مطالب مرتبط با کلیدواژه

مدیترانه


۱.

تحلیلی بر اهداف نظامی کوروش و نگهداری مرزهای امپراتوری اش در آسیا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ایرانی سال هشتم پاییز ۱۳۸۸ شماره ۱۶

کلیدواژه‌ها: یونان کوروش م‍اد مدیترانه سارد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۲۶ تعداد دانلود : ۱۰۹۷
کوروش هخامنشی در نیمه ی قرن ششم ق.م حکومتی شگفت انگیز را در پارس بنیان نهاد که تاثیری بسیار ارزشمند و شگرف در تاریخ روابط سیاسی و اجتماعی جوامع قدیم به جای گذاشت. وی با شکست امپراتوری بزرگ سومر، کلده، ایلام، اورارتو، آشور و نیز ماد، به سرعت و در زمانی کوتاه قدرت های شرقی باقی مانده در آسیای غربی و آفریقا، لیدی، بابل و مصر را برانداخته و عظیم ترین امپراتوری جهان قدیم را با روش های جدید سیاسی و معیارهای نوین مدیریت فرهنگی و نظامی پدید آورد. ولی در دوران سی سال حکومت خود بیشترین تلاش را برای ایجاد امنیت و تثبیت مرزهای طبیعی و حفظ اهداف نظامی اش در کشورهای مغلوب صرف نمود. هدف نگارنده در مقاله، تحلیل روش سیاسی و نظامی کوروش برای این مقصود و نیز عواملی است که باعث پیروزی او شدند.
۲.

پیش بینی بارش پاییزه و زمستانه نیمه غربی ایران، با استفاده از SST مدیترانه در فصول تابستان و پاییز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای طبیعی (پژوهش های جغرافیایی سابق) سال چهل و دوم زمستان ۱۳۸۹ شماره ۷۴

کلیدواژه‌ها: پیش بینی غرب ایران مدیترانه نوسان بارش SST

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷۰ تعداد دانلود : ۷۱۸
کشور ما به دلیل واقع شدن در همسایگی منابع رطوبتی فراوان دریای مدیترانه در غرب، خلیج فارس و دریای عمان مناطق رطوبتی یاد SST در جنوب، دریای خزر در شمال، دریای سیاه و اقیانوس هند تاثیرپذیری نسبتاً زیادی از شده دارد . لذا بررسی و مطالعه این تاثیرها بر مقدار بارش های کشور، نقش اساسی در شناخت نوس ان های بارش و پیش بینی مقادیر بارش آن دارد . از آنجا که خشکسالی و سیل خسارات زیادی به جوامع و بخش های مختلف اقتصادی در ایران وارد می کند، لذا پیش بینی بارش دارای نقش اساسی در مدیریت بهینه منابع آب و خاک، و نیز جایگزینی مدیریت ریسک به جای مدیریت بحران و توسع ه پایدار کشور است . در این پژوهش میزان تاثیر فصلی بر بارش های فصلی نیمه غربی ایران بررسی شده است . (Mediterranean SST) دمای سطح آب دریای مدیترانه ابتدا دوره های گرم و سرد و پایه (شرایط معمولی دمای سطح آب مدیترانه ) تعریف شد و سپس میانه آماری بارش و Rc/Rw ،Rb/Rc ،Rb/Rw محاسبه گردید و از مقادیر نسبت های Rb ،Rc ،Rw در هر دوره با عناوین به ترتیب به منظور ارزیابی میزان تاثیر این شرایط بر بارش استفاده شد . نتایج نشان داد زمانی که در فصل پاییز Rw/Rc سردتر از معمول باشد، بارش زمستانه منطقه مورد مطالعه افزایش می یابد ولی دمای گرم تر از معمول MedSST در فصل پاییز و بارش MedSST آن در فصل تابستان باعث افزایش بارش پاییزه می شود. همچنین بین نوسانات در فصل MedSST زمستانه ایستگاه های مورد مطالعه ، همبستگی معنی دار منفی وجود دارد، ولی بین نوسانات تابستان و بارش پاییزه ایستگاه های مورد مطالعه همبستگی معنی دار مشاهده نشد؛ اما تمایل نسبتاً مشخصی بین افزایش بارش پاییزه با دمای گرم مدیترانه ملاحظه می شود.
۳.

