جامعه پذیری سیاسی

این پژوهش با استفاده از رویکرد تفسیرگرایی اجتماعی و با هدف بررسی فرایند جامعه پذیری سیاسی دختران دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی شیراز و اصلی ترین کارگزاران این فرایند اجرا شده است. اهمیت فرایند جامعه پذیری سیاسی از آن روست که همه تفکرات و ایستارهای سیاسی افراد جامعه از خلال همین فرایند شکل می گیرند. روش استفاده شده، کیفی و از نوع گراندد تئوری است و داده ها با کمک تکنیک مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته گردآوری شده اند. بر اساس روش نمونه گیری هدفمند و نیز با در نظر گرفتن اشباع نظری، 20 نفر از دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی شیراز در این مطالعه شرکت کردند و مصاحبه های عمیق با آن ها انجام شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که در فضای فرهنگی ای که حوزه جامعه پذیری سیاسی در حاشیه قرار گرفته و در شرایطی که نهادهای آموزشی، رسانه، و گروه های دوستی نقش کارآمدی در جامعه پذیری سیاسی دانشجویان دختر ندارند، نهاد خانواده به منزله نهادی مورد اعتماد، وظیفه فرایند جامعه پذیری سیاسی دختران دانشجو را به دوش می کشد و سایر کارگزاران جامعه پذیری در این عرصه ناکارآمدند.

پژوهش حاضر باهدف بررسی رابطه تعارض های هویتی و زیست سیاسی زنان طراحی و اجرا شده است. این پژوهش از نوع مطالعات مقطعی، پهنانگر، توصیفی و کاربردی است. جامعه آماری این پژوهش تمامی زنان ساکن استان های تهران، کردستان، لرستان، ایلام، فارس، سیستان و بلوچستان، خراسان و مرکزی است که براساس سطح توسعه یافتگی و امکانات محقق انتخاب شدند. پایایی پرسشنامه نیز از طریق ضریب آلفای کرونباخ تایید شد. برای انتخاب نمونه ها از شیوه ترکیبی نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و تصادفی ساده و برای تحلیل داده ها از ضرایب همبستگی، تحلیل مسیر و رگرسیون استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که 47 درصد از زنان موردمطالعه تعارض هویت فردی را در حد زیادی تجربه کرده اند؛  میزان جامعه پذیری سیاسی کل زنان با میانگین 1.15 پایین تر از حد متوسط بوده است.  همچنین یافته ها حاکی از آن است زنانی که دچار تعارض های هویتی هستند از نظر جامعه پذیری سیاسی نسبت به زنانی که تعارض های هویتی را تجربه نکرده اند؛ وضعیت متفاوتی دارند و میزان جامعه پذیری سیاسی در زنانی که تعارض های هویتی را تجربه نکرده اند بیشتر است. بیشترین میانگین تعارض هویتی در استان های ایلام (2.36) و لرستان (2.29) و کمترین تعارض هویتی در استان های تهران (1.6) و خراسان (1.14) مشاهده شد.  نتایج حاصل از رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر نشان داد؛ تعارض های هویت فردی بیشترین تأثیر را بر عدم جامعه پذیری سیاسی زنان دارند. استنباط مقاله این است؛ زنان در کشمکش میان ساختارهای هویتیِ سنتی و خواست های مدرن و عاملیت گرایی سیاسی قرار گرفته اند. به عبارت دیگر می توان گفت جامعه ایران امروز با پدیدهِ «زیست سیاسی متعارض زنانه» مواجه است و همچنان چالش ها و سردرگمی ها در حوزه زنان به دلیل تداوم چنین تناقض هایی، پابرجا مانده و بحران های سیاسی و اجتماعی را نیز در پی داشته است.

یکی از مهمترین ابعاد توسعه در هر جامعه ای، توسعه سیاسی است. توسعه سیاسی متأثر از عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است. مقاله با هدف تبیین جامعه شناختی توسعه سیاسی شهرستان بندر گز انجام شد. روش تحقیق، پیمایشی بوده و با ابزار پرسشنامه اطلاعات جمع آوری شد. کلیه افراد بالای 18 ساله به عنوان جامعه آماری انتخاب شده که برابر 36785 نفر است. روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای بوده و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران380 نفر است. یافته ها نشان می دهد که میانگین متغیر توسعه سیاسی برابر با 01/2 است که عددی بالاتر از حد متوسط می باشد. بعد مشارکت سیاسی با میانگین 31/2 بیشترین میانگین و بعد آزادی سیاسی با میانگین 76/1 کمترین میانگین را در بین ابعاد توسعه سیاسی دارا می باشند. متغیرهای دینداری، سرمایه اجتماعی، جامعه پذیری سیاسی، وسایل ارتباط جمعی و اعتماد سیاسی با میزان توسعه سیاسی رابطه مثبت و مستقیمی دارند. یافته ها نشان می دهد که 5/40 درصد از تغییرات میزان توسعه سیاسی توسط متغیرها تبیین می شود. دینداری کمترین و اعتماد سیاسی بیشترین اثر را بر توسعه سیاسی دارند. نتیجه این که توجه به نقش جامعه پذیری و اعتماد سیاسی و شاخص های سرمایه اجتماعی در افزایش و تسریع توسعه سیاسی بندر گز الزامی است.

