فرهنگ مدیریت خطا

خطا و شکست های سازمانی نزدیک به دو دهه است که به عنوان منبعی مؤثر در ارتقا یادگیری سازمانی مورد توجه واقع شده است. استقرار فرهنگ مدیریت خطا در سازمان به عنوان راهکاری است که یادگیری از خطاهای سازمانی را تسهیل کرده و موجب بهبود بلندمدت و پایدار در نوآوری و عملکرد سازمانی می شود. هدف اصلی این تحقیق، بررسی رابطه ی بین فرهنگ مدیریت خطا و نوآوری سازمانی و تبیین نقش یادگیری سازمانی در این رابطه می باشد و به آزمون پنج فرضیه می پردازد. جامعه آماری تحقیق شرکت های داروسازی و بیمه پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. از 200 پرسشنامه توزیع شده در 16 شرکت داروسازی و سه شرکت بیمه، تعداد 151 پرسشنامه بازگشت داده شد. با استفاده از آزمون های T تک نمونه­ای و همبستگی، ثابت شد که جایگاه فرهنگ مدیریت خطا در جامعه آماری از موقعیت مطلوبی برخوردار است. همچنین، رابطه ی آن با هریک از متغیرهای یادگیری سازمانی و نوآوری مورد تأیید واقع شد. نتایج حاصل از رگرسیون سلسله مراتبی حاکی از آن است که یادگیری سازمانی در رابطه بین فرهنگ مدیریت خطا و نوآوری سازمانی نقش متغیر میانجی را دارد.

فرهنگ مدیریت خطا مفهومی نوظهور است که انتقال و تسهیم دانش به دست آمده از خطاهای سازمانی را در بین کارکنان و واحدهای سازمانی تسهیل می کند. استقرار چنین فرهنگی به بهبود فرآیندهای یادگیری در بین واحدهای سازمانی که به مفهوم ظرفیت جذب دانش اشاره دارد، منتهی می شود. دانش به دست آمده از خطاهای سازمانی منجر به بهبود نوآوری در سازمان می شود که ارتقای بلند مدت عملکرد سازمانی را به دنبال دارد. پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین فرهنگ مدیریت خطا و عملکرد سازمانی با در نظر گرفتن نقش ظرفیت جذب دانش و عملکرد نوآورانه در این رابطه می پردازد. جامعه آماری پژوهش، کل مدیران شرکت های داروسازی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. تحلیل ها بر اساس 153 پرسشنامه جمع آوری شده مبتنی بر مدل معادلات ساختاری و تحلیل رگرسیون انجام شد. یافته های به دست آمده نشان می دهد که رابطه مثبت و معناداری بین متغیرهای پژوهش وجود داشته و ظرفیت جذب دانش و عملکرد نوآورانه در رابطه بین فرهنگ مدیریت خطا و عملکرد سازمانی نقش متغیرهای میانجی را دارند.

هدف: سازمانها برای ایجاد نگرش مثبت نسبت به خطاهای سازمانی و توسعه یادگیری از خطاها و در نتیجه آن، رشد بهینه و به دست آوردن نوآوری در سازمان، نیازمند فرهنگی اند که با عنوان «فرهنگ مدیریت خطا» مطرح می شود.از این رو، هدف اصلی این تحقیق، فهم و کشف مؤلفه ها و مفاهیم فرهنگ مدیریت خطا از منظر نهج البلاغه بود. روش: در این پژوهش تلاش شد بر مبنای روش تحلیل محتوا روی نامه ها، حکمتها و خطبه های نهج البلاغه؛ مفاهیم مهم در زمینه فرهنگ مدیریت خطا کشف و تحلیل شود. یافته ها: با تحلیل محتوای مفاهیم نهج البلاغه، 88 مضمون استخراج شد که در قالب 27 مؤلفه و شش بعد، مقوله بندی شدند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش، مدیریت عملکرد به جای ارزیابی عملکرد، تأکید بر شایسته سالاری و مدیریت استعداد برای کاهش پایدار خطا، به کارگیری سبک رهبری مبتنی بر زیبایی شناختی، رهبری جبران خطا و جلوگیری از تکرار آن، یادگیری از خطا و آموزش و ترویج کارکنان حرفه گرا و دیانت گرا، ابعاد اصلی فرهنگ مدیریت خطا در پرتو نهج البلاغه می باشند.