مقدمه ای بر فعالیت های اقتصادی مسلمین در مصر در قرن 4 و 5 قمری(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سال سوم تابستان ۱۳۸۷ شماره ۱۱

کلیدواژه‌ها: مصر موقعیت اقتصادی مدیترانه فعالیت اقتصادی مسلمین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳۸ تعداد دانلود : ۷۷۴
مصر به عنوان سرزمینی که از تمدن کهن برخوردار است از دیرباز مورد توجه و تهاجم قدرت های جهانگیر قرار داشت. موقعیت اقتصادی و تجاری مصر زمینه توجه و رویکرد قدرت ها به این سرزمین را به وجود آورد. حکومت های باستانی ایرانی – یونانی – رومی و نیز دولت های اسلامی به این سرزمین چشم دوخته و فتح آن را شاه کلید فتح آفریقا و ورود به اروپا تلقی مینمودند. حاصلخیزی اراضی این سرزمین - وجود رودخانه نیل و بنادری چون اسکندریه شرایط رشد و توسعه اقتصادی را بوجود آورد و جایگاه مصر را در اقتصاد مدیترانه ممتاز ساخت. با ورود مسلمین به این سرزمین و استقرار حکومت های اسلامی در آن بستر فعالیت های اقتصادی - تجاری و حتی فرهنگی برای مسلمین مهیا گشت در این مقاله وضعیت اقتصادی مصر و جایگاه آن در اقتصاد مدیترانه مورد بررسی قرار گرفته و معرفی دورنمایی از فعالیت های اقتصادی مسلمین در این سرزمین در قرون 4 و 5 قمری از جمله اهداف دیگر این مقاله است.
۴.

تکنولوژی و امپراطوری مستعمراتی بریتانیا:مطالعه موردی:کابل دریای سرخ 1870-1858م(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران بهار ۱۳۸۷ شماره ۱۸۵

کلیدواژه‌ها: ارتباطات بریتانیا دریای سرخ مدیترانه کابل دریایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲۵ تعداد دانلود : ۱۱۲۹
با آغاز انقلاب صنعتی اول در اواسط قرن هیجدهم ، بریتانیا، با رشد فزاینده تولیدات صنعتی و دسترسی بیش از پیش به مستعمرات در نیمه اول قرن نوزدهم قدرت بزرگ صنعتی درجهان گردید.توسعه قدرت این کشور درنیمه دوم قرن نوزدهم همچون گذشته با بهره وری از توان صنعتی امکان پذیر شد.در این زمان، تکنولوژی ارتباطی، ازدستاوردهای انقلاب صنعتی دوم بیشترین امکان را برای بسط قدرت سیاسی و اقتصادی بریتانیا و نیز پیشی گرفتن آن درعرصه رقابتهای بین المللی از سایررقبای اروپایی فراهم کرد.در این مقاله، چگونگی راه اندازی کابل دریای سرخ و اهمیت آن در سیاست مستعمراتی بریتانیا در شرق ، مورد بررسی قرار گرفته است.
۵.

