سواد رسانه ای

این پژوهش با هدف بررسی مقایسه ای سواد رسانه ای در بین دانشجویان ارتباطات و روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند و دانشگاه علمی کاربردی تهران انجام شده است. جامعة آماری پژوهش دانشجویان ارتباطات و روابط عمومی دانشگاه های آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات دماوند و دانشگاه علمی کاربردی  فرهنگ و هنر واحد 55 است (3200 =N ) روش پژوهش پیمایش و مقایسه ای است و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران محاسبه شد ( 258 = n ) در این پژوهش از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و پرسشنامه سواد رسانه ای استفاده شده است. سنجش اعتبار پژوهش از طریق اعتبار محتوایی و توسط افراد متخصص بوده است. برای پایایی از روش دونیمه کردن (تصنیف) و جهت بررسی فرضیه ها از آزمون T مستقل بهره گرفتیم. نتایج حاصل نشان داد که بین ابعاد سواد رسانه ای (استفادة هدفمند و گزیده تر از رسانه ها، ارزشیابی پیام، ترکیب پیام های مختلف، خلاصه سازی پیام های مختلف، مهارت های استفاده و آشنایی با رایانه و اینترنت) بین دانشجویان ارتباطات و روابط عمومی دانشگاه آزاد دماوند و دانشجویان علمی کاربردی واحد 55 تفاوت معناداری وجود دارد و به طور کلی سطح سواد رسانه ای دانشجویان دانشگاه دماوند از دانشگاه علمی کاربردی  بیشتر است.

با پیشرفت رسانه های جدید ارتباطی از قبیل رسانه های اجتماعی، در تکمیل مبحث سواد رسانه ای، مباحث جدیدی ازجمله سواد رسانه های اجتماعی مطرح شده اند. این سواد شامل اطلاعات آغازین درباره قابلیت ها، فرصت ها و روش به کار گیری این رسانه ها و آسیب های احتمالی و نحوه مقابله با آنهاست. شهروندان تنها با فراگیری سواد رسانه های اجتماعی می توانند استفادة مناسبی از ابزارهای این نوع رسانه داشته باشند. ترویج و آموزش سواد رسانه ای، چه در قالب نظام آموزشی رسمی کشور و چه سایر روش ها، نیازمند بهره گیری از یک مدل مفهومی است  تا بتوان میزان اثربخشی این مداخله ها را سنجید. موضوع مهمی که در این بین وجود دارد این است که برنامه ها و مداخله های آموزشی ارتقاء سواد رسانه های اجتماعی با چه الگو و معیارهایی باید طراحی شوند که قابلیت پایش اثربخشی این مداخله ها وجود داشته باشد. مقالة حاضر با استفاده از روش کتابخانه ای، مرور بر مفاهیم و ارزیابی مدل های رایج سواد رسانه های نوین و اجتماعی، چارچوب شناختی پیشنهادی سواد رسانه های اجتماعی را که مناسب برای طراحی و سنجش میزان اثربخشی مداخله های سواد رسانه های اجتماعی است، معرفی و تشریح می کند

در این مقاله نخست مفهوم “سواد رسانه های اجتماعی” تعریف شده و با توجه به فراگیری تلگرام در ایران، سواد رسانه های اجتماعی در این برنامة پیام رسان سنجیده و عوامل مؤثر بر آن مشخص شده است. در بخش نظری، با مرور مفاهیم و نظریه های موجود دربارة سواد رسانه ای، چارچوب نظری سواد رسانه های اجتماعی پیشنهاد شده است که از سه سطح دسترسی و آگاهی، درک و دانش انتقادی و ساخت و درگیرشدگی تشکیل می شود. برای گردآوری داده ها، به منظور سنجش این سطوح از روش پیمایش آنلاین استفاده شد. همچنین، با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس و هدفمند، پرسشنامه در کانال ها و گروه های تلگرامی به مدت یک هفته ارسال شد. در این مدت 574 پاسخنامه دریافت شد؛ که 564 عدد از آنها قابل قبول بود. با تحلیل داده های به دست آمده، میزان سواد رسانه های اجتماعی در هر سطح مشخص شد. نتایج تحقیق نشان می دهد، بر خلاف آنچه تصور می شود، سواد رسانه های اجتماعی در بین کاربران ایرانی خیلی پایین نیست. همچنین کاربران بیشتر در کانال/گروه های علمی و شغلی عضو هستند و بیشتر در همین گروه ها فعالیت دارند. پس از این گروه ها، گروه های خانوادگی، دوستی و خبری قرار دارد. علاوه بر این، یافته های تحقیق نشان داد که سواد رسانه های اجتماعی تحت تأثیر متغیرهای درآمد، جنسیت، شغل و رشتة تحصیلی قرار دارد. این مقاله مفهوم جدیدی برای سنجش سواد رسانه ای در رسانه های اجتماعی به دست داده است، همچنین روش شناسی آن می تواند مبنایی برای مطالعات آتی فراهم کند؛ نوع تازه ای از روش پیمایش در آن استفاده شده است که در عین کمّی بودن از تکنیک های سنّت کیفی بهره می برد.

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه نقش سواد رسانه ای و سبک فرزندپروری با آسیب های فضای مجازی در مقطع ابتدایی پایه پنجم دبستان می باشد. جامعه آماری این پژوهش را کلیه والدین دانش آموزان مقطع پنجم دبستان شهرستان شیروان در سال تحصیلی 400-1399 تشکیل داده بودند که تعداد 90 نفر از والدین دانش آموزان مقطع پنجم دبستان با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. جهت گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استاندارد محقق ساخته سواد رسانه ای ( فلسفی، 1393)، 2)پرسشنامه آسیب های فضای مجازی (زندوانیان و همکاران، 1392)، 3)پرسشنامه سبک فرزند پروری(حسین پور،1381) استفاده گردید. روش تحقیق این پژوهش از نوع همبستگی و رگرسیون بود. نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل داده های تحقیق، مبین رابطه معنادار میان نقش سواد رسانه ای و سبک فرزندپروری با آسیب های فضای مجازی بوده است.