قضاوت حسابرسان

قضاوت افراد، بسته به ماهیت و گستره رویه هایی که برای قضاوت استفاده می کنند، با یکدیگر متفاوت است. کارشناسان هر حرفه نیز از این قاعده مستثنی نبوده و ممکن است قضاوت های متفاوتی انجام دهند. تفاوت در قضاوت تنها به قضاوت افراد مختلف مربوط نمی شود، بلکه هر فرد می تواند در زمان و شرایط مختلف در مورد یک موضوع، اظهارنظرهای متفاوتی را ابراز نماید. ذینفعان، نیازمند درک علل قضاوت های حرفه ای متفاوت کارشناسان می باشند تا بتوانند به درستی از نتایج کار آن ها استفاده نمایند. در این میان عوامل زیادی می تواند بر قضاوت افراد مؤثر واقع گردد که تحقیقات بسیاری به آن ها پرداخته اند. تحقیق حاضر از تئوری هویت اجتماعی1به منظور تعیین اثر هویت یک شریک حسابرس، یک ناظر داخلی یا یک بازرس، بر قضاوت کارشناسانه استفاده می کند. همچنین بخشی از این تحقیق به اثر ذهنیت نتیجه گرا اختصاص یافته است. اکثر تحقیقات در این زمینه که در حوزه حسابرسی انجام شده است، بیان می دارند که حسابرسان از لحاظ ذهنیت در خصوص نتیجه با یکدیگر تفاوت دارند. همچنین آن ها قضاوت های متفاوتی در صورت وجود یا عدم وجود این دانش ابراز داشته اند. این تحقیق همچنین به اثر همزمان ذهنیت نتیجه گرا و هویت اجتماعی نیز اشاره خواهد داشت. بر اساس پیشینه موجود، این تحقیق به انواع تحقیقاتی که اثرات پیش گفته را مورد سنجش قرار داده اند مروری خواهد داشت.

این تحقیق به بررسی تاثیر فشارهای اجتماعی، تعهد و ویژگی های شخصیتی بر قضاوت حسابرسان پرداخت. روش تحقیق توصیفی-پیمایشی و قلمرو زمانی سال 1398 است. جامعه آماری مورد مطالعه حسابرسان شاغل در 21 موسسه حسابرسی عضو جامعه انتخاب شد. با توجه به حجم جامعه در دسترس و فرمول نمونه گیری کوکران حجم نمونه تقریبی تعداد 250 نفر و تعداد 350 پرسشنامه توزیع که از این تعداد 289 پرسشنامه قابل تجزیه و تحلیل آماری بود. جهت آزمون فرضیه ها از مقدار احتمال حاصل از برازش مدل در حالت معنی داری پارامترها استفاده گردید. مناسبت (برازندگی) مدل با تبیین فرضیه ها در حالت تخمین استاندارد و معنی داری پارامترها از طریق مدل سازی معادلات ساختاری با کمک نرم افزار Smart PLS بررسی گردید. در تحلیل آماری به کمک آزمون تحلیل مسیر و بر اساس مدل برازش داده شده نتایج نشان داد: بین فشار اطاعت و قضاوت حسابرسان رابطه معنی داری وجود دارد. بین فشار تطابق و قضاوت حسابرسان رابطه معنی داری وجود دارد. بین تعهد حرفه ای و قضاوت حسابرسان رابطه معنی داری وجود دارد. بین تعهد عاطفی و قضاوت حسابرسان رابطه معنی داری وجود دارد. بین تعهد هنجاری و قضاوت حسابرسان رابطه معنی داری وجود دارد. بین تعهد مستمر و قضاوت حسابرسان رابطه معنی داری وجود دارد. بین فاصله قدرت و قضاوت حسابرسان رابطه معنی داری وجود دارد. بین فردگرایی و قضاوت حسابرسان رابطه معنی داری وجود دارد. بین مردگرایی و قضاوت حسابرسان رابطه معنی داری وجود ندارد. بین عدم اطمینان و قضاوت حسابرسان رابطه معنی داری وجود دارد.

