بازشناسی شخصیّت حدیثی مُقاتل بن سلیمان بلخی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

مقاتل بن سلیمان بلخی در تفسیر قرآن، فردی گران قدر ولی در روایت مجروح خوانده شده است. پژوهش حاضر که به شیوه تحلیلی-توصیفی انجام شده است، ضمن بررسی و تحلیل اقوال مختلف درباره شخصیت مقاتل و ملاحظه روایات و کارنامه حدیثی وی و قیاس آن با کارنامه دیگر راویان و روایات آنان نشان می دهد که اگرچه او در صدر مفسران قرار داشته و در چارچوب مذاهب اهل سنّت اندیشه و عمل کرده است، از برخی ایرادها چون عدم پایبندی کامل به روش محدثان در نقل و داشتن غرور علمی مبرّا نیست؛ ولی این ایرادها سبب بی اعتباری روایاتش نمی شود. داشتن مشایخی طراز اول چون صادقین(ع) و ضحاک، راویانی چون عبدالرّزاق و حسن بن محبوب و وجود عین روایات یا متابعات و شواهد آن در جوامع حدیثی و منابع برتر فریقین در کنار زهد، عرفان و صراحتش با حاکمان، او را حداقل در سطح عموم راویان حدیث قرار می دهد.