تأثیر نوسان های دمای سطح آب دریای مدیترانه بر بارش پایکوه های شرقی زاگرس و چاله های مرکزی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی بهار ۱۳۹۱ شماره ۳۹

کلیدواژه‌ها: پیش بینی مدیترانه نوسان بارش SST پایکوه های شرقی زاگرس چاله های مرکزی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳۵ تعداد دانلود : ۵۶۴
در این پژوهش میـزان تأثیر فـصلی دمای سطح آب دریای مدیترانه[1] (Mediterranean SST) بر بـارش­های فـصلی پایکوه­های شرقی زاگرس و چاله­های مرکزی ایران بررسی شده است. بدین منظور ابتدا دوره­های گرم، سرد و پایه (شرایط معمولی دمای سطح آب دریای مدیترانه) برای داده­های فصلی MedSST در دوره آماری (1970-2005) تعریف شد و سپس میانه آماری بارش در هر دوره با عناوین (به ترتیب Rw،Rc،Rb)[2] برای همه ایستگاه­ها محاسبه گردید و از مقادیر نسبت­های Rw/ Rb، Rc/ Rb، Rw/ Rc و Rc /Rw به منظور ارزیابی میزان تأثیر این شرایط بر بارش استفاده شد. نتایج نشان داد زمانی که درفصل زمستان MedSST سردتر از معمول باشد، بارش زمستانه منطقه مورد مطالعه افزایش می­یابد ولی دمای گرم­تر از معمول آن در فصل پاییز باعث افزایش بارش پاییزه منطقه می­شود. نتایج حاصل از همبستگی نشان داد که بین نوسانات SST و بارش در فصل زمستان همبستگی منفی، بین نوسانات SST و بارش در فصل پاییز همبستگی مثبت و بین نوسانات MedSST در فصل پاییز و بارش زمستانه ایستگاه­های مورد مطالعه همبستگی منفی وجود دارد که در تعدادی از ایستگاه­ها به صورت معنی­دار در سطح 95/0 و 99/0 درصد می­باشد. بین نوسانات MedSST در فصل تابستان و بارش پاییزه ایستگاه­های مورد مطالعه همبستگی مشاهده نشد. اما تمایل نسبتاً مشخصی بین افزایش بارش پائیزه با دمای گرم مدیترانه ملاحظه می­شود.
۶.

بررسی همدیدی کنش های چرخندی ترازهای مختلف جوی ایران در سال 1369(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه تابستان ۱۳۹۳ شماره ۳۵

کلیدواژه‌ها: ایران ارتفاع ژئوپتانسیل چرخند همدید مدیترانه یاخته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷۲ تعداد دانلود : ۶۶۳
پژوهش حاضر به بررسی همدیدی کنش های چرخندی در ترازهای مختلف جوی ایران پرداخته است. مناطق چرخندزایی و مسیرهای حرکتی آن ها را می توان توسط الگوریتم های مشخصی تعیین کرد. این پژوهش در راستای شناسایی موقعیت زمانی و مکانی چرخندهای تاًثیرگذار بر ایران در مقیاس ماهانه و فصلی انجام شده است. برای شناسایی چرخندها، داده های 6ساعته ی ارتفاع ژئوپتانسیل (HGT) تراز 1000 ،925 ،850 ،700 و500 هکتو پاسکال برای مختصات 30 درجه غربی تا 80 درجه شرقی و0 تا 80 درجه شمالی برای سال 1369 از پایگاه اقلیمی NCEP/NCAR استخراج گردید. با بررسی آماری چرخندهای ترازهای مختلف این نتایج به دست آمد: تراز 500 هکتوپاسکال با 2284 چرخند در سال 1369 در کل محدوده ی مورد مطالعه بیشترین تعداد چرخند را بین همه ی ترازها داشته و کمترین فراوانی نیز مربوط به تراز 850 هکتوپاسکال بوده که تنها 990 چرخند را داشته است. بطور کلی در تراز 700و500 هکتوپاسکال دوره اوج فعالیّت چرخندهای مدیترانه ای آذر و بهمن ماه بوده است و در کل دوره ی سرد سال بر روی کشور ایتالیا یک مرکز چرخندی وجود داشته است. مرکز چرخندی دوم در شرق ایتالیا از یونان تا قبرس کشیده شده است. در فصل زمستان مراکز چرخندزایی ایتالیا به نیمه شرقی دریا و روی قبرس، سوریه و ترکیه منتقل می شود. این مکان ها کانون های اصلی چرخندزایی فصل زمستان را تشکیل می دهند. به طور کلی به نظر می رسد محدوده ی گسترش چرخندهای دینامیکی از تراز 500 تا تراز 700 هکتو پاسکال می باشد و تنها در حالتی که چرخندی خیلی قوی باشد در ترازهای پایین تر از 700 هکتوپاسکال دیده می شود.
۷.

