گردشگری شهری

توسعه گردشگری در مقاصد به همراه اثرات مثبت اقتصادی، پیامدهای زیست محیطی منفی را نیز به ارمغان آورده است. متناسب با این چالش بسیاری از مدیران مقاصد گردشگری بر مدیریت رفتارهای گردشگران تمرکز نموده اند. بر این اساس با توجه به نیاز به مقابله با چالش های مورداشاره، یا حداقل کاهش اثرات نامطلوب و تداوم جذب گردشگران، اقدامات حوزه مسئولیت اجتماعی به عنوان یکی از مؤثرترین راه حل ها برای سازمان های مدیریت حوزه گردشگری شناخته می شود. در این تحقیق تلاش شد تأثیر مسئولیت اجتماعی مقاصد بر پاسخ های احساسی و رفتاری گردشگران شهری شهر تهران موردبررسی قرار گیرد. مطالعه حاضر ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر روش توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری این تحقیق گردشگران ورودی به شهر تهران بود. در جهت تعیین حجم نمونه با توجه به تعداد متغیرهای مشاهده پذیر حجم نمونه 384 نفر برآورد گردید. روایی ابزار تحقیق با استفاده از مدل تحلیل عاملی تأییدی و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ محاسبه شده است. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS و SMART PLS با روش آمار توصیفی و مدل سازی معادلات ساختاری انجام شد. یافته ها نشان داد که مسئولیت اجتماعی مقاصد تأثیر مثبت و معنی داری بر پاسخ های احساسی و رفتاری گردشگران شهری (رضایت، اعتماد، وفاداری) داشته است. همچنین یافته ها حاکی از تأثیر مثبت و معنی داری رضایت و اعتماد بر وفاداری گردشگران بود. از بین متغیرهای موردتحقیق مسئولیت اجتماعی با مقدار ضریب مسیر 584/0 بیشترین تأثیر بر متغیر اعتماد داشت به گونه ای که متغیر مسئولیت اجتماعی قادر بود 34 درصد از واریانس متغیر اعتماد را تبیین نماید.

با وجود اهمیت گردشگری مشارکتی در صحنه بین المللی و تلاش جهانی برای جذب درآمد از طریق گردشگر در مناطق مختلف ایران از جمله منطقه کاشان، بنا به دلایل مختلف، گردشگری رونق زیادی ندارد. هدف از انجام این تحقیق، مطالعه راهبردی کالبدی - فضایی گردشگری شهری با رویکرد مشارکتی در منطقه کاشان است. تحقیق از نظر موضوع، کاربردی و از نظر روش، توصیفی و تحلیلی و تکنیک های مورد استفاده، مدل تحلیل استراتژیک و مدل ماتریس برنامه ریزی کمی است. متغیر مستقل تحقیق، گردشگری و متغیر وابسته تحقیق، توسعه کالبدی و فضایی نامیده می شود. این تحقیق درصدد پاسخ به این سؤال است که «پتانسیل ها و محدودیت های راهبرد کالبدی فضایی گردشگری با رویکرد مشارکتی در منطقه کاشان کدام است؟». نتایج به دست آمده از جانب نمونه ای تحقیق (گردشگران، شهروندان، استادان دانشگاه، مدیران، کارشناسان) نشان می دهد از نظر مردم، مهم ترین نقاط ضعف تحقیق، نداشتن برنامه مدون در زمینه مشارکت مردمی، روحیه مشارکت پایین و نظارت دولتی ضعیف و مهم ترین نقطه قوت تحقیق، وجود زیرساخت های مناسب گردشگری (به نسبت سایر شهرهای کشور نه به نسبت مقیاس جهانی) است. همچنین از نظر پاسخگویان، مشخص نبودن نقش مشارکت مردمی در طرح های گردشگری کشوری و بالطبع طرح های منطقه کاشان و عدم ثبات اقتصادی، مهم ترین تهدیدهای متصور برای گردشگری است. مجموعه این عوامل که در قالب یک ماتریس نشان داده شده، نشان می دهد که اولویت با کدام گروه از نقاط قوت، ضعف، تهدید و فرصت است. در ماتریس عوامل راهبردی داخلی نمره نهایی 82/1 و همان طور که ملاحظه می شود عدد به دست آمده نه تنها از عدد 5/2 بلکه از عدد 2 نیز کوچک تر است. در نتیجه علی رغم وجود جاذبه های گردشگری در منطقه کاشان به دلیل مشکلات فراوان، مشارکت مردمی برای توسعه کالبدی _ فضایی گردشگری در وضیت رضایت بخشی نیست.

