از معاصران و توصیفاتى از درختان ، گل ها و میوه ها که در چهار «چمن» و هر چمن در دو «گل دسته» ترتیب یافته و در سال 1159ﻫ.ق نگاشته شده است. این مقاله که به روش توصیفی نوشته شده، به دنبال پاسخ به این سؤال خواهد بود که چمنستان شامل چه مطالب، موضوعات و نکات برجسته ای بوده و نثر مخلص در این اثر چگونه است. در چمنستان با نکات و اشارات ارزشمند تاریخی، ادبی، اجتماعی و زبانی روبه رو می شویم که مطالعه و بررسی آن می تواند به شناخت بیشتر ویژگی های نثر نویسندگان هندی پارسی گوی آن دوره و نیز آگاهی از برخی اصطلاحات، آداب و رسوم و نکات تاریخی و ادبی کمک کند.