شکل گیری سیاست دریایی ایلخانان و پیامدهای آن بر تجارت بین المللی اواخر قرون وسطی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی دوره جدید سال هشتم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۲۹)

کلیدواژه‌ها: ایلخانان ممالیک مدیترانه سیاست دریایی اردوی زرین دریای سیاه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی ایلخانان اقتصادی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی ایلخانان روابط خارجی
تعداد بازدید : ۱۲۹۳ تعداد دانلود : ۹۱۵
بررسی تاریخ ایران نشان می دهد که چگونگی دسترسی به دریا و اجرای حاکمیت بر آب های آزاد، همواره یکی از برنامه های مهم در سیاست خارجی دولت های حاکم بر این کشور بوده است. موقعیت جغرافیایی ایران و همجواری یا نزدیکی به دریا در شمال و جنوب، برای دوت های حاکم بر ایران این امکان را فراهم می کرد تا علاوه بر حفظ امنیت دفاعی خود، نقش فعالی در روند گسترش تجارت بین المللی ایفا کنند. دولت ایلخانان مغول در قرن هفتم قمری/سیزدهم میلادی، در سرزمین پهناور ایران مستقر شد که از جیحون در شرق تا فرات در غرب و از کرانه جنوبی دریای سیاه در شمال تا خلیج فارس در جنوب گسترده بود. این دولت با اجرای سیاست دریایی در مناسبات خارجی، توانست یکی از بازیگران اصلیِ تجارت بین المللی در اواخر قرون وسطی شود. مؤلفه های این سیاست دریایی عبارت بودند از: حاکمیت بر قفقاز و انتخاب آذربایجان به عنوان تختگاه؛ حاکمیت بر بین النهرین برای سلطه بر راه های تجاری دریای سرخ و اقیانوس هند؛ نفوذ در آناتولی و آسیای صغیر برای در اختیار گرفتن بنادر جنوبی دریای سیاه. اجرای سیاست دریایی توسط ایلخانان، پیامدهای مهمی به همراه داشت که مهم ترین آن ها کنترل راه های بازرگانی شرق و غرب و رقابت با اردوی زرین و ممالیک، ارتباط مستقیم با دولت های تاجرپیشه حوزه مدیترانه و همچنین، گشایش راه بازرگانی طرابوزان به هرمز و از آنجا به اقیانوس هند و دریای چین که این امر در تاریخ تجارت بین المللی، از رویدادهای بزرگ به شمار می رود. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی، نقش سیاست دریایی ایلخانان را در تحولات تجارت دریایی شرق و غرب بررسی می کند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که ایلخانان با بهره گیری از موقعیت جغرافیایی ایران و دیپلماسی فعال، نه تنها در مقابل اتحادیه ای از رقیبان و دشمنان منطقه ای ایستادگی کرده، بلکه در اتصال حوزه های تجارت دریایی مدیترانه و دریای سیاه و اقیانوس هند نقش اساسی ایفا کردند.
۸.

تحلیل و بررسی تکاپوهای سیاسی - اقتصادی ممالیک در دریای مدیترانه در تقابل با ایلخانان (648-923 ه . ق/1250-1517 م)

نویسنده:
منبع: تاریخنامه خوارزمی سال پنجم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱۷ «ویژه نامه تاریخ اسلام»