این پژوهش با هدف شناسایی عوامل موثر بر رقابت پذیری مقاصد گردشگری نوشته شد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی-تحلیلی است. داده های مورد نیاز پژوهش به دو صورت کتابخانه ای و میدانی(پرسشنامه) جمع آوری شد. جامعه آماری پژوهش را گردشگران ورودی به شهر اردبیل تشکیل می داد، به علت نبود آمار دقیق تعداد گردشگران ورودی به منظور تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران برای جامعه نامحدود استفاده شد و حجم نمونه 384 نفر برآورد گردید روش نمونه گیری به صورت نمونه گیری تصادفی ساده بود. به منظور بررسی روایی پرسشنامه روایی، در دو مرحله روایی صوری و ظاهری از طریق کسب نظر از اساتید و کارشناسان،و روایی واگرا با محاسبه شاخص میانگین واریانس استخراج شده(AVE) تایید شد. پایایی پرسشنامه از طریق محاسبه آلفای کرونباخ و محاسبه ضریب پایایی ترکیبی(cr) سنجیده شد، نتایج حاصل از مقدار آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی پرسشنامه، تایید کننده پایایی مناسب پرسشنامه مورد استفاده بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از نرم افزار spss و lisrel استفاده شد. یافته های حاصل از این پژوهش نشان دهنده آن بود که خلاقیت و پایداری مقاصد گردشگری بر رقابت پذیری مقاصد گردشگری شهری تاثیر مثبت و معناداری دارد. همچنین نتایج نشان داد که تاثیر پایداری مقاصد گردشگری بر روی رقابت پذیری مقاصد گردشگری بیشتر از خلاقیت مقاصد گردشگری است. شماره ی مقاله: ۸

امروزه گردشگری به عنوان یکی از مؤلفه های کلیدی، نقش ویژه ای در توسعه جوامع و کشورها ایفا می کند. در این میان، گردشگری شهری به عنوان یکی از بخش های مهم صنعت گردشگری، جایگاه ویژه ای در زمینه بهبود توسعه اقتصادی و فرهنگی شهرها یافته و به یکی از مهم ترین صنایع ارزآور و درآمدزا تبدیل شده است، اما توسعه این صنعت در شهرها با چالش ها و مشکلاتی رو به رو است؛ این امر نیازمند یک برنامه ریزی نوین و یکپارچه برای استفاده از فرصت ها و مواجهه با چالش های پیش رو است. آینده پژوهی می تواند در برنامه ریزی برای توسعه گردشگری شهری و ترسیم آینده مطلوب گردشگری قدم بسیار مؤثری بردارد و با ارائه راهکارهای مناسب، از بروز چالش ها و تحقق آینده نامطلوب جلوگیری کند. این پژوهش نیز در راستای این هدف گام برداشته است. در پژوهش حاضر با استفاده از تکنیک دلفی تعداد 36 عامل به عنوان عوامل اولیه تأثیرگذار بر روند آینده توسعه گردشگری شهری خوی شناسایی شدند، سپس روش تحلیل ساختاری با بهره گیری از نرم افزار میک مک برای استخراج عوامل کلیدی به کار گرفته شد که در نتیجه، 12 عامل به عنوان عوامل کلیدی انتخاب شدند. در ادامه، برای هر کدام از عوامل کلیدی وضعیت های محتمل تعریف شد، در مرحله بعد، برای سنجش تأثیرگذاری وقوع وضعیت های هر یک از عوامل بر وقوع یا عدم وقوع وضعیت های عوامل دیگر، ماتریسی به ابعاد 33×33 طراحی و در اختیار خبرگان قرار گرفت، در نهایت برای تدوین سناریوهای محتمل و شناسایی سناریوهای مطلوب، داده های این ماتریس وارد نرم افزار سناریوویزارد شدند. نرم افزار سناریوویزارد نیز با انجام تحلیل های مورد نیاز، 1406 سناریوی ضعیف، 4 سناریوی قوی و 13 سناریوی باورکردنی را گزارش داد. بررسی سناریوهای باورکردنی حاکی از سیطره نسبی وضعیت های ایستا، بحرانی و نامطلوب بر وضعیت های مطلوب و ایدئال است. به غیر از سناریوی اول که دارای ویژگی های مطلوب و رو به پیشرفت است، بقیه سناریوها آینده مطلوبی را برای توسعه گردشگری خوی در ذهن متبادر نمی کنند. شماره ی مقاله: ۱۲

توسعه بی رویه و ناپایدار شهری باعث افزایش حاشیه نشینی، تخریب نواحی سبز شهری و بالا رفتن تقاضا برای زمین های شهری شده که این خود زمینه ساز از بین رفتن فضاهای سبز درون شهری و تغییر کاربری این گونه اراضی شده است و امکان دارد باعث مشکلات محیط زیستی جهانی خاصی مانند شکل گیری جزایر گرمایی شهری بشود ،چراکه فضای سبز شهری یکی از الگوهای مهم در دستیابی به پایداری در فضای شهری و تناسب فیزیکی و طبیعی شهر می باشد .این در حالی است که حفاظت از محیط زیست و فضای سبز شهری رکن اصلی توسعه پایدار است که از دهه های پیشین در کشورهای توسعه یافته مطرح بوده و در سال های اخیر نیز بسیار مورد توجه برنامه ریزان کشورهای درحال توسعه قرارگرفته است. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی و توسعه ای وبر حسب نحوه گردآوری داده ها، توصیفی تحلیلی و به صورت پیمایشی یا میدانی می باشد که در آن از ابزار پرسشنامه محقق ساخته و نقشه های موجود فضای سبز شهری استفاده می شود. هدف از انجام این پژوهش نیز تبیین نقش فضای سبز شهرهای ساحلی در جذب گردشگر با رویکرد توسعه پایدار زیست محیطی در شهر ساحلی نور می باشد اما علاوه بر هدف اصلی اهداف فرعی نیز مد نظر محقق بوده که علاوه بر رسیدن به نتایج حاصل از فرضیات تحقیق در سطح میدانی نیز نتایج آن موجب افزایش سرانه فضای سبز شهری، افزایش تعداد گردشگران شهری، جلوگیری از خسارت زیست محیطی و افزایش درآمد شهروندان شهر ساحلی نور می شود. شماره ی مقاله: ۲۱

