برنامه ریزی امکانی

امروزه رقابتی شدن بازارها و توسعه مفاهیم مدیریتی، شرکت ها را وادار به طراحی و مدیریت بهتر زنجیره های تامین کرده است. مدیریت زنجیره تامین بر یکپارچه سازی اعضای زنجیره تاکید دارد. زیرا برای افزایش کارایی یک زنجیره تامین نمی توان تصمیمات آن را به طور جداگانه در نظر گرفته و به بهینه سازی آن پرداخت. از آنجایی که نقش بالای عامل مکان یابی، مسیریابی در ادامه حیات یک زنجیره تامین پوشیده نیست، لذا یکپارچگی این عناصر یک زنجیره تامین کارا و موثر را به دست خواهد داد. این پژوهش، مساله طراحی شبکه زنجیره تامین مواد غذایی فاسد شدنی با ریسک اختلال را مورد مطالعه قرار می دهد که شامل مکان یابی تسهیلات، تخصیص جریان بین تسهیلات و تصمیمات مسیریابی می باشد. در این پژوهش مراکز توزیع مواد غذایی را از نقاط تامین دریافت نموده و به مراکز تقاضا تحویل می دهند. هدف پژوهش حاضر ارائه مدلی فازی جهت مکان یابی مراکز توزیع به همراه مسیریابی خودروهای توزیع از تامین کننده به نقاط تقاضا می باشد. مدل ارائه شده توسط نرم افزار گمز و روش LP-metric حل شده است. نتایج تحقیق به همراه تحلیل حساسیت آن بیانگر آن است که هر چه ما اهمیت بیشتری برای هزینه ها قائل شویم و هزینه بیشتری پرداخته شود، کمبود کاهش می یابد و هر چه از اهمیت و توجه به هزینه ها کاسته شود، کمبود افزایش می یابد. همچنین هر چه به هزینه توجه بیشتری شود درصد پوشش بیشتری خواهیم داشت و همه مناطق را با بالاترین هزینه می توانیم پوشش دهیم.

یکی از کلیدی ترین بخش های یک سیستم سلامت، زنجیره تأمین خون است که سهم زیادی از هزینه های این سیستم را به خود اختصاص داده است؛ بنابراین هرگونه پیشرفتی در عملکرد زنجیره تأمین خون می تواند به طور چشمگیری به بهبود کارایی و صرفه جویی در هزینه های سیستم های سلامت بیانجامد. در این پژوهش، یک مدل دوهدفه برای طراحی شبکه زنجیره تأمین خون با هدف کاهش هزینه تأسیس تسهیلات ثابت و موقت، هزینه های انتقال فرآورده های خونی و حداقل کردن حداکثر میزان کمبود ارائه شده است. با توجه به عدم قطعیت های موجود در عرضه و تقاضا، برای مقابله با کمبود و افزایش سطح پاسخگویی، انتقالات جانبی بین بیمارستان ها در نظر گرفته شده است. مدل غیرقطعی به کمک روش فازی خیمنز به مدل قطعی تبدیل شده و در ادامه مدل دو هدفه با استفاده از روش ترابی و حسینی، به مدل تک هدفه تبدیل شده است. نتایج محاسباتی حاصل از مدل نشان می دهد در مدل فازی به دلیل وجود α-cut، مدل انعطاف پذیرتر شده؛ درحالی که در شرایط قطعیت، به دلیل قطعی بودن مقادیر پارامترها، اجازه انعطاف پذیری به مقادیر پارامترهای مدل داده نمی شود. مدل فازی علاوه بر نزدیک بودن به محیط واقعی، سبب می شود مدیران با توجه به عدم قطعیت موجود بر اساس میزان درجه مطلوبیت لازم اقدام به تصمیم گیری کنند. 