کلیدواژه‌ها: ایلخانان ممالیک مدیترانه مناسبات تجاری رقابت های اقتصادی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی ایلخانان سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ تاریخ جهان تاریخ مصر
تعداد بازدید : ۱۰۱۴ تعداد دانلود : ۱۰۶۴
دوران سیصدساله ی فرمانروایی ممالیک بر مصر و شام، حدفاصل میان دو دولت ایوبی و عثمانی (648-923 ه . ق/1250-1517 م)، از مهم ترین ادوار سیاسی و اجتماعی و فرهنگی این منطقه به شمار می رود. از دیدگاه سیاسی سلاطین مملوک علاوه بر آنکه به مثابه سدی در برابر یورش مغولان قد برافراشتند؛ مهاجمان صلیبی را در هم شکستند و از سرزمین فلسطین بیرون راندند. ممالیک برای توسعه سیاسی – اقتصادی خود از تقابل و دشمنی با ایلخانان به عنوان یک محور اصلی بهره بردند و همه ی روابط خود با دولت های درگیر در منطقه ی مدیترانه را بر اساس این محور شکل دادند. از لشکرکشی به ارمنستان تا عهد و پیمان با اروپائیان همگی بر اساس این محور شکل گرفت و درنهایت نیز در موارد بسیاری به ممالیک نقش یک دولت واسطه گر در منطقه ی مدیترانه را داد. بر این اساس این بررسی به دنبال کنکاش در روابط سیاسی و اقتصادی ممالیک با محوریت توجه به دولت ایلخانی می باشد و همواره این سؤال مطرح می گردد که ممالیک در دریای مدیترانه چه نقش اقتصادی داشتند و جایگاه آن ها در ارتباط با حکومت های وقت چگونه بود؟ از این رو محور اصلی بحث بررسی نقش واسطه گری ممالیک با قدرت های منطقه است. نتایج نشان می دهد که سلاطین مصر در تقابل با ایلخانان با استفاده از این روش موفق بوده اند.
۹.

اقلیم شناسی سیکلون های باران زای زمستانه ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحلیل فضایی مخاطرات محیطی سال چهارم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: ایران دریای سرخ مدیترانه مسیرهای سیکلونی سیکلون های باران زا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵۵ تعداد دانلود : ۸۰۶
در این مطالعه با استفاده از داده های چرخندگی نسبی مرکز اروپایی پیش بینی میان مدت جوی(ECMWF)، سیکلون های باران زای فصل زمستان (دسامبر، ژانویه و فوریه) ایران مورد مطالعه قرار گرفت. بدین منظور، داده های چرخندگی نسبی سطح 700 هکتوپاسکال در بازه زمانی 30 ساله (2009-1979) با تفکیک مکانی 5/1 درجه جغرافیایی و زمانی 6 ساعته، جهت شناسایی، مسیریابی و تحلیل سیکلون ها بکار گرفته شد. با تعریف آستانه مشخص چرخندگی نسبی، مراکز سیکلونی بالقوه شناسایی شد و با روش رهگیری در 8 همسایه مجاور و با داشتن طول عمر حداقل 8 گام زمانی 6 ساعته، سیکلون ها تعریف و مسیریابی گردید. نتایج مطالعه نشان داد که بخش شرقی دریای مدیترانه بخصوص جزیره قبرس، دریای اژه، دریای آدریاتیک، دریای سرخ و منطقه سودان و همچنین کشور عراق از مهمترین کانون های سیکلون زایی زمستانه ایران می باشند. مسیرهای اصلی ورودی سیکلون ها شامل مسیر شمال غرب، غرب میانی و نیز جنوب غرب می باشد. عمر متوسط سیکلون ها چهار و نیم روز، میانگین سرعت جابجایی آنها در حدود 20 کیلومتر بر ساعت و نیز متوسط جابجایی سیکلون ها در حدود 1700 کیلومتر است. از نتایج قابل توجه دیگر کاهش تعداد سیکلون های باران زا در طول سه دهه اخیر می باشد.
۱۰.

