مطالب مرتبط با کلیدواژه

کیش مانوی


۱.

Ein Blick auf eschatologische individuelle Glauben in gnostischen und manichäischen Lehren(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۴۶۱ تعداد دانلود : ۲۸۵
Die gnostischen Religionen waren in einer großen Region im Mesopotamien und darunter auch im Norden von Syrien jahrhundertelang in Form verschiedener Konfessionen und Glauben verbreitet. Die gedankliche Ausbreitung war so weit, dass die großen Religionen wie Judentum und Christentum nach den Auffassungen vieler Forscher unter dem Einfluss dieser Konfessionen waren. Der Manichäismus ist eine der wichtigsten Religionen im Altertum, die sich im Mesopotamien auf der Grundlage der gnostischen Gedanken diese entwickelt hat. Daher sind viele manichäistische Lehren in gnostischen Glauben zu beobachten. Unter den komplizierten und geheimnisvollen manichäistischen Glauben ist der Glaube an Schicksal des Menschen und dessen Leben nach dem Tode sehr interessant. Durch Untersuchung und Vergleich der gnostischen Ideen über individuelle Eschatologie kann man den Einfluss der gnostischen Glauben auf Entwicklung der Eschatologie in Manichäismus deutlich feststellen. In der vorliegenden Studie werden zuerst die eschatologischen gnostischen Gedanken und Meinungen behandelt. Nach der Untersuchung, Analyse und Vergleich der manichäistischen Ideen wird der Einfluss der gnostischen Glauben auf Manichäismus besprochen.
۲.

جهان پادشاهی و دین جهانی، الگوی تعامل شاپور یکم و مانی

کلیدواژه‌ها: ساسانی شاپور مانی کیش مانوی دین جهانی جهان پادشاهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۷ تعداد دانلود : ۳۶۰
کیش مانوی، که تلفیقی از ادیان زردشتی، مسیحی، آیین بودایی و برخی گرایش های عرفانی گنوسی بود، در سده سوم میلادی رشد و گسترش شتابان یافت. جهان شمولی، نجات بخشی، معرفت رهایی بخش و عرفان فردی شایع ترین گرایش ها و سوداهای دینی آن روزگار بودند که مانی، با فراست، ترجمان همه آنها را در کیش خود گردآورد. از سوی دیگر شاپور یکم پس از کسب پیروزی های پیاپی در شرق و غرب ایرانشهر و به ویژه پس از چیرگی در نبرد هایی برابر امپراتوری روم، خود را در موقعیتی یافت که سودای جهان پادشاهی در سر بپروراند. تلاقی این دو اندیشه جهان نگر مدتی آن دو را به هم نزدیک کرد. حمایت شاپور از مانی به دلیل بهره گرفتن از ویژگی جهان شمول و ظرفیت جذب پیروان ادیان و مذاهب رایج در قلمرو رو به گسترش ساسانی و تحدید قدرت روحانیت زردشتی بود. قدرت گرفتن سلسله تازه تأسیس ساسانی و دعوت عام مانی مقارن یکدیگر بود؛ لذا مانی عناصری از آموزه هایش را با واقعیت های سیاسی و اجتماعی شاهنشاهی ساسانی تطبیق داد و آموزه های دینی رایج در قلمرو ایرانشهر، که ریشه در سنن و ادیان اصلی و شایع آن روزگار داشت، را در اندیشه دین جهان شمول خود جای داد.
۳.

ریشه های گنوسی اسطوره آفرینش در کیش مانوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کیش مانوی آیین‏های گنوسی داستان آفرینش بن مایه ها و عناصر آفرینش گنوسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۲ تعداد دانلود : ۶۱۰
تأثیرپذیری و تأثیرگذاری مفاهیم و عقاید فکری همواره موضوعی مورد بررسی و تحقیق محققان در طول تاریخ بوده است. از جمله این تاثیرگذاری ها تحول و تطّور اساطیر آفرینش ادیان تحت تاثیر پیش زمینه های فکری و اعتقادی ادیان پیشین است. مانی به عنوان پدیدآور کیش مانوی بخش عمده حیات فکری و ذهنی خود را در میان باورمندان به تفکر گنوسی سپری کرد و زمانی که کیش مانوی به وسیله او شکل و انسجام یافت، از این عقاید تاثیر پذیرفت. بخشی مهم و گسترده ای از تعالیم کیش مانوی عقاید مانی درباره اسطوره آفرینش است بی تردید مانی در تفسیر ظهور کیش مانوی نیازمند بازسازی عناصر و داستان آفرینشی بنیادی بوده است که در بررسی و واکاوی عقاید وی درباره آفرینش به خوبی ریشه های گنوسی این تعالیم پیدار است. مانی نه فقط در متن داستان آفرینش خود، بلکه در مفاهیم و عناصر اساطیر آفرینش خود وام دار آیینهای گنوسی پیش از خود است. هویت و سنخ بن مایه های این داستان اسطوره ای با وجود آنکه رنگی نو دارد اما به واقع مفاهیمی کهن با الگوهای گنوسی است. از این رو این تحقیق با هدف بررسی ریشه های گنوسی اسطوره آفرینش مانوی درصدد است تا با بررسی توصیفی و تحلیلی از منابع دست اول مانی و کیش او به ریشه ها، ساختارها و مفاهیم کیش مانوی و تاثیرگذاری کیش مانوی از آیینهای گنوسی بر اساس منابع دست اول این آیینها بپردازد و به این نتیجه دست می یابد که اساساً مانی نه فقط در بازآفرینی داستان اسطوره آفرینش مانوی از بن مایه های گنوسی استفاده کرده است، بلکه در عناصر و مفاهیم این عقاید از مفاهیم و عناصری گنوسی بهره برده است.
۴.

