انگیزه خواندن

مقدمه: نهادینه شدن رفتار خواندن تحت تأثیر عوامل مختلف است. مقطع ابتدایی یکی از حساس ترین مراحل ایجاد مهارت خواندن و به کارگیری آن است. فرهنگ خواندن آموزشگاه در سه لایه سطحی، کم عمق و عمیق باید حامی و تقویت کننده انگیزه و ایجاد نگرش اهمیت خواندن و کاربرد آن در دانش آموزان باشد. اما بررسی عمیق و همه جانبه در زمینه نوع فرهنگ خواندن مدارس در ایران تاکنون مورد توجه قرار نگرفته است. هدف این پژوهش، بررسی چگونگی مدیریت فرهنگ خواندن در مدارس ابتدایی شهر سنندج است. روش شناسی: این پژوهش کاربردی که به صورت آمیخته درهم تنیده انجام شد، از چند بعد کتابخانه های آموزشگاهی مقطع ابتدایی ناحیه یک آموزش و پرورش سنندج را مورد بررسی قرار داد. ابزارهای گردآوری داده ها توسط پژوهشگران ساخته شد (چک لیست مشاهده نمادهای محیطی، پرسشنامه بررسی تجارب خواندن دانش آموزان، پرسشنامه نگرش مدیران و معلمان درباره خواندن، و سناریوی موقعیت های واقعی که معلمان باید پاسخ می دادند). یافته ها: محیط فیزیکی آموزشگاه از نظر نمادهای خواندن؛ روابط و رفتار معلمان و مدیران و اولیا برای ارائه الگویی که اهمیت خواندن را به دانش آموزان القا کند، ضعیف ارزیابی شد. معلمان و مدیران از نظر اهمیت خواندن، باور قوی دارند. اقدام عملی قابل قبول مبتنی بر فعالیت خواندن از سوی معلمان و مدیران ارائه نشد. این نشان دهنده ناتوانی در برقرار ارتباط بین لایه پارادایم، و باور با لایه رفتاری فرهنگ است. نتیجه گیری: مدارس مورد بررسی به صورت آگاهانه و هدفمند فرهنگی را که حامی خواندن باشد، فراهم ننموده اند.

هدف این تحقیق، بررسی تأثیر آموزش راهبردهای فراشناختی بر توانایی خواندن و درک مطلب در میان دانشجویان با میزان متفاوت آگاهی از راهبردهای فراشناختی و انگیزه خواندن در زبان انگلیسی است. به این منظور، 85 دانشجو از دانشگاه فرهنگیان اراک به روش نمونه گیری در دسترس، انتخاب شدند و پس از دریافت پرسشنامه های انگیزه و راهکارهای خواندن و کسب نمره 1± بالاتر و پایین تر از میانگین در هر ابزار به چهار گروه با میزان متفاوت آگاهی از راهکارهای فراشناختی و انگیزه خواندن تقسیم شدند. راهکارهای خواندن و درک مطلب به این دانشجویان آموزش داده شد و قبل و بعد از آموزش، آزمون خواندن و درک مطلب اجرا شد. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش، آزمون استاندارد 40سؤالی توانش زبان ان گلیسی (نلس ون)، آزم ون خواندن و درک مطل ب طالبی(2015)، پرسشنامه راهبردهای درک مطلب در خواندن مختاری و ریچارد (2002)، و پرسشنامه انگیزه خواندن کومی یاما (2013) است. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از تحلیل کواریانس تک متغیره (آنکوا) جهت آزمون فرضیه های پژوهش استفاده گردید. یافته ها در هر چهار گروه، رشد معناداری در توانایی خواندن و درک مطلب نشان داد. گروهِ با انگیزه پایین و آگاهی پایین و گروه با انگیزه بالا و آگاهی بالا از راهکارهای خواندن، به ترتیب کمترین و بیشترین میزان پیشرفت را نشان دادند. بررسی مؤلفه ای نیز عدم انسجام در عملکرد خواندن در گروه های مختلف را نشان داده است. لذا ترکیبات مختلف از مشخصه های فراگیران بر نتیجه آموزش راهبردهای خواندن تأثیرگذار بوده و باید موردتوجه مؤلفین کتب درسی و مدرسین مهارت خواندن قرار بگیرد.