تاثیر ممالیک بحری بر اقتصاد جهان اسلام و نظام بین الملل

نویسنده:
منبع: فرهنگ پژوهش بهار ۱۳۹۷ شماره ۳۳ ویژه تاریخ اسلام 101 - 126

کلیدواژه‌ها: مصر شام ممالیک ممالیک بحری مدیترانه بنادر تجاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳۹ تعداد دانلود : ۶۷۵
ممالیک بحری، سربازان مزدور و مملوک ایوبی بودند و با ارتقاء درجه و بروز خلاقیت به خلوت سلاطین ایوبی وارد شدند و سرانجام به نام ممالیک بحری در سال 648 هجری قمری با پایان دادن به حیات سیاسی حکومت ایوبیان در مصر و با سرکوب مخالفان داخلی، حکومتی مقتدر ایجاد کردند و با شکست مغول در سال 658 ه. ق شام را نیز به قلمرو خود افزودند. بیبرس بندقداری در سال 659 با احیاء خلافت عباسی در مصر، پایه مشروعیت این حکومت را تقویت کرد. آنان با بیرون راندن صلیبیان در دوره خلیل اشرف بر تمام سواحل شام حاکم شدند. در دوران حکومت ممالیک بحری با ایجاد امنیت در سواحل مصر و شام برای تجار، تلاش بسیار انجام گرفت و مسیر تجاری دریای هند، دریای سرخ و مصر و شام که معروف به مسیر ادویه بود به طور ویژه موردتوجه قرار گرفت و با وضع قوانین به تجارت خارجی مصر و شام و تجارت بین المللی مسلمانان رونق بخشید و با ارائه تسهیلات خاص به مسلمانان، آنان را به تجارت در این مسیر و حضور در مصر جلب کرد. از طریق تعاملات تجاری با تجار صلیبی و دولت شهرهای بندری در دریای مدیترانه، آنان را به بندرگاه های مصر جلب کرد و این اقدامات منجر به رونق تولید و تجارت و ارتقاء جایگاه اقتصادی نظام بین الملل به ویژه اسلام شد و نبض تجارت و اقتصاد منطقه، جهان اسلام و نظام بین الملل با نبض ممالیک بحری می زد و حاکمان مصر در اقتصاد جهانی اعمال نفوذ می کردند و آوازه برتری ممالیک بحری مصر، در دورترین کشورهای شرقی و اروپای غربی در دربار ادوارد شاه انگلیسی نیز نقل محافل شده بود.<br /> <br /><br />
۱۱.

بررسی الگوی جدید همگرایی منطقه ای در آسیای جنوب غربی

نویسنده:
منبع: مطالعات آسیای جنوب غربی سال اول بهار ۱۳۹۷ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: آسیای جنوب غربی خلیج فارس مدیترانه جمهوری اسلامی ایران همگرایی منطقه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۵ تعداد دانلود : ۵۰۳
وجود دو فضای آبی- خلیج فارس و مدیترانه- در دو سویه منطقه آسیای جنوب غربی یکی از عوامل مهمی است که این منطقه را به یکی از مناطق ممتاز استراتژیک جهان تبدیل نموده است بطوری که هر گونه همگرایی منطقه ای موفق در این منطقه بدون در نظر گرفتن این مسأله عملا موفق به نظر نمی رسد. در این میان سند چشم انداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران نیز محور توسعه داخلی و سیاست خارجی ایران را رسیدن به قدرت برتر منطقه ای ترسیم می کند؛ مسئله ای که تاکنون در اثر سیاست های جهانی و نیز در نظر نگرفتن عوامل ژئوپلیتیکی میسر نگشته است. این مقاله با روش تحلیل محتوا ضمن بررسی عوامل ژئوپلیتیکی موثر در ایجاد همگرایی منطقه ای موفق، به ارائه مدل جدیدی از همگرایی منطقه ای در آسیای جنوب غربی با محوریت ایران می پردازد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد چنانچه همگرایی منطقه ای پیشنهادی در این پژوهش شکل بگیرد ایران طبق سند چشم انداز بیست ساله می تواند به قدرت منطقه ای برتر در آسیای جنوب غربی تبدیل شود.
۱۲.