امروزه صنعت گردشگری به یکی از بزرگ ترین صنایع خدماتی جهان از لحاظ درآمدزایی تبدیل شده است. گسترش صنعت گردشگری افزون بر تأثیر بسزایی که بر ابعاد وسیع اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی در جامعه دارد، به عنوان یک محرک توسعه شهری تلقی می شود که در شادی ساکنان از طریق افزایش رضایت از زندگی نقش دارد. نگارنده در پژوهش حاضر به دنبال ارزیابی ابعاد توسعه گردشگری و اثرات آن بر شادی ساکنان شهر کاشان است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و روش پژوهش توصیفی تحلیلی است. برای تجزیه و تحلیل داده های پرسشنامه از آزمون آماری T تک نمونه و مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج نشان داده اند که شهر کاشان از نظر ابعاد توسعه گردشگری، از لحاظ رشد اقتصاد کلان، بعد اجتماعی اقتصادی، بعد فرهنگی، بعد محیطی، بعد اجتماعی در سطح پایداری قرار دارد. یافته های حاصل از مدل سازی معادلات ساختاری نشان دهنده این است که ابعاد توسعه گردشگری بر شادی با بار عاملی55/0 در سطح معنی داری 000/0 بوده است. بنابراین می توان گفت با اطمینان 99 % ابعاد توسعه گردشگری بر مقیاس شادی ذهنی ساکنان شهر کاشان اثرگذار بوده است. سپس با تحلیل جزئی تر مشخص شد که عامل اجتماعی اقتصادی، بیشترین نقش را در تبیین اثرات توسعه گردشگری به خود اختصاص داده است. دیگر عامل مهمِ تحت تأثیر توسعه گردشگری، عامل فرهنگی و در درجه آخر عامل بعد اجتماعی است. وجود کمترین بار عاملی 68/0 نسبت به سایر ابعاد، گویای این امر است که بافت اجتماعی کاشان همچنان هویت محلی خود را حفظ کرده است.

شهرها به دلیل دارا بودن جاذبه های طبیعی، فرهنگی و انسان ساخت همواره به عنوان مقاصد گردشگری مورد توجه بوده اند. گردشگری نیز مانند هر فعالیت دیگری دارای آثار و پیامدهای متعدد بر فضای بوم شناختی شهرها است. شهر رشت به علت موقعیت کانونی خود و برخورداری از جاذبه های طبیعی، فرهنگی و انسان ساخت سالانه پذیرای گردشگران بسیاری است. هدف این پژوهش بررسی وضعیت فضای بوم شناختی شهر رشت در روند گردشگری است و پاسخ به این پرسش که آیا این فضا توان پاسخ گویی به نیازهای فعلی گردشگری شهری را دارد یا خیر؟ پژوهش بر پایه روش توصیفی-تحلیلی و استفاده از مدل جای پای اکولوژیک انجام پذیرفت. جامعه آماری پژوهش تعداد گردشگران شهر رشت در نظر گرفته شد از این رو 384 پرسشنامه بر اساس مدل کوکران از طریق دو روش نمونه گیری منظم و اتفاقی بین گردشگران توزیع گردید. در نهایت جای پای اکولوژیک گردشگری 908224 هکتار محاسبه گردید که با توجه به مساحت 13600 هکتاری شهر رشت می توان میزان فشار وارده بر فضای زیست محیطی شهر را مشاهده نمود. از این رو برنامه ریزی برای حفظ محیط زیست شهر در کنار توجه به گردشگری امری حیاتی محسوب می شود.

