هنرهای زیبا

هنرهای زیبا

هنرهای زیبا 1382 شماره 13 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

ارزیابی روش های تعیین سلسله مراتب و سطح بندی سکونتگاه ها در رویکرد عملکردهای شهری در توسعه روستایی(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۱۵
رویکرد عملکردهای شهری در توسعه روستایی با هدف افزودن ابعاد فضایی و مکانی به برنامه ریزی منطقه ای توسط راندینلی مطرح و تاکنون در کشورهای متعدد مورد استفاده و بازنگری قرار گرفته است یکی از اصول ششگانه این رویکرد به کارگیری روش ها و تکنیک هایی است که به آسانی توسط برنامه ریزان منطقه ای قابل استفاده بوده و همچنین به آسانی برای سیاست گذاران قابل درک باشد در این مقاله سعی میشود با مروری بر روش های پینشهادی این رویکرد برای تعیین سلسله مراتب و نیز سطح بندی سکونتگاه ها نقاط قوت و ضعف این روش ها و نیز قابلیت کاربرد آنها در شرایط ایران با انجام مطالعه موردی در سکونتگاه های روستایی شهرستان های استان گلستان مورد بررسی قرار گیرد نتایج بدست آمده از این مطالعه نشان می دهدکه از دو روش پینشهادی رویکرد UFRD به عنوان روش های مکمل برای تعیین سلسله مراتب سکونتگاه ها می توان از روش السکالوگرام دستی با توجه به محدودیت های جدی آن و نیز و جود اطلاعات تفصیلی در مورد عملکرد های موجود در سکونتگاه های روستایی ایران صرف نظر کرده و فقط روش شاخص مرکزیت را به کار گرفت سطح بندی سکونتگاه ها که در رویکرد UFRD عمدتا بر اساس قواعد مارشال صورت گرفته است با مشکل جدی مواجه است به ترتیبی که این روش فقط در سکونتگاه های روستایی یک شهرستان از شش شهرستان استان گلستان قابل استفاده بود و در سکونتگاه های روستایی پنج شهرستان دیگر صادق نبود روش پینشهادی پرستون برای سطح بندی سکوتگاه ها نیز علیرغم نتایج مطلوبی که به دست می دهد دارای محدودیت ها و کاستی هایی است در این مقاله بنابراین برای سطح بندی سکونت گاه ها ترسیم نمودار ستونی شاخص مرکزیت سکونتگاه های روستایی پیشنهاد شده است که روشی است ساده تر و از طریق آن می توان سطح بندی سکونتگاه ها را به آسانی انجام داد .
۲.

الگویی برای تحلیل انعطاف پذیری در مسکن سنتی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۰۳
انعطاف پذیری یکی از مفاهیم کلیدی در الفبای شکل گیری معماری مسکونی ایران است که در صورت مطالعه عمیق می تواند به تدوین اصول طراحی مسکن امروز کمک نماید انعطاف پذیری وابسته به عوامل عملکردی اجتماعی روانی و اقتصادی است و در طول زمان با تغییر در نظام سکونتی خانواده بعد خانوار تغییر نیازهای فصلی و روزانه و تغییر فعالیت های اعضای خانواده به اصلی مهم تبدیل می شود هدف این مقاله پرداختن به موردی مشخص از مفاهیم طراحی مسکن سنتی ایران تدوین روشی برای مطالعه نظری انعطاف پذیری و تدوین معیارهای موثر در آن است تکیه اصلی مطالعه بر تدوین الگویی برای مطالعه مفاهیم نظری و تعمیق آن با مطالعه ای ژرفانگر و موردی است نتیجه مطالعه پینشهاد ماتریسی دو بعدی است که یک وجه آن گونه ها و عوامل انعطاف پذیری شامل تنوع پذیر ی و تطبیق پذیری و تغییر پذیری و وجه دیگر آن سه مقیاس خرد و میانی و کلان خانه سنتی می باشد با استفاده از این الگو انعطاف پذیری عملکردی ساختاری و فضایی در عناصر ثابت نمیه ثابت و متغیر مقیاس های مختل فخانه قابل تحلیل است نتایج تچنین تحلیلی می تواند در تدوین اصول و ضوابط طراحی واحدها و مجموعه های مسکونی جدید به کار رود .
۳.