این تحقیق به بررسی بررسی تأثیر جهت گیری هدف، خودکارآمدی و پیچیدگی کار بر عملکرد قضاوتی حسابرسان پرداخته است. تحقیق حاضر، تحقیقی کاربردی و از لحاظ نحوه گردآوری اطلاعات، توصیفی- همبستگی - پیمایشی، مبتنی بر مدل معادلات ساختاری است. نمونه مورد مطالعه از کارکنان موسسات حسابرسی در مشهد انتخاب شد. با توجه به حجم جامعه در دسترس، با توجه به فرمول تعیین حجم نمونه کوکران جهت افزایش اعتبار تحقیق تعداد 350 پرسشنامه توزیع شد که از این میان تعداد 241 پرسشنامه دریافت و مبنای تحلیل آماری قرار گرفت. نرخ بازگشت پرسشنامه ها 80 درصد تعیین شد. جهت آزمون فرضیه ها از مقدار احتمال حاصل از برازش مدل در حالت معنی داری پارامترها استفاده شد. مناسبت مدل پیشنهادی با تبیین فرضیه ها در حالت تخمین استاندارد و معنی داری پارامترها با استفاده از نرم افزار اسمارت پی ال اس بررسی گردید. نتایج در سطح خطای پنج درصد نشان داد: بین جهت گیری هدف یادگیری و عملکرد قضاوت حسابرسی رابطه معنی داری وجود دارد. بین جهت گیری هدف عملکرد گرایشی و عملکرد قضاوت حسابرسی رابطه معنی داری وجود دارد. بین جهت گیری هدف عملکرد اجتنابی و عملکرد قضاوت حسابرسی رابطه معنی داری وجود دارد. بین جهت گیری هدف یادگیری و خودکارآمدی رابطه معنی داری وجود ندارد. بین جهت گیری هدف عملکرد گرایشی و خودکارآمدی رابطه معنی داری وجود دارد. بین جهت گیری هدف عملکرد اجتنابی و خودکارآمدی رابطه معنی داری وجود دارد. بین خودکارآمدی و عملکرد قضاوت حسابرسی رابطه معنی داری وجود دارد. خودکارآمدی رابطه بین جهت گیری هدف یادگیری و عملکرد قضاوت حسابرسی را میانجیگری نمی کند. خودکارآمدی رابطه بین جهت گیری عملکرد گرایشی و عملکرد قضاوت حسابرسی را میانجیگری می کند. خودکارآمدی رابطه بین جهت گیری عملکرد اجتنابی و عملکرد قضاوت حسابرسی را میانجیگری می کند. پیچیدگی کار رابطه بین خودکارآمدی و عملکرد قضاوت حسابرسی را تعدیل می کند.

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر میانجی خودکارایی بر رابطه میان جهت گیری هدف و قضاوت حسابرسان می باشد. برای جمع آوری داده ها با توجه به موضوع پژوهش از روش پیمایشی بهره برده شده است، به این ترتیب که پرسش نامه های استاندارد و محقق ساخته میان حسابرسان رده های مختلف شاغل در موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی و سازمان حسابرسی توزیع گردیده است. در این راستا، تعداد 250 پرسش نامه توزیع شد و از این میان 202 پرسش نامه قابل اتکا دریافت و تجزیه و تحلیل گردید. در این پژوهش برای نمونه گیری از روش نمونه در دسترس استفاده شده است. بازه زمانی پژوهش نیز سال 1397 بوده و به منظور آزمون فرضیه ها از روش مدل یابی معادلات ساختاری و برای تجزیه و تحلیل داده ها و انجام آزمون های آماری از نرم افزار اموس نسخه 1/2 استفاده شده است. یافته های پژوهش حاکی از تأثیر مثبت جهت گیری هدف بر مبنای رویکردهای یادگیری و عملکردی و تأثیر منفی جهت گیری هدف بر مبنای رویکرد اجتنابی بر قضاوت حسابرسان می باشد. هم چنین طبق نتایج به دست آمده، خودکارآیی تنها در رابطه میان بعد یادگیری جهت گیری هدف و عملکرد قضاوت حسابرسان می تواند نقش میانجی ایفا کند.

هدف، بررسی تاثیر هویت حسابرسان بر تجاری سازی موسسات حسابرسی با توجه به نقش میانجی قضاوت حسابرسان می باشد. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و بر حسب نحوه گردآوری داده ها از نوع توصیفی – پیمایشی می باشد. جامعه آماری، حسابداران رسمی و مدیران حرفه ای در موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران می باشند. که تعداد جامعه آماری برابر 1300 نفر می باشد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برابر 297 نفر تعیین شده است. جهت گردآوری داده ها از ابزار پرسشنامه، استفاده شده است. جهت بررسی روابط علّی از مدلسازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار PLS3 استفاده شده است. یافته ها حاکیست که هویت حسابرسان و قضاوت حسابرسان بر تجاری سازی موسسات حسابرسی تاثیر مثبت و معناداری دارد. همچنین هویت حسابرسان بر قضاوت حسابرسان تاثیر مثبت و معناداری دارد. و قضاوت حسابرسان در تاثیر هویت حسابرسان بر تجاری سازی موسسات حسابرسی نقش میانجی دارد.

