مدارس اثربخش

پژوهش حاضر با هدف طراحی و تعیین ویژگی های روان سنجی پرسشنامه ای متناسب با معیارهای فرهنگی جامعه ایرانی، سند تحول بنیادین و برنامه درسی ملی برای مدارس اثر بخش انجام شده است. این مطالعه یک پژوهش روش شناختی است که جامعه آماری آن شامل استادان گروه علوم تربیتی شمال غرب کشور از چهار استان آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، اردبیل و زنجان است. در مرحله اول این پژوهش با استفاده از مبانی نظری و تحقیقات انجام شده در داخل و خارج کشور ابعاد و مولفه های مدارس اثربخش استخراج شده و در مرحله دوم گویه های پرسشنامه با توجه به مولفه های مستخرج تدوین گردید. در مرحله سوم ویژگی های روان سنجی پرسشنامه با بهره گیری از روایی صوری، روایی محتوا، همسانی درونی و ثبات، مورد بررسی قرارگرفت. بر اساس نتایج حاصل از مرحله اول و دوم ، پرسشنامه اولیه در اختیار اعضا گروه پانل قرار داده شده و روایی صوری و محتوایی به صورت کمی و کیفی بررسی شد  که مقادیر CVR و  CVI ، 65/0 و 84/0 به دست آمد و بعد از اصلاحات این مقادیر به 75/0 و91/0 افزایش یافت. همسانی درونی سوالات (آلفای کرونباخ 982/0) و ثبات آزمون با استفاده از ضریب همبستگی درون طبقه ای به روش آزمون-بازآزمون از طریق  پاسخگویی 60 نفر از گروه هدف  به پرسشنامه 931/0 به دست آمد. نتایج این مطالعه نشان داد که پرسشنامه طراحی شده از روایی وپایایی لازم برخوردار بوده و می تواند ابزار مناسبی برای سنجش اثربخشی مدارس یا تدوین الگو برا ی مدارس اثربخش باشد.

هدف از پژوهش حاضر طراحی مدل ساختاری- تفسیری مولفه های مدارس اثربخش در دوره اول متوسطه بود. روش تحقیق توصیفی-پیمایشی می باشد. جامعه آماری این تحقیق شامل اساتید گروه علوم تربیتی، روسا و معاونین آموزش و پرورش، مدیران و معاونان آموزشی مدارس، دبیران و اولیاء دانش آموزان دوره اول متوسطه با مدرک علوم تربیتی در شمالغرب کشور می باشند، که نمونه ای به حجم 217 نفر به صورت هدفمند انتخاب شدند. برای گرد آوری داده های تحقیق ابتدا با استفاده از مبانی نظری و تحقیقات انجام شده در داخل و خارج کشور در زمینه مدارس اثربخش، پرسشنامه محقق ساخته ای تهیه گردید، که بعد از تایید روایی صوری و محتوایی آن به روش های کمی و کیفی، پایایی پرسشنامه(970/0=α) بدست آمد. داده های جمع آوری شده از طریق نرم افزارهای SPSS و AMOS تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که الگوی تحلیل عاملی 16 مولفه ای مدارس اثربخش بر اساس مولفه ها(فرهنگ، جو مدرسه، انتظارات سطح بالا از دانش آموزان، رهبری اثربخش، معلم اثربخش، انسجام، نهفتگی، تامین منابع، دستیابی به اهداف، فناوری اطلاعات و ارتباطات، راهبردهای یادگیری، عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی، مشارکت والدین، سازگاری یا قابلیت انطباق با محیط، نظارت و ارزیابی و ارائه بازخورد، تصمیم گیری) و زیر مولفه ها با تحلیل عاملی مرتبه اول و دوم دارای برازندگی مناسب بوده، و مدل ساختاری-تفسیری مولفه های مدارس اثربخش با استفاده از رویکرد ISM در نُه سطح طراحی گردیدکه اولین سطح آن به عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی و آخرین سطح به تامین منابع اختصاص دارد.

    پژوهش حاضر مبتنی بر رویکرد تحقیق کیفیو با روش پدیدارشناسی توصیفی انجام شد. بدین منظور با استفاده از روش نمونه گیری ملاکی و مصاحبه ی نیمه ساختاریافته با 15 مشارکت کننده، داده ها گردآوری شد و به روش کُلایزی تحلیل گردید. به منظور باورپذیری یافته ها از سه روش ممیزی بیرونی، بازبینی نتایج توسط اطلاع رسان ها و درگیری طولانی مدتاستفاده شد. نتایج پژوهش، به شناسایی و دسته بندی 6 عامل، 16 ملاک و 111 نشانگر برای اندازه گیری اثربخشی مدارس در دوره ی ابتدایی منتج گردید. یافته ها بر نقش سازنده ی مدیر مدرسه، تعامل بین مدیر، معلمان، والدین و دانش آموزان، مشارکت معلمان در تصمیم گیری ها و تعامل مؤثر بین جامعه و مدرسه تأکید داشتند. به نظر می رسد با توجه به جامعیت و تناسب عوامل، ملاک ها و نشانگرهای شناسایی شده با وضعیت مدارس دوره ی ابتدایی، استفاده از آن بتواند زمینه ی لازم برای ساخت ابزار مناسب اندازه گیری کیفیت مدارس دوره ی ابتدایی، تعیین وضعیت این مدارس و ارائه ی راهکارهای بهبود را فراهم سازد.

