موانع تجاری سازی

پژوهش حاضر با هدف شناسایی و اولویت بندی موانع تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی انجام گرفت. این پژوهش از نوع آمیخته بود. در بخش کیفی جامعه ی آماری پژوهش، اساتید دانشگاه علوم پزشکی و محقق اردبیلی بودند. داده های کیفی با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته گردآوری شد و با کدگذاری باز، محوری و انتخابی موانع تعیین گردیدند. در بخش کمی نیز با استفاده از پرسشنامه ی ماحصل کار کیفی وضعیت موانع تجاری سازی تحقیقات از نظر 120 دانشجوی تحصیلات تکمیلی تعیین شد. نتایج 66 گزاره مفهومی اولیه با 23 مقوله فرعی و 6 گزاره مقوله ای اصلی را به عنوان موانع تجاری سازی نتایج تحقیقات دانشگاهی نشان داد و روابط بین آن ها در قالب الگوی ساختاری ارائه شد. همچنین نتایج آزمون کای اسکوئر و فریدمن نشان داد که عامل های سرمایه و زیرساخت ها، ساختاری و اطلاعاتی، جو و فرهنگ دانشگاهی، دانشی و بلوغ حرفه ای، قانونی و اقتصادی و بودجه ای به ترتیب اولویت به عنوان موانع تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی شناسایی شده است. موانع پیش روی تجاری سازی نتایج تحقیقات دانشگاهی دانشگاه های علوم پزشکی و محقق اردبیلی دارای ابعاد چندگانه اند و مرتفع نمودن این موانع نیازمند راهکارهای تخصصی می باشد.

امروزه دانشگاه ها علاوه بر پژوهش و آموزش، به ایفای نقش در جهت مأموریت جدید مشارکت در توسعه اقتصادی جامعه نیز می پردازند؛ به عبارت دیگر، امروزه تجاری سازی دانش به ضرورتی انکارناپذیر تبدیل شده است.این در حالی است که هنوز دانشگاه های ایران نتوانسته اند به طور مطلوب دانش خود را تجاری نمایند. در این مقاله تلاش شده است با استفاده از روش کیو موانع تجاری سازی دانش شناسایی شود و سپس با استفاده از تحلیل عاملی کیو، ذهنیت های مختلف افراد نسبت به این موضوع مورد تحلیل قرار گیرد. روش کیو ترکیبی از دو روش کیفی و کمی می باشد و همچنین رویکردی است که در آن ذهنیت های مختلف افراد نسبت به یک موضوع شناسایی می گردد. در این تحقیق پس از بررسی ادبیات تحقیق و انجام ده مصاحبه با خبرگان آگاه در این حوزه، حدود 41 مانع شناسایی گردید و توسط مشارکت کنندگان اولویت بندی شد. در نهایت، بر اساس یافته ها و نتایج تحلیل عاملی کیو، ذهنیت مشارکت کنندگان به 3 عامل یا گروه دسته بندی شد؛ به عبارت دیگر، نتایج حاصل از تحقیق نشان داد سه دیدگاه مختلف یا الگوی ذهنی نسبت به موانع تجاری سازی دانش در میان خبرگان آگاه وجود دارد.

پژوهش حاضر با هدف تحلیل مقایسه ای موانع تجاری سازی نتایج تحقیقات دانشگاهی اجرا شد. روش پژوهش از نوع پیمایشی و توصیفی _ همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل دانشجویان تحصیلات تکمیلی پردیس های دانشگاه علامه طباطبایی و دانشگاه خوارزمی در سال تحصیلی 1395-1394 با حجم تقریبی 1200 نفر بود. روش نمونه گیری از نوع تصادفی ساده بود و حجم نمونه با توجه به مدل کرجسی _ مورگان 290 نفر در نظر گرفته شد. برای گرد آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته موانع تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی استفاده شد. روایی ابزار با استفاده ازنظر استادان صاحب نظر تأیید و پایایی ابزار نیز در ضریب آلفای کرونباخ 84/0 محاسبه شد. با تحلیل عاملی اکتشافی به روش عامل یابی عناصر اصلی و با در نظر گرفتن بار عاملی بالاتر از 40/0، شش عامل استخراج شد که 067/55 درصد از واریانس کل را تبیین می کرد. همچنین همبستگی درونی، ضریب آلفای مناسبی را برای عامل ها (از 52/0 تا 89/0) نشان داد. نتایج ارزیابی مقایسه ای مؤلفه ها با آزمون t دوگروهی مستقل نشان داد که بین دانشجویان پردیس دانشگاه علامه و پردیس دانشگاه خوارزمی تنها در مؤلفه مالی – اعتباری تفاوت معنی دار وجود دارد و در سایر مؤلفه ها تفاوت معنی دار وجود ندارد.