اگرچه ماهیت پیاده راه ها، خلق فضاهای شهری مردمی و سرزنده است اما پیچیدگی های برنامه ریزی و طراحی آنها همواره با حساسیت هایی همراه است. پژوهش حاضر، با درک اهمیت این موضوع، به تحلیل رضایت شهروندان از کیفیت دو پیاده راه حافظیه و ارم در شهر شیراز پرداخته است. نوع پژوهش تحلیلی تفسیری و مبتنی بر مطالعات اسنادی، پیمایش میدانی و دریافت نظر کاربران محیط است. بر این اساس، پس از گردآوری متغیرهای کیفیت پیاده راه ها از منابع معتبر، اقدام به طراحی پرسشنامه بر مبنای سوالات طیف لیکرت شده است. روایی سوالات از طریق دریافت نظر کارشناسان و پایایی نیز با توجه به مقدار آزمون آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفته است. به منظور برآورد حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده است که با توجه به جمعیت شهر، حجم نمونه (با ضریب خطای 07/0) برابر با 196 نفر به دست آمد که به تقریب 200 نفر در نظر گرفته شد. لذا نیمی از پرسشنامه ها در پیاده راه حافظیه و نیمی دیگر در پیاده راه ارم توزیع شده است. داده های حاصل از پرسشنامه ها در نرم افزار SPSS وارد شده و با مدل تحلیل عاملی اکتشافی و رگرسیون چندمتغیره خطی مورد سنجش قرار گرفته اند. یافته ها نشان می-دهد 24 شاخص کیفیت پیاده راه های شهری در پنج عامل دسته بندی می شوند که به ترتیب وزن شامل سرزندگی، دعوت-کنندگی، سهولت حرکت، آسایش محیطی و دسترس پذیری می باشند. همچنین مقایسه دو پیاده راه بیانگر برتری نسبی پیاده راه ارم نسبت به پیاده راه حافظیه در مجموع عوامل مورد بررسی است. در نهایت بر مبنای این یافته ها، راهبردهایی عملیاتی برای ارتقای این دو فضای شهری پیشنهاد شده است.

در برنامه ریزی و مدیریت توسعه گردشگری بهره بردن از روش های نوین بسیار پراهمیت می باشد. یکی از این روش های نوین استفاده از روش آینده پژوهی و نیز بهره بردن از سناریوهای مختلف جهت توسعه گردشگری می باشد که با بهره گیری از این روش ها سعی در ترسیم آینده های مختلف برحسب عوامل کلیدی موثر برای توسعه گردشگری شهر زنجان دارد. هدف پژوهش حاضر، آینده پژوهی و سناریو نگاری در توسعه و بهبود صنعت گردشگری شهر زنجان بر پایه روش تحلیل اثرات متقاطع می باشد پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از حیث روش به صورت کیفی و در برخی موارد به صورت مختلط کمی و کیفی در سطح اکتشافی و مبتنی بر رویکرد آینده پژوهی و سناریونگاری انجام پذیرفته است. در این پژوهش جهت یافتن عوامل کلیدی از اسناد فرادست، اسناد کتابخانه ای و مصاحبه های نیمه باز استفاده شده است و پس از شناسایی مولفه ها جهت تحلیل و اولویت بندی عوامل از نرم افزار MIC MAC  وScenario Wizard  بهره گرفته شده است که بعد از بررسی و تجزیه وتحلیل 13 عامل به عنوان عوامل کلیدی انتخاب شد. این 13 عامل به ترتیب عبارت بودند از: مدیریت یکپارچه شهری و اعمال سیاست های تشویقی، کاهش محدودیت ها، امنیت داخلی، بخش خصوصی، مشارکت شهروندان، سازمان های مردم نهاد، برندسازی شهری، موقعیت استراتژیک شهر، نقش بین المللی شهر و استان، ارتقا آگاهی های زیست محیطی، نرخ رشد اقتصادی، مراسمات آیینی و مذهبی، توسعه کمی و کیفی صنایع دستی. این 13 عامل برای نگارش سناریو با استفاده از نظر خبرگان و تشکیل پنل به 46 حالت از مطلوب تا نامطلوب تقسیم بندی شدند که در انتها 4 سناریو با سازگاری بالا برای شهر زنجان شناخته شد که 3 مورد از سناریوها حالت مطلوب و یک مورد نیز وضعیت بحرانی را برای شهر و استان زنجان متصور می شد. در انتها برای گذار از حالت سناریو بحرانی و حرکت به سمت سناریو و شرایط مطلوب راهبردها و برنامه ای پیشنهاد گردید.

نبود مدیریت یکپارچه توسعه گردشگری، عدم آموزش و کمبود دانش تخصصی و نگاه سنتی به مقوله گردشگری، کمبود امکانات گردشگری و ... از مسائل گردشگری شهری است. توسعه گردشگری شهری نیاز به داشتن آگاهی از توان ها و قابلیت های موجود در فضای شهری و استفاده منطقی از آن دارد. بنابراین ارزیابی راهبردی پتانسیل ها و محدودیت های گردشگری شهر و ارائه راهبرد در بهینه سازی وضع موجود و توسعه گردشگری شهر ضروری است. این امر باید با توان های اقتصادی، محیطی، تاریخی، فرهنگی و هویتی فضاهای جغرافیایی متناسب باشد و بر اساس شناسایی علمی توان ها و خواسته های منطقی گردشگران انجام گیرد. شهر چابکسر به دلیل برخورداری از مواهب طبیعی (دریا و جنگل) و زیبایی منحصر به فرد، قرارگیری در مسیر اصلی جاده ای کشور، در موقعیت راهبردی قرار گرفته است به طوری که نیازمند نگاه راهبردی برای برنامه ریزی راهبردی توسعه شهری است. هدف تحقیق شناسایی نقاط قوت و ضعف شهر در امر گردشگری و بررسی فرصت ها و محدودیت های پیش رو، رفع موانع و ارائه راهبرد محوری برای رسیدن به توسعه گردشگری شهر می باشد. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی، نوع تحقیق کاربردی و شیوه اجرای آن پیمایشی است. در این راستا پرسش نامه ای با جامعه آماری 365 نفر از شهروندان و20 نفر از کارشناسان انتخاب و تکمیل شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که عوامل درونی و بیرونی گردشگری شهر چابکسر علی رغم دارا بودن ظرفیت های بالفعل و بالقوه گردشگری، به علت تعدد و عمق میزان ضعف ها و تهدیدها و عدم بهره گیری درخور از فرصت های ایجاد شده، فاصله ی زیادی با شرایط مطلوب یک منطقه ی گردشگری دارد. از این رو پیاده سازی راهبرد تدافعی در مقطع کنونی مناسب ترین راهبرد برای حرکت به سوی توسعه راهبردی گردشگری چابکسر است.