تاثیرات اوکیو-ئه بر نقاشی اروپائی(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴۴
تغییرات بنیادین در نیمه دوم قرن نوزدهم در اوضاع اجتماعی و اقتصادی سیاسی و علمی اروپا موجبات دگرگونی اساسی در زندگی مردم را فراهم نمود رشد فرهنگی اروپائیان و آشنائی بیشتر با تمدن های شرقی علاقمندی زیادی نسبت به آثار هنری خاور دور به ویژه هنر ژاپنی در بین آن ها به وجود آورد ژاپن گرایی پدیده ای که در زندگی مردم اروپا نفوذ کرده بود برپائی نمایشگاه های متعدد هنر ژاپنی در اروپا هم زمان با اختراع دوربین عکاسی پیدایش نظریات جدید علمی در رنگ و شکل گیری سبک امپرسیونیسم در اندیشه نقاشان جوان فرانسه سبب گرایش این هنرمندان به چاپ های اوکیو ئه و آثار هنر اروپا را مهیا نمود نقاشان اروپا قراردادها و اصول نقاشی غرب را نادیده گرفته و به سوی اصول نقاشی شرقی از جمله رنگ های تخت و درخشان زوایای دید مختلف و موضوعات روزمره زندگی گرایش یافتند در این مقاله پیشینه ورود اوکیو ئه به اروپا و تجربیات هنرمندان نسل اول و نسل دوم امپرسیونیسم مورد بررسی قرار گرفته است
۴.

جایگاه موسیقی مذهبی درایران باستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۸۷ تعداد دانلود : ۸۳۴
موسیقی در ایران باستان از سابقه ای بسیار طولانی برخوردار است بررسی آثار و مدارک مبین جایگاه رفیع موسیقی در ایران باستان است در میان گونه های مختلف موسیقی بعد مذهبی آن منزلت ویژه ای دارد در این مقاله سعی شده جنبه مذهبی موسیقی و جایگاه آن مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد بدین منظور به بررسی مدارک مکتوب و آثار به دست آمده از کاوش های باستان شناسی پرداخته شده است شواهد ارائه شده نشان دهنده آن است که موسیقی در تشریفات مذهبی ایرانیان سهمی به سزا و در اجرای تشریفات مذهبی نقش موثر و کارکردی داشته است در واقع تشریفات مذهبی توسط موسیقی بروز و ظهور می یافت و گاه به تنهائی زبان عبادت می شد موسیقی با باورهای دینی ایرانیان پیوند تنگاتنگی داشته لازم و ملزوم هم به شمار رفته و کامل کننده یکدیگر بوده اند موسیقی به تبین حضور انسان در درک جهان کمک کرده و آن را معنی دار ساخته است این موسیقی پایه ای بسیار قوی دارد که ناشی از باورهای انسانهاست و در عمق و جان آنها ریشه دوانده است و توانسته در اعصار مختلف حضور خود را به اشکال گوناگون حفظ کند استمرار یابد و پایه های موسیقی ایرانی را تحکیم بخشد از این رو غنا و تعالی موسیقی ایرانی در خور مطالعه و تامل بیشتر است .
۵.

چگونگی الگوپذیری و تجدید سازمان استخوانبندی محله(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۸۱ تعداد دانلود : ۱۰۶۰
الگوها برداشتی تجریدی هستند برگرفته از مفاهیم و ادراکات مشترک انسان های ساکن در فضا و محیط کالبدی که به کمک نمادها نشانه ها نیازها و هنجارها تجلی ظاهری می یابند . این الگوها پیچیدگی های محیط را قابل درک کرده و فضای مدرک و ملموس را ایجاد می کنند. بنابراین بدون داشتن تصویری روشن از آن مفاهیم و ادراکات داشتن الگویی از هنجارها و رفتارها ممکن نمی باشد. به دیگر سخن الگوها بیانگر آرمان های مردم هستند. آرمان هایی که از لابه لای تمایلات فطری و باورهای انسانی استخراج شده و سپس عینی ملموس و قابل مشاهده می شوند. محله ساخت و بافت آن و چگونگی شکل پذیری و شکل گیری آن یکی از این الگوهاست. ضرورت شناخت مفاهیم فضا از سویی شناخت ویژگی های فرهنگی بومی و تاریخی محله از دیگر سو و نیز معیارهای شاخت استخوانبندی می تواند ما را به ساخت الگوهای ذهنی رهنمون شده و توانائی شناسایی عناصر استخوانبندی محله را ممکن سازد این امر تعریف دستور زبان و واژگان ساخت محله را هموار ساخته و کاربست آنها را برای عینیت بخشیدن به الگوهای ذهنی میسر می سازد
۶.