پژوهش حاضر برای پاسخ به پرسش های؛ چیستی، چرایی میزان تمایل/ گرایش دانشجویان به مشارکت سیاسی در پارادایم اثباتی و در حوزه بینشی جامعه شناسی سیاسی، با رویکرد کمی و به روشی پیمایشی در جامعه آماری دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی با حجم نمونه 380 نفر/ دانشجو، به سامان رسیده است. شیوه نمونه گیری تصادفی نسبتی(زنان و مردان)، سهمیه ای(دانشکده ها) و خوشه ای( دانشکده ها و گروه های آموزشی) بوده که با ابزار پرسش نامه پژوهش گرساخته در قالب 50 گویه و به شیوه خود تکمیلی، داده های لازم گردآوری شده است. پایایی و روایی ابزار گردآوری داده ها، به شیوه خبره گی و با آزمون آلفاکرنباخ(88 درصد) انجام و محاسبه شده است. یافته های پژوهشی نشان می دهد که؛ میانگین سنی دانشجویان 24 سالاست که 52 درصدشان مرد، 91 درصد آنان مجرد، 89 درصدشان در مقاطع کاردانی و کارشناسی و 37 درصد آن ها در رشته های علوم انسانی تحصیل می کنند. میانگین میزان تمایل به مشارکت سیاسی دانشجویان 6/1، میزان اعتماد شان( اعتمادسیاسی و اعتمادبه نفس سیاسی)4/1، سطح جامعه پذیری شان 8/1 و احساس امنیت شان 2 از 5 می باشد. باتوجه به نتایج آزمون آماری( همبستگی، T و F، تحلیل رگرسیونی و تحلیل ضرایب مسیر) میان متغیرهای تبیین کننده( سطوح جامعه پذیری سیاسی، احساس امنیت و اعتماد) با متغیر تبیین شونده، رابطه معناداری وجود دارد و متغیرهای مستقل، به صور مستقیم/ غیرمستقیم حدد 82 درصد واریانس میزان مشارکت سیاسی دانشجویان را پیش بنی می کنند، ازاین روی می بایست سیاست های راهبردی براساس این یافته ها تدوین و کاربستی نمود.

یکی از مهمترین کارویژه های دولت ها، حفظ، نگهداشت و انتقال ارزش های سیاسی حاکم بر جامعه می باشد که این مهم از طریق عوامل مختلفی از جمله شبکه های اجتماعی مجازی محقق می شود. جوانان به عنوان مهمترین قشر استفاده کننده از شبکه های اجتماعی مجازی، در یکی از حساس ترین مراحل سنی جامعه پذیری سیاسی قرار دارند. با توجه به نتایج تحقیقات موجود، وضعیت جامعه پذیری سیاسی در بین جوانان ایرانی، کمتر از متوسط و میانگین جامعه می باشد. بنابراین بررسی نقش عوامل موثر بر جامعه پذیری سیاسی جوانان، با تاکید بر مطالعه نقش شبکه های مجازی، هدف این پژوهش است.  اساس چارچوب نظری این تحقیق تلفیقی از نظریه گیدنز، آلموند و پاول، ایزابل آنگ و الهیو کاتز و ...       می باشد. روش تحقیق بنا بر ماهیت داده های به دست آمده،  جزو تحقیقات پیمایشی و شیوه  نمونه گیری، تصادفی خوشه ای چندمرحله ای است و حجم نمونه از طریق فرمول کوکران محاسبه شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که اعتماد رسانه ای به عنوان تاثیرگذارترین متغیر بر روی جامعه پذیری سیاسی با میزان اثر 452/0 و متغیر میزان استفاده از فضای مجازی با 259/0 و متغیر سابقه استفاده از فضای مجازی با160/0 بر روی متغیر جامعه پذیری سیاسی تاثیرگذار بوده اند، ولی تاثیر متغیرهای زمینه ای و متغیر پایگاه اقتصادی- اجتماعی معنادار نبوده است. به علاوه، یافته ها نشان می دهند که شبکه های اجتماعی مجازی در راستای جامعه پذیری سیاسی غیررسمی عمل می نمایند. بنابراین پیشنهاد می شود در راستای دفاع از فرهنگ سیاسی رسمی کشور، نقش دولت در مدیریت و کنترل فضای مجازی فعالانه تر و پررنگ تر گردد