قضاوت حرفه ای و تصمیم گیری بخش مهم و حیاتی در کلیه فرآیندهای حسابرسی و سنگ بنای این حرفه می باشد؛ از این رو شناسایی عوامل موثر بر آن و شناخت مهارت های جدید برای ارتقای سطح قضاوت حرفه ای و تصمیم گیری  احساس می شود. پژوهش های پیشین در سطح فرهنگ در جوامع نشان می دهد که توسعه و تکامل حسابداری در هر جامعه تابع عوامل محیطی، فرهنگی و اجتماعی آن جامعه می باشد. بنابراین، هدف این پژوهش بررسی ارتباط بین ابعاد فرهنگی از جنبه های مردگرایی، جمع گرایی، اجتناب از عدم اطمینان و فاصله قدرت و اندازه موسسات حسابرسی با قضاوت و تصمیم گیری حسابرسان می باشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی، از نوع همبستگی است. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه و جامعه آماری پژوهش اعضای جامعه حسابداران رسمی ایران در سال 1400 و 1401 است که به روش نمونه گیری تصادفی 132 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. تایید روابط بین متغیرها و عوامل از طریق تحلیل عاملی تاییدی و تحلیل مسیر صورت پذیرفته است. برای آزمون فرضیه ها از نرم افزار آماری اسمارت پی ال اس استفاده گردید. نتایج یافته ها نشان داد فاصله قدرت و مردگرایی رابطه منفی و جمع گرایی رابطه مستقیم با قضاوت و تصمیم گیری حسابرسان دارد و جنبه اجتناب از عدم اطمینان رابطه معناداری با قضاوت و تصمیم گیری حسابرسان ندارد. همچنین، نقش تعدیلگر اندازه موسسه حسابرسی در روابط بررسی شده مورد تایید قرار نگرفت

سوگیری های رفتاری نوعی انحراف از واقعیت ها در تصمیم گیری یا قضاوت محسوب می شود، که عملکردهای فردی را تحت تأثیر قرار می دهد. این موضوع در حرفه حسابرسی نیز مستثنا نیست و حسابرس شیفته و مجذوب یک ویژگی یا خصیصه از عملکرد شرکت یا صاحبکار دچار این سوگیری می شود و باعث می گردد، تا قضاوت وی دچار انحراف از واقعیت شود. بر این اساس تاکنون در پژوهشی الگویی مبتنی بر تورش رفتاری اتکا و تعدیل بر قضاوت حسابرسان در ایران مورد بررسی قرار نگرفته است. لذا هدف این مطالعه ارائه الگوی اثرگذاری تورش رفتاری اتکا و تعدیل بر قضاوت حسابرسان بورس تهران می باشد. این پژوهش در ابتدای سال 1400 اجرایی شد. در این مطالعه از روش تلفیقی کمی و کیفی جهت ارائه مدل تحقیق استفاده شده است. در بخش کیفی از خبرگان حوزه حسابرسی با استفاده از روش گلوله برفی سؤال شده است. در بخش کمی، از تکنیک های دیمتل فازی و تحلیل سلسله مراتبی جهت استخراج مدل بهره گرفته شده است. در نهایت نیز با استفاده از فرم معادلات ساختاری به تحلیل عاملی تأییدی مدل پرداخته شد. در مرحله اول، تعداد 25 مفهوم در چارچوب 4 مقوله از مصاحبه با خبرگان استخراج گردید. در مرحله دوم، مفاهیم به 20 عدد کاهش یافتند. مقوله ها شامل؛ عوامل فردی، عوامل اجتماعی، عوامل اقتصادی تورش های رفتاری می باشند. بر اساس نتایج روش دیمتل مشخص شد که تجربه اثرگذارترین و فرهنگ سازمانی اثرپذیرترین مؤلفه می باشد. بر اساس رویکرد تحلیل سلسله مراتبی، عوامل اقتصادی با امتیاز 358/0، بالاترین امتیاز را در بین دیگر مؤلفه ها به دست آورده است. معیارهای عوامل فردی با امتیاز 346/0، تورش های رفتاری با امتیاز 173/0 و عوامل اجتماعی با امتیاز 123/0 در اولویت های بعدی قرار دارند. مدل استخراج شده با استفاده از تحلیل عامل تأییدی نیز مورد تأیید قرار گرفته است. در نهایت نیز بر اساس نتایج حاصله، پیشنهاداتی ارائه گردید.