فهرست بندی تصاویر سازدار منبعی که پیگیری روند تکامل موسیقی را از دریچه ای نو امکان پذیر می کند(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶۷
روشی که به منظور فهرست بندی و شناسه گذاری تصاویری سازدار تاریخی بر اساس تاریخ ساخت آنها در سه سال گذشته مورد استفاده و تکامل قرار گرفته توضیح داده شده تا اهمیت چنین مرجع تصویری برای پژوهش های موسیقایی گذشته و مشکلات که سد راه آن بوده و هست مورد توجه قرار گیرد ساختار خود روش نیز به نوعی است که به راحتی می توان آن را در پژوهش های موضوعی دیگر مورد استفاده قرار داد .
۷.

معیارها و ضوابط توسعه پایدار برای اراضی نوار ساحلی دریای مازندران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹۵ تعداد دانلود : ۹۰۴
عدم وجود طرحی جامع برای توسعه و حفاظت از نوار ساحلی و کاربری های برنامه ریزی نشده و نامتناسب با نیازهای منطقه استفاده نادرست از ضوابط و مقررات طرح های تفصیلی درون شهری بر ای ساخت و سازهای نوار زیبا و جذاب ساحلی تخریب و قطعه قطعه کردن بیشتر افراضی ساحلی و اختصاصی یافتن آن به ویلاهای تک واحدی یا مجموعه های مسکونی برای اوقات فراغت ( مسکن دوم ) قشری از افراد جامعه به جای تخصیص این اراضی به اقامتگاه های گردشگری و مجموعه های تفریحی گردشگری برای استفاد عموم موجب تخریب شدید نوار ساحلی از دهه 1350 تا به امروز شده است هم زمان با این تخریب‘ عامل طبیعی دیگری نیز به صورت افزایش ارتفاع سطح آب دریا‘ آن را تشدید کرده است. همزمان با این تخریب‘ عامل طبیعی دیگری نیز به صورت افزایش ارتفاع سطح آب دریا‘ آن را تشدید کرده است. در این مقاله‘ مسائل و تنگناهای موجود محدوده ای از نوار سالحی که می تواند الگویی از سایر مناطق ساحلی باشد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته سپس اصول و معیار های کلی توسعه در بلند مدت و کوتاه مدت پیشنهاد و ضوابط ساخت و ساز ویژه ای برای آن ارائه گردیده است.
۸.

نگاهی نو به مفهوم شهر از نظرگاه زبان و فرهنگ فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶۳ تعداد دانلود : ۴۲۹۷
مقاله حاضر حاصل کنکاشی ذهنی در مورد تفاوت ها یا مشابهت های احتمالی موجود بین پدیده های محیطی در جوامع و فرهنگ های مختلف است مقاله در پاسخ به این سئوال بزرگ می گردد که شهر در فرهنگ و تاریخ سرزمین ما در چارچوب فارسی چه مفهومی داشته است تا بتواند مقدمه ای باشد بر سئوال دیگری که آیا شهر در فرهنگ تاریخ وجامعه ما با آنچه که در میان جوامع دیگر وجود دارد یکی است ؟ برای راهیابی به پاسخ سئوال اول در این مقاله مفهوم کلمه شهر عمدتا با اتکا بر لغت نامه وزین و ارزشمند مرحوم دهخدا ریشه ها و مترادف ها ی آن در زبان فارسی مورد بحث قرار گرفته اند همچنین سعی شده است ارتباط بین این مفاهیم نیز تا آنجا که در وسع نگارنده است مورد توجه قرار گیرد این مقاله فتح بابی است برای آنکه کشف کنیم ( یا دوباره کشف کنیم ) که شهر در جامعه ما چه بوده چه هست و چه باید ( می تواند ) باشد
۹.