گستره ی ژئوپولیتیکی رقابت های ایران ساسانی با روم شرقی و تاثیر آن بر مرزها و مسیرهای تجاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی ایران و اسلام بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۸ 364 - 383

کلیدواژه‌ها: ساسانیان بیزانس مدیترانه خلیج فارس تجارت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۷ تعداد دانلود : ۲۷۷
هر چند تا اواخر قرن اول میلادی دریای مدیترانه تبدیل به یک دریای کاملاً رومی شد؛ اما طی ادوار بعد، به دنبال برآمدن ساسانیان؛ نظر به این که آنان خواهان بازپس گیری سرزمین های نیاکانشان شدند؛ رویارویی این شاهنشاهی با بیزانس اجتناب ناپذیر شد. ساسانیان با توسعه و تحکیم تسلط شان بر حوزه ی سیاسی- تجاری خلیج فارس بخش مهمی از اصلی ترین محورهای مواصلاتی و تجاری دنیای باستان را در دست داشتند. این در حالی بود که در سرحدّات دو حوزه ی دیگر، یعنی از بین النهرین تا سواحل شرقی مدیترانه و منطقه ی عمومی قفقاز نیز بر سر به دست گیری اصلی ترین منزلگاه - رباط های متنازعٌ فیه، با سیاست تهاجمی خود، رقابتی مجدّانه در مقابلِ با بیزانس را دنبال کردند. این پژوهش بر آن است تا با روش توصیفی- تحلیلی به علت و عوامل اصلی برخوردهای ایران و بیزانس در میان دو دریای مدیترانه و خلیج فارس بپردازد. در راستای پاسخ به این پرسش است که بحث اهمیت ژئوپولیتیکی و تجاری- اقتصادی مناطق مورد مناقشه به میان می آید. همچنین نشان داده خواهد شد که چگونه موقعیت ژئوپولیتیکی این سرزمین ها، دو قدرت بزرگ آن دوران را به یک سلسله نبردهای زمینی و دریایی کشاند.
۱۳.

بارشهای شدید خراسان جنوبی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سرزمین سال دهم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۳۷) 33 - 54

کلیدواژه‌ها: بارش شدید جو بالا سیل تراف مدیترانه کم فشار سودان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۷ تعداد دانلود : ۹۴
بررسی وضعیت آماری و سینوپتیکی اقلیم یک ناحیه نیازمند بکارگیری آمار و داده هایی است که بصورت روزانه و واقعی رخ داده است بعضی فراوانیهای وقوع آن پدیده می بایست مدنظر قرار گیرد. در گذشته نه چندان دور شاید توجهی به شرایط سطوح بالای جو نمی شد و تنها شرایط سطحی از نظر آماری تجزیه و تحلیل می گردید، اما امروزه با بکارگیری تکنیکهای متعدد و نرم افزارهای تخصصی و سنجش از دور محققین قادر گردیده اند تا پدیده های جوی را در سطح سیاره ای و بصورت سیستمی مورد مطالعه قرار داده و الگوهای اقلیمی را شناسایی نمایند. بارش یکی از نامنظم ترین عناصر اقلیمی مناطق نیمه خشک محسوب می گردد بخصوص اینکه شرایط خاص وقوع آن و بالاخص بارشهای سنگین که اغلب منجر به سیل می گردد می بایست مطالعه و در برنامه ریزی محیطی مورد توجه قرار گیرد. بررسی شرایط وقوع بارش بخصوص بارشهای شدید در سطح منطقه خراسان جنوبی با استفاده از روش آماری و سینوپتیکی همراه با بکارگیری نقشه سطح تراز دریا و سطح 500 هکتوپاسکال بصورت هماهنگ از ویژگیهای این تحقیق می باشد امید که در آینده اینگونه پژوهشهای کاربردی بیشتر مورد توجه محققین این رشته قرار گیرد
۱۴.