ریشه های ایرانی-گنوسی باورهای فرجام شناسانه کیش مانوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کیش مانوی باورهای گنوسی ؛ باورهای ایرانی فرجام شناسی ؛ آخرت شناسی کیهانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۹ تعداد دانلود : ۲۳۳
واکاوی در ریشه های باورهای کیش مانوی، همواره از جمله مهم ترین مباحث مورد پژوهش محققان این کیش کهن و پر ابهام باستانی بوده است. در واقع، از یک سو بخش عمده ای از این ابهام ناشی از کمبود دسترسی به منابع دست اول این کیش است که با اکتشاف متونی متعدد از منابع دست اول مانوی از بخش های گوناگون جهان دریچه های تازه بر جنبه های پر ابهام آن گشوده شد و جلوه های بی بدیلی از اندیشه بشری را پدیدار ساخت. همچنین از سوی دیگر، بخشی از ابهام در ماهیت کیش مانوی ناشی از پیچدگی پر اطناب باورهای مانوی است که خود ریشه در ماهیت تلفیقی آن باورها دارد. ازجمله جنبه های پر ابهام، این کیش ریشه های اساطیر سرانجام جهان است که پژوهش های بسیاری درباره آن صورت گرفته است، اما هنوز ابعاد پر ابهام آن ناشناخته مانده است، بر این مبنا، مسئله اصلی این تحقیق نیز واکاوی ریشه های باورهای آخرت شناسانه کیش مانوی است. این تحقیق با رویکردی تحلیلی و توصیفی بر پایه متون دست اول کتابخانه ای به این نتیجه دست می یابد که باورهای آخرت شناسانه کیش مانوی تحت تاثیر اندیشه های باور های ایرانی، گنوسی پیش از مانوی شکل گرفته است. در واقع، بن مایه های فکری مانی در برساخت باورهای آخرت شناسانه این کیش مُلهم از رشد فکری او در میان آیین های گنوسی و ایرانی بوده است.
۵.

خاستگاه میان رودانی تصویر شیطان در آیین های گنوسی و زروانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کیش مانوی کیش های گنوسی کیش زروانی آموزه شر تصویر شیطان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳ تعداد دانلود : ۱۷۵
آموزه باور به شر اندیشه ای دیرپا و کهن در آیین های بشری است. به نظر می رسد پنداشت عدم تعادل و تباهی در هستی بنیادی ترین ریشه اندیشه شر بوده باشد. در تاریخ ادیان مشخص ترین تصویر مفهوم شر تجسم ذات شیطان است. البته این نکته قابل ذکر است که تصاویر و بن مایه های مفهوم شر در طول تاریخ همواره گوناگون و ناهمسان بوده اند. این گوناگونی نشان از ناهمگونی فهم و پنداشت ریشه های اندیشه شر نزد بشر دارد. برخی از پژوهشگران بر این باورند که بن مایه های تصویری و مفهومی در اندیشه های بشر ارتباطی نزدیک با هم دارند. بر این مبنا که هر تصویر، همچون واژه که دربردارنده یک دال و مدلول است، حاوی یک بن مایه مفهومی ویژه است. از این رو، تصویر شیطان نیز بی تردید حاوی اندیشه ای پنهان در روایت آیینی از مفهوم شر و شیطان است. برای نمونه، تصویر شیطان در متون گنوسی حاوی اندیشه مفهوم میان رودانی از شر است که خود مؤید این امر است که نه فقط تصویر شیطان بلکه بن مایه مفهومی روایت شر و چیستی حضور شر در هستی در این آیین ها باید ریشه در اساطیر میان رودانی داشته باشد. بر این مبنا، این پژوهش درصدد است براساس رویکرد تحلیلی و توصیفی منابع دست اول مانوی، گنوسی و میان رودانی به بررسی و واکاوی ریشه های تصویر و پندار شیطان در آیین های گنوسی بپردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد بن مایه ها، مفاهیم و تصویر شیطان در این کیش ها ریشه ای میان رودانی دارد که در باورهای گنوسی به صورت اسطوره شیطان به تصویر درآمده است.