گردشگری تجاری فعالیتی است که در ادوار تاریخ اثرات متعددی بر اوضاع اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی شهرها داشته است. شهرهای مرزی به عنوان دروازه های مبادلاتی نقش مهمی در تجارت محلی و منطقه ای دارند و گردشگری تجاری می تواند نقش بسزایی در توسعه این مناطق ایفا کند. در سالهای اخیر شهرهای بانه و سردشت علاوه بر تجارت مرزی به عنوان شهر گردشگری تجاری شناخته می شوند. هدف از این پژوهش بررسی اثرات گردشگری تجاری بر وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بر اساس ادراک کارشناسان ساکن در شهرهای مورد مطالعه است. تحقیق از نوع کمی و تحلیل آن با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی انجام شده است.  با توجه به یافته ها و تحلیل مدل AHP مشخص شد که گردشگری در بعد اقتصادی باعث افزایش اشتغال مستقیم و غیرمستقیم افزایش درآمد ملک شده است. همچنین باعث رشد جمعیت ناشی از مهاجر پذیری و کاهش مهاجرفرستی شده است. در پی این تحولات و رشد گردشگری بر درآمد مردم افزوده شده است. همچنانکه از نتایج تحلیل AHP نیز مشاهده می شود افزایش درآمد در میان متغیرهای اقتصادی رتبه چهارم را داشته و در شهر سردشت وزن این متغیر 098/0 و در شهر بانه 102/0 می باشد. به منظور توسعه پایدار در ابعاد اقتصادی و اجتماعی می توان با اتخاذ سیاست ها و برنامه های مناسب گردشگری تجاری توسعه پایدار را محقق ساخت.

عدم توجه نظام برنامه ریزی شهری استان منجر به ضعف جایگاه گردشگری در طرح های مختلف توسعه شهری شده است. تحقیق حاضر با هدف بررسی جاذبه ها و ظرفیت های توجیه کننده جایگاه گردشگری در نظام مطالعاتی طرح های توسعه ی شهری استان کرمانشاه از منظر برد توریستی می باشد. روش تحقیق کیفی و شیوه «نظریه مبنایی» و نمونه گیری هدفمند(گلوله برفی) است. از طریق مصاحبه به شناسایی جاذبه ها و تعیین برد آنها و در نهایت با تشکیل ماتریس پورتفولیوی جاذبه های گردشگری مستخرج از طرح های توسعه شهری استان کرمانشاه صورت گرفت.نتایج حاکی از آن است که، در طبقه بندی مفهومی جاذبه ها در طرح های توسعه شهری استان، مفهوم تاریخی و فرهنگی با 10 مورد بیشترین و مفهوم طبیعی و اکوتوریسم با 7 مورد در رده سوم فراوانی قرار گرفت. مفهوم معماری، کالبدی، مذهبی اقتصادی با 3 مورد در یک طبقه و مفهوم تأسیساتی با 2 مورد و مفهوم درمانی با یک مورد در پایین ترین درجه فراوانی قرا گرفتند. جاذبه های گردشگری بر اساس برد محلی، منطقه ای، ملی و بین المللی، نتایج نشان داد که نیمی از این جاذبه ها قابلیت توسعه بیشتر و پذیرش گردشگر در سطوح بالاتر را دارند. که بر اساس ماتریس پورتفولیوی جاذبه های گردشگری سه راهکار، توسعه تجربیات و تقویت اقدامات بازاریابی در کنار استراتژی های سرمایه گذاری و رشد؛ برای جاذبه ای خانه شماره 4و سرمایه گذاری در محصول و بازار؛ برای خانه شماره 3 رهاسازی و عقب نشینی در طرح های توسعه شهری برای جاذبه هایی که در خانه شماره 1 ، پیشنهاد داده شد.