سیاست های راهبردی ترکیه در دریای مدیترانه بر اساس موازنه تهدید(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روابط خارجی سال ۱۵ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ 173 - 194

کلیدواژه‌ها: ترکیه مدیترانه موازنه تهدید استراتژی همسایگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷ تعداد دانلود : ۹۱
موقعیت ترکیه در مدیترانه همواره نگران کننده است. بیش از نیمی از تجارت خارجی آنکارا از  طریق دریای مدیترانه انجام می شود. هدف مقاله ارائه درک صحیح و بهتری از جهت گیری مجدد استراتژی ترکیه در مدیترانه، در پی تغییر دکترین  عمق استراتژیک به دکترین میهن آبی، در پی پاسخ به این سوال است که سیاست های راهبردی ترکیه در دریای مدیترانه بر چه اساس و پایه ای شکل گرفته است؟ مقاله این فرضیه را بررسی می کند که منافع و تهدیدات ترکیه در مدیترانه، سبب اتخاذ سیاست های تهاجمی محدود خواهد شد، اما بعید به نظر می رسد به تنش ارتقاء یابد. این پژوهش براساس تئوری موازنه تهدید می باشد. روش پژوهش حاضر، تحلیل داده های کیفی است. یافته های تحقیق نشان می دهد که ترکیه به دلیل وجود متغیرهای تهدیدزا در مدیترانه، درصدد برآمد تا با اجرای سیاست های راهبردی خود در این حوزه به موازنه تهدید در برابر کشورهای حاشیه مدیترانه بپردازد و از این طریق تهدیدات علیه خود را کاهش و امنیت خود را افزایش دهد.
۱۵.

ضرورت های بسط ژئوپولیتیکی ایران در خاورمیانه عربی با تاکید بر تحولات اخیر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق امنیت سال ۳ زمستان ۱۳۸۹ شماره ۹

کلیدواژه‌ها: بسط ژئوپولیتیکی خاورمیانه عربی مصر حوزه نفوذ خلیج فارس دریای سرخ مدیترانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴ تعداد دانلود : ۵۵
فرآیند تصمیم گیری های کلان ملی با شناخت دقیق فضاهای راهبردی پیرامونی آغاز می شود. جمهوری اسلامی ایران به عنوان قدرتی منطقه ای بنابر ماهیتش نیازمند بسط ژئوپولیتیکی و حوزه نفوذ خود در خاورمیانه است. خاورمیانه که نقطه تلاقی منافع قدرت هاست در سه سیستم قابل بررسی است: حوزه ژئوپولیتیکی خلیج فارس، حوزه ژئوپولیتیکی دریای سرخ و حوزه ژئوپولیتیکی دریای مدیترانه شرقی. یافته های تحقیق نشان می دهد حوزه ژئوپولیتیک خلیج فارس به دلیل اهمیت بی بدیل و علقه های ژئوپولیتیکی، به خصوص تلاقی و مجاورت جغرافیایی ایران با آن، باید بیشترین دل مشغولی سیاسی و ژئوپولیتیکی ایران باشد، زیرا ایجاد هر بحرانی در این حوزه و فضای سیاسی حاکم بر آن خود به خود امنیت ملی و تمامیت ارضی کشورمان را متاثر می سازد. ایران برای گستردن بازوهای ژئوپولیتیکی خود در خاورمیانه باید به دنبال متحدی در زیرسیستم دیگری از خاورمیانه عربی باشد. تنها کشور دارنده این قابلیت مهم ژئوپولیتیکی در حوزه ژئوپولیتیکی دریای سرخ و کرانه های مدیترانه شرقی، مصر است. جمهوری اسلامی باید ضمن حفظ موقعیت خود براساس واقعیات ژئوپولیتیکی، با طرح گفتمان اسلام محور و تحرک بخشیدن به مصر از طریق تعامل با آن کشور در خاورمیانه، به تعدیل تدریجی و جبری وزن عربستان در معادلات پردازد تا در بسط حوزه ژئوپولیتیکی خود در منطقه توفیق یابد.