مطالب مرتبط با کلیدواژه

برساخت‏گرایی اجتماعی


۱.

پزشکی شدن به‏مثابه بازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مسایل اجتماعی برساخت‏گرایی اجتماعی پزشکی شدن پزشکی‏زدایی بازی پزشکی شدن فعالیت‏های اقامه دعوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۸۲ تعداد دانلود : ۲۰۱۹
در حالی‏که پارادایم مسلط در تحلیل‏های جامعه‏شناختی، با طرح «سؤالاتی از جنس چرایی» یا تبیینی و با تأکید بر اندازه‏گیری، عینیت، پیش‏بینی‏پذیری و مداخله بهتر و کاراتر در مسایل اجتماعی، آن‏ها را همچنان کم و بیش امری داده شده، کمی و عینی تلقی می‏کند، این مقاله ضمن تأکید بر ماهیت ذهنی، تعریفی، مبتنی بر اقامه دعوی و برساخت‏گرایانه مسایل اجتماعی، به‏طور مشخص از فرایند پزشکی شدن مسایل اجتماعی سخن می‏گوید. با الهام از برخی جامعه‏شناسان برساخت‏گرا، این مقاله در پی آن است که تا چه حد طرح «سؤالاتی درباره فرایند و چگونگی» تعریف، سنخ‏بندی و برساخت مسایل اجتماعی فی‏نفسه می‏تواند برای علم جامعه‏شناسی و قضایای برخاسته از آن اساسی باشد. با اتخاذ چنین رویکردی، مقاله می‏کوشد نشان دهد که در یک سده گذشته چگونه یا به چه رویه‏ها و سازوکارهایی شمار زیادی از مسایل، تجربیات و وقایع حیاتی انسان که زمانی نرمال و عادی تلقی می‏شدند و یا در حیطه‏ها و علوم غیرپزشکی تعریف و مدیریت می‏شدند، وارد قلمرو اقتدار، تعریف و مداخله پزشکی شده‏اند؛ فرایندی که در این مقاله «پزشکی شدن جامعه» نامیده شده است. در نهایت، این مقاله برای اولین بار استعاره جامعه‏شناختی «بازی پزشکی شدن» را به منظور ارائه تصویری راستین از ماهیت پدیده پزشکی شدن و تحولات احتمالی آن مطرح می‏کند.
۲.

فهم عوامل طلاق از منظر مردان و زنان در معرض طلاق و طلاق گرفته مطالعه ­ موردی شهر سقز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: طلاق زوجین مسأله اجتماعی نظریه زمینه ای برساخت‏گرایی اجتماعی غلبه نسبی ارزش های نو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۹۶ تعداد دانلود : ۱۲۳۱
هدف این مقاله کنکاش در خصوص فهم مردان و زنان در معرض طلاق و طلاق گرفته ، از مسأله­ طلاق است. براین اساس، تلاش شده است تا ابعاد و عوامل مؤثر بر طلاق از منظر افراد فوق الذکر با رویکردی برساخت­گرایانه بررسی­نشود. برای این منظور، ازروش تحقیق کیفی و تکنیک مصاحبه، ­ژرف برای جمع­آوری داده­ها استفاده شده است. مصاحبه ­ شوندگان این پژوهش، با به کارگیری روش گلوله برفی از میان مردان و زنان در معرض طلاق و طلاق گرفته انتخاب شده اند و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و ارائه نظریه نهایی، از اسلوب نظریه­ زمینه­ای ( GT ) بهره برداری شده است. داده های به دست آمده به شکل گیری مفاهیم ناظر براختلالات رفتاری، نهادها و ارزش­های جدید، حمایت نهادی ، عدم شناخت قبل از ازدواج، ضعف اقتصادی و تفاوت­های فرهنگی- طبقاتی زوجین به عنوان عوامل مؤثر بر طلاق از دیدگاه افراد موضوع بحث منتهی شده است. این مفاهیم به طور کلی در سه مقوله ­ محوری شرایطی، تعاملی و پیامدی تقسیم ­ بندی شده اند. به عبارت دیگر، شرایط اجتماعی خاصی زمینه­ بروز انواع خاصی از کنش ­ ها و تعاملات بوده و این کنش ­ های متقابل، زمینه ساز ایجاد نوع خاصی از نگرش نسبت به طلاق شده است. مفهوم هسته ای در این پژوهش که در برگیرنده­ تمامی مفاهیم به دست آمده است، مفهوم غلبه­ نسبی ارزش­های جدید است. بر همین اساس، می توان گفت حضور ارزش ­ های نوین تا اندازه زیادی مبنای تعاملات افراد نمونه بوده، نگرش ­ های آنها را در خصوص طلاق تحت تأثیر قرار می­دهد .
۳.