نهادینه کردن رفتار خواندن به معنی ایجاد خوانندگانی مستقل است که در سراسر زندگی شخصی، آموزشی و شغلی بتوانند به طور مداوم و بدون نیاز به مربی بخوانند و آنچه را که می خوانند درک نمایند. مشکل بیشتر دانشجویان این است که از این مهارت برخوردار نیستند و در انتظار کلاس درس و استاد برای آموختن هستند. به عبارت دیگر، به طور خودجوش و از طریق انگیزه درونی اقدام به یافتن و خواندن کتاب ها نمی کنند و تنها به جزوه کلاسی یا منابعی اکتفا می کنند که برای گذراندن واحدهای درسی به آن ها به عنوان تکلیف آموزشی، محول می شود؛ اما شواهدی وجود دارد که رفتار و روش تدریس برخی استادان در دانشگاه در برخی دانشجویان انگیزه ای ایجاد می نماید که موجب تقویت رفتار خواندن مستقل آن ها می شود. هدف این پژوهش شناسایی رفتارها و روش تدریس هایی است که به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر انگیزه خواندن دانشجویان اثر می گذارد. این پژوهش با رویکرد کیفی و به روش تحلیل محتوا و با استفاده از مصاحبه ی نیمه ساختاریافته انجام شد. کلیه دانشجویان دانشگاه کردستان جامعه این پژوهش بودند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی نمونه ای 42 نفری از دانشجویان کتاب خوان و فعال درزمینه خواندن انتخاب شد. همچنین، برای اعتبار یابی یافته ها، با استادهای شناسایی شده که به باور دانشجویان در ایجاد انگیزه مؤثر بودند، مصاحبه با محوریت جنبه های شناسایی شده در مرحله اول، اجرا شد. پس از تحلیل و کدگذاری اولیه نظرات دانشجویان، ارتباط استاد با دانشجویان، دانش علمی، ایجاد فضایی دوستانه، قدرت بیان و ارائه مطالب کاربردی توسط استاد از مهم ترین ویژگی های مشوق انگیزه خواندن تشخیص داده شد. از دسته بندی کدهای حاصل شده، چهار مضمون کلی اخلاقی-انسانی، علمی، مهارتی و سازمانی به دست آمد. تحلیل محتوای مصاحبه های انجام شده با اساتیدی که نامشان به عنوان انگیزه دهنده درزمینه خواندن در مصاحبه هایی دانشجویان آمده بود نشان داد که تمامی آنان با این کدگذاری ها و مضامین موافق هستند و از ویژگی انگیزه بخش بودن و اثرگذاری خودآگاه هستند. بر اساس نتایج امکان افزایش انگیزه و رفتار خواندن در دانشجویان وجود دارد. این ویژگی وابسته به رفتار استادان و فضای حاکم بر دانشگاه است. ویژگی های شناسایی شده در این پژوهش می تواند به عنوان معیارهای شناسایی اساتید مؤثر مورداستفاده قرار گیرد.

هدف: هدف پژوهش حاضر کشف تأثیر اجرای طرح خواندن با خانواده و حلقه های کتاب خوانی بر انگیزه های خواندن و بهبود نرخ مطالعه سوادآموزان است. روش: پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازنظر نوع گردآوری داده ها پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش شامل همه سوادآموزانی است که از سال 1395 تا 1400 در سطح استان کرمان از آموزش های نهضت سوادآموزی برخوردار شده و تحت پوشش طرح مطالعه با خانواده و طرح حلقه های کتاب خوانی قرارگرفته اند. حجم نمونه آماری پژوهش براساس فرمول کوکران 342 نفر تعیین شد و برای انتخاب نمونه آماری از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای استفاده شد. برای گردآوری داده های پژوهش نیز از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد. روایی ابزار پژوهش به شیوه محتوایی به تأیید رسید. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که بین نرخ مطالعه سوادآموزان مورد بررسی برحسب برخورداری از طرح خواندن با خانواده و حلقه های کتاب خوانی تفاوتی معنادار وجود دارد و نرخ مطالعه افرادی که تحت پوشش طرح خواندن با خانواده بوده اند در زمینه های مطالعه غیردرسی، مطالعه فضای مجازی و مطالعه کتاب های دینی و ادعیه بیشتر بوده است. بنابراین، می توان گفت که آموزش ها و برنامه هایی که برای تحکیم سواد تعریف می شوند اگر درست تهیه شوند و براساس اصول تعلیم وتربیت استوار باشند، در افزایش انگیزه خواندن و بهبود نرخ مطالعه کمک زیادی خواهند کرد. اصالت/ارزش: یافته های پژوهش در پی بازتعریف نقش اجرای طرح خواندن با خانواده و حلقه های کتاب خوانی در انگیزه خواندن و نرخ مطالعه سوادآموزان است. ازآنجاکه اجرای این گونه طرح ها و طرح های مشابه منجر به تداوم سوادآموزی و حفظ و تقویت سواد در نوسوادان شده و به توانا ساختن آن ها برای استفاده از این مهارت ها در زندگی و استفاده از دنیای گسترده علم و دانش و در نهایت کسب خوشبختی برای خود و جامعه می شود، سازمان نهضت سوادآموزی می تواند این گونه طرح ها را با در نظر گرفتن نتایج همه تحقیقاتی که تاکنون در این زمینه صورت گرفته است برای همه فراگیران در کل دوره ها اجرا کند تا مانع از رجعت به بی سوادی یا بی سوادی عملکردی شود.