رفتار خواندن

نهادینه کردن رفتار خواندن به معنی ایجاد خوانندگانی مستقل است که در سراسر زندگی شخصی، آموزشی و شغلی بتوانند به طور مداوم و بدون نیاز به مربی بخوانند و آنچه را که می خوانند درک نمایند. مشکل بیشتر دانشجویان این است که از این مهارت برخوردار نیستند و در انتظار کلاس درس و استاد برای آموختن هستند. به عبارت دیگر، به طور خودجوش و از طریق انگیزه درونی اقدام به یافتن و خواندن کتاب ها نمی کنند و تنها به جزوه کلاسی یا منابعی اکتفا می کنند که برای گذراندن واحدهای درسی به آن ها به عنوان تکلیف آموزشی، محول می شود؛ اما شواهدی وجود دارد که رفتار و روش تدریس برخی استادان در دانشگاه در برخی دانشجویان انگیزه ای ایجاد می نماید که موجب تقویت رفتار خواندن مستقل آن ها می شود. هدف این پژوهش شناسایی رفتارها و روش تدریس هایی است که به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر انگیزه خواندن دانشجویان اثر می گذارد. این پژوهش با رویکرد کیفی و به روش تحلیل محتوا و با استفاده از مصاحبه ی نیمه ساختاریافته انجام شد. کلیه دانشجویان دانشگاه کردستان جامعه این پژوهش بودند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی نمونه ای 42 نفری از دانشجویان کتاب خوان و فعال درزمینه خواندن انتخاب شد. همچنین، برای اعتبار یابی یافته ها، با استادهای شناسایی شده که به باور دانشجویان در ایجاد انگیزه مؤثر بودند، مصاحبه با محوریت جنبه های شناسایی شده در مرحله اول، اجرا شد. پس از تحلیل و کدگذاری اولیه نظرات دانشجویان، ارتباط استاد با دانشجویان، دانش علمی، ایجاد فضایی دوستانه، قدرت بیان و ارائه مطالب کاربردی توسط استاد از مهم ترین ویژگی های مشوق انگیزه خواندن تشخیص داده شد. از دسته بندی کدهای حاصل شده، چهار مضمون کلی اخلاقی-انسانی، علمی، مهارتی و سازمانی به دست آمد. تحلیل محتوای مصاحبه های انجام شده با اساتیدی که نامشان به عنوان انگیزه دهنده درزمینه خواندن در مصاحبه هایی دانشجویان آمده بود نشان داد که تمامی آنان با این کدگذاری ها و مضامین موافق هستند و از ویژگی انگیزه بخش بودن و اثرگذاری خودآگاه هستند. بر اساس نتایج امکان افزایش انگیزه و رفتار خواندن در دانشجویان وجود دارد. این ویژگی وابسته به رفتار استادان و فضای حاکم بر دانشگاه است. ویژگی های شناسایی شده در این پژوهش می تواند به عنوان معیارهای شناسایی اساتید مؤثر مورداستفاده قرار گیرد.

هدف: با گسترش فناوری­‌های دیجیتال، روش‌­های خواندن و تعامل کاربران با منابع اطلاعاتی تغییر کرده است. خواندن دیجیتال به عنوان یکی از مهمترین پیامدهای این تحول، فرصت­‌ها و چالش‌های جدیدی را به همراه داشته است. در حالی که ابزارهای دیجیتال امکان دسترسی سریع‌تر و تعامل بیشتر با محتوا را فراهم می‌کنند، عواملی مانند: حواس‌پرتی، خواندن سطحی و چالش‌های ادراکی نیز بر این فرآیند تأثیر می‌گذارد. درک این عوامل برای بهینه‌سازی تجربه خواندن دیجیتال و بهبود کیفیت پردازش اطلاعات ضروری است. این مطالعه با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر رفتار خواندن دیجیتالی، به دنبال پیشرفت فناوری‌های دیجیتال، به منظور شناخت بهتر و جامع ابعاد فردی، محیطی، فنی و محتوایی این رفتار انجام شد. روش پژوهش: در این پژوهش از روش فراترکیب استفاده شد. در این راستا، مقالات مرتبط با استفاده از مدل هفت مرحله‌ای سندلوسکی و باروسو شناسایی، ارزیابی و در نهایت تحلیل شدند. برای استخراج یافته‌ها از مرور سیستماتیک ادبیات علمی، کدگذاری مفاهیم کلیدی و تحلیل محتوا استفاده شد. یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد که عوامل فردی (مانند: انگیزه، سواد دیجیتال و ویژگی‌های شناختی)، عوامل محیطی و فنی (مانند: کیفیت اینترنت، طراحی رابط کاربری و امنیت داده‌ها)، عوامل روانی و اجتماعی (مانند: اضطراب اطلاعات، انگیزه‌های اجتماعی و حمایت خانواده) و عوامل محتوایی (مانند: ساختار متن، تعامل و حجم اطلاعات) تأثیر قابل توجهی بر رفتار خواندن دیجیتال دارند. نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های این پژوهش، بهبود طراحی فناوری‌های خواندن دیجیتال، آموزش سواد دیجیتال، توسعه ابزارهای کاهش حواس‌پرتی و ایجاد محتوای کاربرپسند می‌تواند تجربه خواندن دیجیتالی را افزایش دهد. همچنین سیاستگذاران و طراحان فناوری باید به تعامل این عوامل برای بهینه‌سازی محیط‌های دیجیتال توجه کنند. علاوه بر این، نتایج پژوهش حاکی از آن است که با توسعه سیاست‌های آموزشی و ارتقای مهارت‌های پردازش اطلاعات می‌­توان به بهبود درک عمیق‌تر مطالب دیجیتالی و افزایش کیفیت تجربه خواندن کابران کمک کرد.