خویشتن داری

این پژوهش به بررسی تأثیر آموزش «شیوه های کنار آمدن» کلاس-محور در کاهش خشم و پرخاشگری و افزایش مهارت های اجتماعی و حل مسأله ی دانش آموزان پرخاشگر پرداخته است. جامعه ی آماری شامل دانش آموزان دختر کلاس های چهارم و پنجم ابتدایی ناحیه های چهارگانه ی شهر اهواز است؛ که در سال تحصیلی 87-88 مشغول به تحصیل بودند. نمونه گیری شامل انتخاب تصادفی 20 دبستان از ناحیه های چهارگانه ی آموزش و پرورش اهواز و گماردن آنها به دو گروه آزمایشی و گواه (10 مدرسه گروه آزمایشی و 10 مدرسه گروه گواه) می باشد. سپس، تمام دانش آموزان هدف (پرخاشگر) این مدرسه ها بر اساس فرم ملاک های تشخیص پرخاشگری انتخاب شدند (71 نفر در مدرسه های گروه آزمایشی و 57 نفر در مدرسه های گروه گواه). ابزارهای مورد استفاده عبارتند از: مقیاس خود-گزارشی ابراز خشم کودکان (استیل و همکاران، 2008)، مقیاس درجه بندی مهارت های اجتماعی (گراشام و الیوت، 1990)، مقیاس پرخاشگری واکنشی-پیش کنشی (داج و کوی، 1987) و پرسشنامه ی حل مسأله (دانیک و اسمیت، 2003). طرح پژوهشی از نوع آزمایشی میدانی با پیش آزمون-پس آزمون است. گروه آزمایشی در 20 جلسه ی 45 دقیقه یی تحت آموزش برنامه حل مسأله اجتماعی «شیوه های کنار آمدن» قرار گرفتند؛ و در دو نوبت (پیش آزمون و پس آزمون) ارزیابی شدند. در این پژوهش، از روش تحلیل آماری الگو سازی خطی سلسله مراتبی(HLM)  استفاده شده است. نتیجه به دست آمده اثر معنی دار مداخله را در مهارت های حل مسأله، مؤلفه های مهارت های اجتماعی (خویشتن داری و رفتار برون سازی شده)، پرخاشگری، پرخاشگری واکنشی، پرخاشگری پیش کنشی، خشم صفت، خشم بیرونی و کنترل خشم نشان می دهد. اثر مداخله در خشم درونی معنی دار نبود. در ضمن، پس از کنترل پیش آزمون و اثر مداخله، پس آزمون ها در بین کلاس ها متفاوت بودند. آموزگاران کاربرد این برنامه ی آموزشی را بسیار اثرگذار و مفید ارزیابی کردند. <br clear="all" />

این پژوهش، با هدف اثربخشی آموزش مهارت های مثبت اندیشی بر خویشتن داری و خودآگاهی دانش آموزان پایه ششم ابتدایی انجام شد. روش پژوهش، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. از بین دانش آموزان مورد مطالعه، با اجرای پرسشنامه مثبت اندیشی، 57 نفر دارای مثبت اندیشی پایین، شناسایی و پس از احراز شرایط لازم و همتاسازی، 30 نفر به عنوان نمونه، انتخاب و به صورت تصادفی ساده در دو گروه 15 نفری آزمایش و کنترل جایگزین شدند. برنامه مثبت اندیشی در 8 جلسه روی گروه آزمایش اجرا شد. پس از اتمام دوره آموزشی و برگزاری پس آزمون، داده های پژوهش با استفاده از مقیاس خویشتن داری و مقیاس خودآگاهی جمع آوری شد. تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل کواریانس انجام شد. نتایج تحلیل کواریانس نشان دادند برنامه آموزش مثبت اندیشی موجب اثربخشی و افزایش خویشتن داری و خودآگاهی دانش آموزان می شود و این اثر در مرحله پیگیری بعد از چهار ماه همچنان پایدار بود. نتایج پژوهش، بیانگر آن است که آموزش مثبت اندیشی می تواند به عنوان یک روش مداخله ای مناسب، برای ارتقای توانایی های خویشتن داری و خودآگاهی دانش آموزان استفاده شود. 

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش خویشتن داری بر مثبت اندیشی دانش آموزان دختر پایه اول دبیرستان شبانه روزی فاطمیه در منطقه طارم سفلی استان قزوین انجام شد. روش پژوهش نیمه تجربی از نوع پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل بود. بدین منظور از بین کلیه دانش آموزان که در سال تحصیلی 94-93 در این دبیرستان مشغول به تحصیل بودند؛ 32 نفر با روش نمونه گیری تصادفی ساده بعنوان نمونه پژوهش انتخاب و در دو گروه آزمایش و  کنترل (هر گروه 16 نفر) جایگزین شدند. سپس گروه آزمایش طی 8 جلسه 70-60 دقیقه ای تحت تأثیر متغیر مستقل (خویشتن داری) قرار گرفت، پرسشنامه جهت گیری زندگی بعنوان ابزار پژوهش در مورد هر دو گروه، قبل و بعد از اجرای متغیر مستقل مورد استفاده قرار گرفت. در پایان اطلاعات بدست آمده با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغییری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که بین میانگین نمرات دو گروه آزمایش و کنترل تفاوت معناداری وجود دارد؛ بدین معنی که آموزش خویشتن داری موجب افزایش مثبت اندیشی دانش آموزان دختر شده است. با توجه به نتایج حاصل از پژوهش حاضر می توان گفت آموزش خویشتن داری می تواند به عنوان یک روش درمانی و آموزشی از سوی مشاوران و درمانگران و حتی آموزگاران در جهت مثبت اندیشی و بهبود زندگی نوجوانان مورد استفاده قرار گیرد.