حفظ و احیای محله های تاریخی یکی از ضروریات توسعه گردشگری شهری به عنوان میراث گران بهایی از گذشتگان و بخشی از هویت تاریخی جوامع بشری محسوب می شود، که منجر به نشاط و سرزندگی شهر در راستای توسعه گردشگری پایدار می گردد. لذا رویکرد گردشگری شهری محله های تاریخی در جهت حفظ و احیاء بافت تاریخی و همچنین منافع اقتصادی و درآمدهای پایدار تأثیرگذار است. این مقاله به تعیین ارزش اقتصادی محله تاریخی جولان در شهر همدان می پردازد. روش پژوهش از نوع کاربردی بوده و  به صورت توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش، گردشگران محله تاریخی جولان می باشد که به صورت تصادفی از 347 نفر در قالب پرسشنامه، نظرسنجی شده است. همچنین با بهره گیری از 4 الگو و روش لجستیک ترتیبی چند سطحی،  عوامل و میزان اثرگذاری آن ها بر انواع تمایلات پرداخت، محاسبه گردیده است. به دلیل وجود تمایل به پرداخت ها در سطوح مختلف، استفاده از این روش می تواند عوامل مؤثر را با دقت بالاتر اندازه گیری نماید. همچنین خطا در اطلاعات اظهارشده در صورت وجود، اثر کمتری بر خروجی مدل در این روش نسبت به رگرسیون معمولی دارد. نتایج نشان دهنده آن است تمایل به یکبار پرداخت اظهارشده 40 هزار تومان و تمایل به پرداخت سالیانه و همچنین جهت حفاظت و نیز جلوگیری از نابودی آن به صورت مالیات سرانه 24 هزار تومان است. همچنین علاقه مندی به تماشای محله های تاریخی، تحصیلات و اشتغال به عنوان مهم ترین عوامل اثرگذار مشخص شده است. نتایج مدل مشروط یک بار پرداخت نیز نشان می دهد که تحصیلات، علاقه مندی و تعداد دفعات بازدید سالانه، عواملی هستند که بر تأیید یا رد درخواست پرداخت مرز تعیین شده (35000 تومان) تأثیرگذار هستند.

گردشگری، از فعالیت های مهم با پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و محیطی در شهرهاست. سیاست توسعه گردشگری، رویکردی است که شهر با تاکید بر آن می تواند ضمن افزایش منافع آن، تاثیرات منفی را به حداقل کاهش دهد. این رویکرد در توسعه شهری نقش مهمی ایفا می کند و اثرات مختلفی را نیز دارد. هدف از انجام این پژوهش واکاوی اثرات گردشگری و نقش آن در توسعه شهر بجنورد است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی بوده و روش آن نیز توصیفی- تحلیلی است. روایی محتوایی ابزار پژوهش با نظر متخصصان(20 نفر) و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ به میزان718/0 تایید شد. برای تحلیل داده ها، نرم افزارSPSS و AMOS مورد استفاده قرار گرفته است. جامعه آماری پژوهش را شهروندان شهر بجنورد به تعداد 233810 نفر تشکیل داده اند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به تعداد 384 نفر محاسبه و بصورت تصادفی در سطح شهر بجنورد توزیع گردید. نتیجه معادلات ساختاری نشان می دهد با اطمینان 95درصد توسعه گردشگری بر توسعه شهری بجنورد تاثیرگذار بوده است. همچنین در بین متغیرهای تبیین کننده توسعه شهری، رشد خدمات فرهنگی با بار عاملی67/0 بیشترین همبستگی را با متغیر پنهان توسعه شهری داشته است. متغیر توسعه تسهیلات و خدمات زیربنایی و عمرانی با بار عاملی 66/0 در جایگاه دوم و متغیر بهبود معیشت ساکنین با بار عاملی 56/0 در رتبه سوم قرار گرفته است. متغیر افزایش خدمات عمومی با بارعاملی 52/0، کمترین میزان همبستگی با متغیر پنهان را داشته است؛ همچنین نتایج حاصل از مدل ساختاری بیانگر این است که گردشگری نقش مهمی در توسعه شهری بجنورد دارد.

  باتوجه به پتانسیل فراوان شهر یاسوج در صنعت گردشگری و تأثیر آن بر توسعه پایدار، برنامه ریزی راهبردی گردشگری در این شهر ضرورت دارد . در همین راستا هدف پژوهش حاضر برنامه ریزی راهبردی توسعه گردشگری شهر یاسوج ، شناسایی و عوامل توسعه گردشگری و مقایسه با مناطق رقیب براساس رویکرد توسعه پایدار بوده است . نوع تحقیق در این پژوهش روش توصیفی-تحلیلی و روش گردآوری داده ها پیماشی و همچنین جامعه آماری پژوهش ، شامل تمام خبرگان ، کارشناسان و مدیران اجرایی متخصص مسلط به برنامه ریزی شهری و گردشگری پایداردر شهر یاسوج است. نمونه های تحقیق با استفاده از روش ، نمونه گیری هدفمند به تعداد 25 نفر انتخاب شدند . برای تدوین راهبردهای توسعه گردشگری شهری یاسوج ، ارائه اهداف ، مقایسه با رقبای منطقه و عوامل اثرگذار برگردشگری شهر یاسوج از مدل Meta-swot استفاده شد . یافته های پژوهش نشان داد که مهم ترین رقیب منطقه شهر یاسوج، شیراز با امتیاز 2/3 است . همچنین مهم ترین عامل در توسعه پایدار گردشگری شهر یاسوج توجه به مسائل زیست محیطی با (Bubble size:5/36) و جلوگیری از تخریب جاذبه های طبیعی اطراف شهر است .