نقدی بررسی و نقد کتاب برساخت گرایی اجتماعی

تعداد بازدید : ۱۵۱۹ تعداد دانلود : ۱۴۸۲
در مقاله حاضر تلاشی است تا کتاب «برساختگرایی اجتماعی» نوشته ویوین بر با ترجمه اشکان صالحی را مورد نقد و ارزیابی شکلی و محتوایی قرار دهد. این اثر در نیمه اول دهه 1990 م. در بریتانیا به چاپ رسیدهاست؛ زمانی که برساختگرایی اجتماعی و نظریات پستمدرن انتقادات عمدهای را بر جریان غالب یعنی اثباتگرایی و تجربهگرایی و مبانی آنها وارد کردهاند. در این اثر مؤلف دو هدف را به صورت همزمان پیگیری میکند: اولاً تلاش شده تا اصول، مفاهیم و ویژگیهای برساختگرایی اجتماعی را بهویژه آن وجه از پژوهشهای برساختگرا که از نظریات پستمدرن نشأت گرفته و جریان غالب را به چالش کشیدهاند واکاوی کند. ثانیاً تأثیرات برساختگرایی اجتماعی در حوزه روانشناسی و انتقادات این پژوهشها بر روانشناسی سنتی را ارزیابی و در بوته نقد قرار دهد. تعلق مؤلف به برخی مفروضات سنت اثباتگرایی و تجربهگرایی در کنار تکثر و تعدد نظریات پست مدرن که بخشی از آن به ماهیت این نظریات مربوط میشود؛ باعث شده مرزبندی مفاهیم و نظریات مورد استفاده برساختگرایان اجتماعی و پستمدرنیسم به همراه معانی و استدلال آنها به درستی در این اثر تشریح نشود. نقدهای مکرر و غیرقابل کنترل نویسنده در هر فصل کتاب به شکل جانبدارنهای به این ابهامات دامن زده، به گونهای که این نظریات را در ارائه رویکردهای نوین پژوهشی ابتر نشان میدهد. ویوین بِر برای عبور از این وضعیت به نظریاتی مانند روانشناسی روایی، تعاملگرایی نمادین و ... متوسل میشود.
۴.

برساخت اجتماعی و فرهنگی مسأله اجرای مهریه در ایران: مطالعه کیفی انگیزه های زنان شیرازی از به اجرا گذاردن مهریه هایی خود(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۷۴
این مقاله با هدف فهم برساخت اجتماعی اجرای مهریه در میان زنان درگیر با این مساله و انگیزه های اصلی آنان از انجام چنین عملی و با بکارگیری روش های تحقیق کیفی به ویژه نظریه بنیانی صورت گرفته است. به منظور نیل به چنین هدفی، ۲۶ نفر از زنان درگیر با مساله اجرای مهریه که در یکی از شعب دادگاه خانواده شهر شیراز تشکیل پرونده داده و حاضر به مشارکت در این پژوهش بودند، با استفاده از مصاحبه های کیفی و عمیق مورد مطالعه قرار گرفته اند یافته های تحقیقی نشان می دهد که زنان درگیر با مساله اجرای مهریه، روایت های گوناگونی از این موضوع و همچنین انگیزه های خود در به اجرا گذاردن آن داشته و مهریه را به مثابه ابزاری برای دستیابی به حقوق نانوشته خود تلقی می نمایند. این زنان همچنین راه حل اصلی بهبود وضعیت زنان ایرانی و محو نابرابری های موجود جنسیتی را خوانش مجدد و تجدید نظر اساسی در مواد قانونی مربوط به زنان به ویژه در زمینه ازدواج و طلاق می دانند.
۵.

اعتباریابی الگوی برنامه درسی اخلاق محیط زیستی مبتنی بر برساختگرایی اجتماعی در دوره متوسطه دوم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی اخلاق محیط زیستی برساخت‏گرایی اجتماعی دوره متوسطه دوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶ تعداد دانلود : ۱۳
هدف پژوهش حاضر، اعتباریابی الگوی برنامه درسی اخلاق محیط زیستی مبتنی بر برساختگرایی اجتماعی در دوره متوسطه دوم است. این پژوهش، کاربردی از نوع توصیفی- پیمایشی می باشد. جامعه آماری پژوهش کلیه دبیران دوره متوسطه دوم استان مازندران به تعداد 11024 نفر (5692 مرد و 5332 زن) است. نمونه پژوهش شامل 360 نفر از دبیران دوره متوسطه دوم است که به روش نمونه گیری خوشه ای نسبی چندمرحله ای با فرمول کوکران انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته برساختگرایی اجتماعی دارای 23 گویه با مقیاس پنج درجه ای لیکرت تنظیم شده است. جهت تعیین روایی پرسشنامه ها از روایی محتوایی و جهت بررسی پایایی پرسشنامه ها از پایایی مرکب استفاده شد که دارای وضعیت مناسب و قابل قبولی بود. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی، با استفاده از نرم افزارهای SPSS و PLS استفاده شد. نتایج نشان داد مؤلفه های هدف، محتوا، راهبردهای یاددهی-یادگیری و ارزشیابی در تبیین الگوی برنامه درسی اخلاق محیط زیستی مبتنی بر برساختگرایی اجتماعی مؤثر هستند و مدل از برازش مطلوبی برخوردار بود. برنامه درسی اخلاق محیط زیستی مبتنی بر برساختگرایی اجتماعی موجب می شود تا دانش آموزان به گونه ای فعال درگیر شوند؛ هم چنین روی تفکر و درک به جای به خاطر سپاری صرف متمرکزشده و عملکرد بهتری داشته باشند. درواقع با استفاده از این رویکرد، فعالیت های یادگیری اساسی در بستر دنیای واقعی در طبیعت رخ داده و سازنده گرایی دانش آموزان برانگیخته می شود.