هدف اصلی انجام این پژوهش، بررسی عوامل، مؤلفه ها و شاخص های فرهنگ سازمانی مدارس اثربخش دوره متوسطه شهرستان بندرعباس بود. این پژوهش در زمره پژوهش های کیفی قرار دارد که با استفاده از روش مطالعه موردی کیفی انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل دو گروه مدیران و معلمان مدارس اثربخش (تیزهوشان، نمونه دولتی، شاهد) دوره متوسطه (اول و دوم) شهر بندرعباس بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از «رویکرد هدفمند» و با «روش انتخاب صاحب نظران کلیدی»، و استفاده از «معیار اشباع نظری» استفاده گردید. ابزار پژوهش در بخش کیفی، فرم مصاحبه باز پاسخ بود. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار Nvivo در قالب نظریه داده بنیاد از طریق فن تحلیل مضمون و کدگذاری باز، محوری و انتخابی مورد تحلیل قرار گرفت. تعیین اعتبار داده های کیفی با استفاده از تکنیک های تأیید پذیری و اعتماد پذیری انجام شد. نتایج حاکی از آن است که مضمون فراگیر عوامل فرهنگ سازمانی مدارس اثربخش، به صورت مضامین پایه (78 مضمون) و سازمان دهنده (7 مضمون و 7 بعد) دسته بندی شدند. مؤلفه های فرهنگ سازمانی مدارس اثربخش، عبارتند از: 56 مضمون پایه، 3 مضمون سازمان دهنده: عناصر فرهنگی، مدرسه، روش های انتقال فرهنگ؛ به طوری که مضامین سازمان دهنده در 10 بعد طبقه بندی شدند.

مقاله حاضر، با هدف ساخت و میزان کردن ابزاری برای سنجش مدارس اثربخش در دوره ابتدایی انجام شد. در گام اول و بر اساس پیشینه پژوهش و نظرات آموزگاران و متخصصان، 70 نشانگر شناسایی شد. در گام دوم و به منظور بررسی روایی محتوا، از نظرات 11 نفر از خبرگان استفاده شد. روایی سازه بر اساس نظرات 643 آموزگار مدارس ابتدایی دولتی شهر تهران که به روش نمونه گیری خوشه ای دومرحله ای انتخاب شده بودند، و با استفاده از تحلیل عاملی مورد بررسی قرار گرفت. پایایی نیز از طریق روش های بازآزمایی، آلفای کرونباخ و شاخص اُمگا تعیین شد. نتایج نشان داد که ابزار ساخته شده از ویژگی های روان سنجی مطلوبی برخوردار است و می تواند به عنوان ابزاری میزان شده برای سنجش کیفیت مدارس اثربخش مورد استفاده قرارگیرد.

هدف:  پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی مدارس اثربخش مبتنی بر سازمان یادگیرنده (مطالعه موردی: مدارس مقطع ابتدایی شهر تهران) انجام شد.روش شناسی: روش پژوهش حاضر، ترکیبی (کیفی و کمی) به روش تئوری زمینه ای و مدل معادلات ساختاری به روش کمی بود. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی اساتید دانشگاهی متخصص در آموزش ابتدایی و در بخش کمی معلمان ابتدایی شهر تهران در سال 1398 بودند. تعداد 12 نفر نمونه در بخش کیفی به روش هدفمند از اساتید دانشگاه و 196 نفر از معلمان ابتدایی آموزش و پرورش 22 گانه شهر تهران به روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار تحقیق مصاحبه نیمه ساختار یافته و پرسشنامه محقق ساخته بود. داده ها در بخش کیفی به روش گراندد تئوری اکتشافی و سپس با آزمون مدل معادلات ساختاری در نرم افزار Smart PLS و SPSS تحلیل شدند.یافته ها:  نتایج نشان داد دوازده مولفه در ارائه الگوی مدارس اثربخش مبتنی بر سازمان یادگیرنده (مطالعه موردی: مدارس مقطع ابتدایی شهر تهران) نقش دارند که به ترتیب الویت عبارتند از: شایستگی های معلمان، سیاست های آموزشی، توانمندسازی نیروی انسانی، فعالیت های فوق برنامه، استقرار نظام یاددهی و یادگیری، شایستگی های مدیران، امکانات تکنولوژیک، آینده نگری، روش ها و ابزار نوآورانه، ارتقای سطح سلامت، بهداشت و ایمنی مدرسه، اعتقاد به خرد جمعی، مدیریت و رهبری، به عنوان مولفه ها و شاخص های موثر بر ارائه الگوی مدارس اثربخش مبتنی بر سازمان یادگیرنده در مدارس مقطع ابتدایی شهر تهران است. بررسی ها نشان از برازش مدل بود.بحث و نتیجه گیری:  با توجه به یافته های پزوهش مدارس اثر بخش منجر به اجرای مداوم برنامه ریزی میشوند که با حمایت بهتر از آموزش، منجر  به تسریع فرآیند یادگیری می شوند.