سیستم فنی - اجتماعی

اهمیت آموزش و پرورش در شکل گیری آینده جامعه، ضرورت آسیب شناسی مستمر مدارس به ویژه مدارس نوظهور هوشمند را ایجاب می کند. هدف این پژوهش آسیب شناسی مدارس ابتدایی هوشمند دخترانه شهر قم براساس مدل سیستم فنی– اجتماعی است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها توصیفی و از نوع پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش 210 آموزگار مدارس ابتدایی هوشمند دخترانه شهر قم است. حجم نمونه براساس جدول مورگان 132 نفر به دست آمده، سپس با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای تعداد آموزگاران هر ناحیه تعیین شده است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته است. برای روایی پرسشنامه از شاخص نسبت روایی محتوایی، آزمون واریانس متوسط استخراج شده و تحلیل عاملی تأییدی(با استفاده از AMOS نسخه 22) و برای پایایی آن از آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی استفاده شده است. میزان آلفای کرونباخ 0/982 به دست آمده است. تجزیه و تحلیل داده ها با آزمونهای تی تک نمونه و تی زوجی با استفاده از SPSS نسخه 16 انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که از دیدگاه آموزگاران، وضعیت این مدارس در مؤلفه های فنی و ساختار کمتر از پنج (متوسط) و در مؤلفه های مدیریت، فرهنگ و اهداف در حد متوسط است و در هر پنج مؤلفه دچار آسیب هستند. از دیدگاه آموزگاران میان وضعیت موجود این مدارس و وضعیت مطلوب، فاصله معنادار وجود دارد و میانگین وضع موجود از میانگین وضع مطلوب کمتر است. افزایش ابزارهای فاوا، روزآمدسازی مستمر آنها، افزایش آگاهی معلمان و والدین درباره مزایا و اهمیت توسعه مدارس هوشمند و افزایش توانمندی معلمان و مدیران در بهره برداری مؤثر از فاوا در مدارس توصیه می شود.

ظهور فناوری های جدید فقط به معنی تغییر یا نسخ فناوری های موجود نیست، بلکه مقارن با ساختارها و تنظیمات اجتماعی جدیدی است. ازاین رو، مدیریت گذار فناورانه صرفاً به معنی حمایت از تحقیقات و توسعه فناوری های نوظهور نیست و مستلزم حکمرانی صحیحِ تغییر از سیستم فنی - اجتماعی موجود به سیستم فنی - اجتماعی جدیدی است. توصیف این تغییرات از اهداف رویکردها و چارچوب های گوناگونی نظیر رویکرد سیستم های نوآوری (به ویژه رویکرد سیستم های نوآوری فناورانه) و رویکرد چند لایه ای است. نظریه پردازان بعضی از شاخه های مشتق از رویکرد چند لایه، یعنی مدیریت استراتژیک جاویژه ها و مدیریت گذار یا توسعه های مفهومی سیستم های نوآوری فناورانه مثل موتورهای نوآوری، رویکردی به مراتب تجویزی تر دارند. در این مقاله، با دیدگاه مقایسه ای، به سِیر شکل گیری این رویکردها،اشتراک ها و افتراق ها و بنیان های نظری ای می پردازیم که در سِیر توسعه این رویکردها مؤثر بوده اند. به نظر می رسد تلفیق بینش های حاصل از دو جریان اصلی، یعنی رویکردهای سیستم های نوآوری و رویکردهای مبتنی بر سیستم های فنی - اجتماعی، آینده تحلیل و سیاست گذاری گذارهای فناورانه را شکل خواهد داد.