شهرهای ساحلی به سبب هم جواری با دریا و ظرفیت هایی که از این منظر کسب می نمایند، همواره به عنوان یکی از مقاصد اصلی گردشگری مطرح بوده اند. بااین وجود، بسیاری از این شهرها به ویژه در ایران، در بالفعل نمودن استعدادهای خود توفیق چندانی نداشته اند. همین مسئله سبب گردید پژوهش حاضر برای دستیابی به راهبردهای ارتقاء ظرفیت گردشگری شهرهای ساحلی به تحلیل رضایتمندی گردشگران بپردازد. روش پژوهش، تحلیلی توصیفی و مبتنی بر مطالعات اسنادی و پیمایش میدانی است. شاخص های تحلیل رضایتمندی گردشگران از منابع داخلی و خارجی استخراج شده و با ابزار پرسشنامه از گردشگران حاضر در شهر بوشهر در بازه زمانی پاییز سال 1399 مورد پرسش قرارگرفته است. در ادامه، داده های پرسشنامه ها در نرم افزار SPSS واردشده و با مدل های تحلیل عاملی اکتشافی و رگرسیون چندمتغیره خطی مورد تحلیل قرارگرفته اند. یافته ها نشان می دهد که 40 شاخص موردبررسی در پژوهش حاضر در قالب 9 عامل دسته بندی می شوند که از میان آن ها 6 عامل «مطبوعیت محیط شهر»، «خدمات اسکان و تغذیه»، «دسترسی به جاذبه ها»، «تنوع جاذبه ها»، «جذابیت محیط شهر» و «تجربه خوشایند حضور در شهر» با سطح معناداری بالای 95 درصد بر سطح رضایتمندی گردشگران نقش کلیدی داشته اند. همچنین در خصوص شهر بوشهر از میان 40 شاخص موردبررسی، شاخص های «در دسترس بودن و کیفیت سرویس های بهداشتی در سطح شهر و اماکن گردشگری»، «امکان مشاهده تنوع گونه های آبزیان، مرجان های دریایی و ... برای گردشگران» و «امکانات و خدمات تفریحی [آبی] مخصوص بانوان و کودکان» کمترین میزان رضایتمندی و در مقابل شاخص های «نحوه برخورد و مهمان نوازی مردم»، «سطح امنیت و ایمنی برای گردشگران به ویژه زنان و کودکان» و «سهولت دسترسی به ساحل و لبه آب» بیشترین میزان رضایتمندی را در میان گردشگران کسب نموده اند. لذا در پایان مقاله، از برآیند ارزیابی شاخص ها و عوامل همراه با نارضایتی، اقدام به تدوین راهبردهای پیشنهادی برای ارتقای گردشگری شهر بوشهر شده است.  

بافت های تاریخی شهرها که در اغلب موارد هسته اولیه و اصلی هر شهری را تشکیل می دهند، نمایشگر تمدن و فرهنگ گذشته شهرها می باشد و نقش اساسی در جذب گردشگر در این مناطق دارند توجه و بازآفرینی آن ها به منظور توسعه و پیشرفت در زمینه گردشگری در آن ها از اهمیت زیادی برخوردار است. هدف تحقیق حاضر، بررسی میزان تأثیر بازآفرینی بناها و بافت های تاریخی منطقه هفت مشهد، بر توسعه گردشگری در این منطقه است. روش تحقیق توصیفی – تحلیل بوده و ابزار اصلی جمع آوری داده ها پرسشنامه می باشد. جامعه آماری در پژوهش حاضر ساکنین منطقه هفت شهر مشهد می باشند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 384 نفر به عنوان نمونه آماری تعیین شد. یافته های تحقیق نشان می دهد، عوامل ساماندهی و تبدیل فضاهای بی دفاع ( با رتبه 28.54)، رضایتمندی از عدم وجود آلودگی زیست محیطی (با رتبه 80/26)، وجود ساخت وسازهای جدید منطبق با الگوهای معماری بومی و سنتی (با رتبه 78/26)، ایجاد نمایشگاه های غذاهای محلی (با رتبه 58/26)، دارای بالاترین رتبه و شاخص ارتقای کیفیت عرضه محصولات و امکانات خرید و تنوع انتخاب (با رتبه 81/17) دارای پایین ترین رتبه، تأثیرگذار بر توسعه گردشگری در منطقه هفت می باشد. درنهایت نتایج تحقیق در خصوص منطقه هفت شهر مشهد نشان داد که احیا و بازآفرینی بافت و بناهای تاریخی آن، از الزامی ترین زیرساخت ها برای توسعه گردشگری هستند و برای رسیدن به توسعه گردشگری در بافت تاریخی منطقه هفت مشهد، نیاز به برنامه های بلندمدت با اولویت تأمین زیرساخت ها و تغییر دیدگاه های کوتاه مدت مدیریت شهری می باشد.