به دلیل عدم قطعیت های شناختی، تصادفی و محدودیت های انعطاف پذیر، در این مطالعه مدل جدیدی از برنامه ریزی محدودیت شانس انعطاف پذیر، امکانی، تصادفی استوار مختلط بر مبنای تئوری اعتبار برای طراحی شبکه زنجیره تامین حلقه بسته توسعه داده شد. نگرش های متفاوت تصمیم گیرندگان با اندازه گیری انعطاف پذیرتر پارامترهای خوش بینانه و بدبینانه در قالب معیار اعتبار پاسخ داده شد. حداقل سطح رضایت محدودیت های انعطاف پذیر با حل مدل بهینه گردید. مدل پیشنهادی، قادر به کاهش انحرافات امکانی، انحرافات تصادفی، عدم تحقق محدودیت های مربوط به تقاضا و ظرفیت و نقض محدودیت های انعطاف پذیر بوده است که بطور همزمان عدم قطعیت های شناختی و تصادفی و انعطاف پذیری محدودیت ها در مدل لحاظ شده است. برای کاربرد مدل پیشنهادی، مطالعه ای موردی به منظور طراحی شبکه زنجیره تامین حلقه بسته کاغذ سنگی چند محصولی، چند دوره ای انجام شد. نتایج پیاده سازی مدل پیشنهادی در مورد مطالعاتی نشان داد که در شرایط مختلف و با توجه به اهمیت نظرات تصمیم گیرندگان، با استفاده از محدوده خوش بینانه و بدبینانه، می توان تعداد، محل تسهیلات، جریان بهینه محصولات و مواد را بین مراکز در شبکه زنجیره تامین کاغذ سنگی تعیین کرد. رویکرد پیشنهادی قادر به ارائه راه حل های واقع بینانه ای بر اساس سناریوها و ترجیحات تصمیم گیرندگان بود. مدل پیشنهادی با استفاده از تحلیل استواری و تحلیل حساسیت بررسی شد و عملکرد آن با استفاده از داده های اسمی در مدل تحقق ارزیابی شد که نتایج بررسی ها، نشان دهنده کارایی مناسب مدل بود.

در سال های اخیر پیچیدگی های محیطی، رقابت های شدید سازمان ها و فشار دولت ها بر تولیدکنندگان برای مدیریت پسماند محصولات، فشارهای زیست محیطی و از همه مهم تر سود ناشی از بازیافت محصولات، بر اهمیت طراحی شبکه زنجیره تأمین معکوس و حلقه بسته افزوده است. همچنین وجود عدم قطعیت های ذاتی در پارامترهای ورودی، یکی دیگر از موارد مهمی است که عدم توجه به آن می تواند تصمیمات استراتژیک، تاکتیکی و عملیاتی سازمان را تحت تأثیر قرار دهد. به همین جهت این پژوهش به طراحی یک مدل شبکه زنجیره تأمین حلقه بسته چند محصولی و چند دوره ای در شرایط عدم قطعیت می پردازد. در همین راستا ابتدا یک مدل برنامه ریزی خطی عدد صحیح به منظور حداقل سازی هزینه های زنجیره تأمین ارائه می گردد. سپس جهت در نظر گرفتن عدم قطعیت های ترکیبی مدل که شامل عدم قطعیت شناختی و تصادفی می باشد، پنج مدل استوار امکانی- تصادفی مختلف توسعه داده شده و نقاط ضعف، قوت و کاربرد هر یک مورد ارزیابی و تحلیل قرار می گیرد و مناسب ترین مدل جهت پاسخگویی به عدم قطعیت های موجود در مدل پیشنهاد می شود. در پایان عملکرد و کاربردی بودن مدل پیشنهادی، از طریق مطالعه موردی در یک صنعت روغن خوراکی مورد ارزیابی قرار می گیرد.

هدف: هدف این پژوهش طراحی شبکه زنجیره تأمین حلقه بسته با در نظر گرفتن عدم قطعیت های ترکیبی و انعطاف پذیری در محدودیت هاست. روش: در این مطالعه به منظور درنظرگرفتن هم زمان عدم قطعیت های شناختی و تصادفی و انعطاف پذیری در محدودیت ها، مدل جدیدی از برنامه ریزی انعطاف پذیر امکانی تصادفی استوار، بر اساس اندازه گیری Me توسعه داده شده است. یافته ها: در رویکرد پیشنهادی، ترکیب محدبی از طیف خوش بینانه و بدبینانه در مدل در نظر گرفته شده و نیاز به بررسی های ذهنی و تکراری تصمیم گیران، در مدل رفع شده است؛ به طوری که سطح رضایت به صورت بهینه با حل مسئله تعیین می شود. از طرفی، به دلیل استواری مدل، انحراف های امکانی و سناریویی، عدم تحقق تقاضا و ظرفیت و نقض محدودیت های نرم در مدل حداقل شد. نتیجه گیری: به منظور ارزیابی کارایی مدل پیشنهادی، مطالعه ای موردی در زنجیره تأمین تولید کاغذسنگی انجام شد. نتایج تحلیل حساسیت، تحلیل استواری و شبیه سازی با مدل تحقق نشان داد که مدل پیشنهادی قادر است راه حل های استوار و واقع بینانه پیشنهاد کند. پیشنهاد حل واقع بینانه و انعطاف پذیر مسائل طراحی شبکه زنجیره تأمین، از طریق ایجاد تبادل بین تابع هدف و سطح ریسک پذیری تصمیم گیران و مدیران، از طریق تغییر فضای موجه در معیار Me در رویکرد پیشنهادی، از دستاوردهای مطالعه حاضر بود.