نمایشگری های کاروانی در ایران: پژوهشی نظریه پردازانه(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۱۲
پویشها - کارکنشها (فعالیتها) و پدیده های تماشاگانی (فنونهای تئاتری) در ایران را به پژوهش و نظر این پژوهشگر می توان در نه ریختار (فرم گونه) گنجاند : 1) نمایشگری آیینی (RITUALSTIC PERFORMANCE) 2) نمایشگری کاروانی (PROCESSIONAL PERFORMANCE) 3) داستانگویی نمایشگرانه (DRAMATIC STORYTELLING) 4) نمایشگری گذرگاهی (STREET AND OUTDOOR PERFORMANCE) 5) نمایش عروسکی )PUPPET THEATRE) 6) نمایش خندستانی (FARCICAL PLAY) . نمایش سوگرنجهای دین سروران (PASSION PLAY) تماشاگان باختریسان (تئاتر به سبک غرب) (WESTERNINFLUENCED THEARE) تماشاگان گزینشدر آمیزی (تئاتر التقاطی تئاتر اکلکتیک) (ECLETIC THEATRE) در پژوهش حاضر ریختار شماره دو نمایشگری کاروانی در کانون نقد و نظریه پردازی قرار گرفته و چنین نتیجه گرفته شده که این ریختار تماشاگی (فرم تئاتری) خود بر بنیاد در و نمایه به سه گونه شاخه ای بخش پذیر است (1) نمایشگریهای سورکاروانی (مانند میرنوروزی) (2) نمایشگریهای سوگکاروانی (مانند نمایش قالی شویان در مشهد اردهال کاشان) و (3) نمایشگریهای آیفتمندی) (مانند نمایشواره های تمنای باران) از میان این گونه شاخه ای ریختار نمایشگری کاروانی گونه های نمایشگریهای سورکاروانی از میان رفته اند. نمایشگریهای سوگکاروانی که در دوران پیش از اسلام در ایران رواج داشته اند - و سوگ سیاوش نمونه ی برجسته ی آن بوده است - نیز از میان رفته اند - لیکن نمونه هایی که وابسته به مذهب تشیع می باشند همه ساله برگزار می گردند. نمایشگریهای آیفتمندی که نمونه ی کلان آن نمایشهای تمنای باران بوده است به تدریج جنبه های نمایشی خود را از دست داده اند و جنبه های نیایشی به خود گرفته اند.
۱۰.

بررسی وضعیت تراکم ساختمانی و ارایه مدل پیشنهادی تعیین F.A.R(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۳۱
از اواخر دهه 60 و اوایل دهه 70 که بحث فروش تراکم در تهران اوج گرفت این امر به عنوان منبع اصلی در آمد شهرداری بدل گردید که تا به امروز تاثیرات مختلفی را بر بسیاری از بخش های زندگی شهری گذارده است افزایش قیمت مسکن آلودگی های زیست محیطی کاهش سرانه های خدماتی و مشکلات ترافیکی و آمد و شد از جمله تاثیرات مذکور به شمار می آیند از طرفی شیوه تعیین تراکم نیز عمدتا به شکل دستوری یا بخشنامه ای و فاقد پیشتوانه علمی لازم برای تعیین تراکم بود ه است به شکلی که با افزایش تراکم ساختمانی F.A.R بسیاری از متغیر های شهری نیز خواسته یا ناخواسته دستخوش تغییر شده اند در این مقاله ضمن بیان تعریفی از تراکم و انواع آن وضعیت موجود تراکم در تهران و نقش آن در افزایش مشکلات ترافیکی وضعیت دو شاخص تراکم جمعیتی و بار ترافیک تولید شده در بخشی از محله الهیه تهران به عنوان نمونه مورد بررسی قرار گرفته است نتیجه مطالعات نشان می دهد که تراکم ساختمانی F.A.R نه تنها به عنوان ابزاری جهت تعادل بین ظرفیت زیر ساخت ها و جمعیت مورد استفاده قرار نگرفته بلکه موجب بروز بسیاری از مشکلات ترافیکی و غیره نیز گردیده است در ادامه بر پایه روش علمی مدل محاسبه F.A.R مبتنی بر ظرفیت پذیرش زیر ساخت ها به ویژه ظرفیت شبکه سواره ارائه می گردد

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۵