نقد و تحلیل نسخه خطی منشآت محمد شاه بهمنی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

منشات نویسی یا نامه نگاری که در قدیم به آن ترسل نیز می گفته اند از لوازم مهم در امور دیوانی(دولتی) حاکمان و فرمان روایان بزرگ و محلی به شمار می رفته و به عنوان یکی از فنون نویسندگی در گستره ی فرهنگ و ادب فارسی، جایگاه ویژه ای داشته و سابقه ی دیرینه ای دارد. با نفوذ زبان و ادبیات فارسی در شبه قاره و حمایت بی دریغ پادشاهان هند از نویسندگان وشاعران فارسی زبان، آثار فراوانی به زبان فارسی در آن سرزمین تحریر شد؛ از جمله منشآت نویسی فارسی به گونه ای چشم گیر مورد توجه ادیبان و منشیان قرار گرفت. سبک این آثار بیشتر مصنوع، همراه با سجع، آراسته به صنایع لفظی و معنوی، استفاده از اشعار فارسی و عربی در ضمن نثر، می باشد. اثر حاضر از مولفی گم نام در قرن یازدهم است و تنها نسخه ی آن به شماره ی 16170 در کتابخانه ی مجلس شورای اسلامی نگهداری می شود که نگارنده تلاش نموده این اثر را با روش قیاسی تصحیح نماید. بعد از بررسی ها مشخص گردید که این اثر نیز دارای خصوصیاتی همچون دیگر آثار منشیانه می باشد از جمله: دارای 129 آیه ی قرآنی، 319 بیت فارسی،173 بیت عربی است و نیز بسامد بالای آرایه های: تشبیه، سجع، کنایه، جناس، استعاره، تضاد و مراعات نظیر در این اثر درخور توجه است. همچنین تنیدگی نوشته های متن با آیات، اشعار و امثال از دیگر محاسن این اثر می باشد.