گردشگری دوچرخه به عنوان یکی از شاخه های گردشگری شناخته می شود که امروزه طرفداران بسیاری را به خود جذب کرده است. از طرفی دیگر دوچرخه به عنوان یکی از وسایل حمل ونقل شهری می تواند امکان توسعه گردشگری دوچرخه سواری را به عنوان نوعی از گردشگری پایدار شهری با بهره گیری از زیرساخت ها و امکانات بهبودیافته برای گردشگران فراهم کند. هدف از انجام این پژوهش شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر گردشگری دوچرخه در گردشگری شهری با موردمطالعه شهر تهران می باشد. به همین منظور، تأثیر فردی، محیطی، عوامل مرتبط با مقصد گردشگری و عوامل مرتبط با حمل ونقل بررسی شد. در ادامه اطلاعات موردنیاز با استفاده از دو روش کتابخانه ای و میدانی (استفاده از ابزار پرسشنامه) از میان جامعه آماری شامل گردشگران و شهروندان دوچرخه سوار در تهران گرداوری و با استفاده از دو نرم افزار Smart PLS – SPSS تجزیه وتحلیل انجام شد. نتایج نشان می دهد که هر چهار فرضیه پژوهش مورد تأیید می باشد و عوامل فردی با داشتن بالاترین میانگین تأثیر بیشتری بر تصمیم گیری فرد به استفاده از دوچرخه و گردشگری دوچرخه می گذارد. در بین سه عامل باقی مانده یعنی عوامل محیطی، عوامل مرتبط با مقصد گردشگری و عوامل مرتبط با حمل ونقل؛ در گروه عوامل محیطی، شاخص محیط طبیعی نسبت به دو شاخص دیگر (محیط زیرساختی کالبدی و محیط فرهنگی) دارای میانگین بالاتری بوده و تأثیرگذاری بیشتری دارد. 

گردشگری به عنوان یک فعالیت جهانی امروزه با توجه به هم پوشی سه اصل ایجاد اشتغال و درآمدزایی، رضایت گردشگر و حفظ محیط زیست اهمیتی دوچندان یافته است. هدف تحقیق حاضر مدل سازی عوامل موثر بر تصویر مقصد گردشگری و تأثیر آن بر رضایتمندی گردشگران در شهر تهران است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی   تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش حاضر، گردشگران شهر تهران در بازه زمانی مشخص می باشند، که با توجه به نامشخص بودن تعداد جامعه، با استفاده جدول مورگان 354 نفر انتخاب شده است. داده های موردنیاز با استفاده از پرسشنامه استاندارد گردآوری شده روایی ابزار تحقیق با استفاده از مدل تحلیل عاملی تأییدی و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ محاسبه شده است. به منظور تحلیل داده ها از آزمون آماری تحلیل عاملی و T تک نمونه ای در نرم افزار Spss و از معادلات ساختاری در محیط نرم افزار Amos Graphics استفاده گردید. نتایج حاصل از تحلیل عاملی نشان داد که شش عامل شناسایی شده توانسته اند 63% واریانس اثرات مؤلفه های تصویر مقصدهای گردشگری بر رضایتمندی گردشگران را تبیین نمایند. نتایج تحلیل معادلات ساختاری نشان داد که تصویر کلی مقصد بر رضایتمندی گردشگران با 60 درصد از واریانس متغیر وابسته را پیش بینی نماید. همچنین تأثیر تصویر شناختی بر تصویر کلی برابر با (21/0) درصد واریانس، تأثیر تصویر عاطفی بر تصویر کلی برابر با (18/0) درصد واریانس، تأثیر تصویر ترغیبی بر تصویر کلی برابر با (30/0) درصد واریانس و تأثیر تصویر کلی بر رضایتمندی گردشگران با توجه به مدل تحلیل مسیر برابر با (27/0) درصد واریانس برآورد شده است.

مقدمه: گردشگری به عنوان بزرگترین تحرک اجتماعی،  دارای پیامدهای فرهنگی و فضایی متعدد برای نواحی شهری است؛ بدین جهت برای اثربخش کردن هرچه بیشتر توسعه گردشگری و ارتقاء پیامدهای مثبت آن، نیازمند شناخت و توجه ویژه به نقش مجتمع های گردشگری می باشد.هدف پژوهش: هدف پژوهش حاضر  ارزیابی  مقیاس مجتمع گردشگری برتوانمندسازی شهری در  شهرستان پارس آباد مغان است.روشناسی تحقیق: این پژوهش ازنظر ماهیت توصیفی – تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است. برای گردآوری داده ها از روش های کتابخانه ای و میدانی شامل مشاهده - پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری در مورد بررسی در شهرستان پارس آباد که طبق فرمول کوکران 352 نفر  از بین ساکنان  دو شهر دارای مجتمع و فاقد مجتمع به عنوان حجم نمونه تعیین و با استفاده از روش نمونه گیری سیستماتیک پرسشنامه ها تکمیل شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: شهرستان پارس آباد مغان جلگه ای نسبتاً گسترده ای است که با مساحتی بالغ بر 1383 کیلومترمربع حدود 14 درصد از مساحت استان اردبیل را به خود اختصاص داده و شمالی ترین منطقه در شهرستان استان اردبیل می باشد.یافته ها: به ترتیب بعد اقتصادی733/0، بعد اجتماعی695/0و بعد و زیست محیطی214/0 بیش ترین نقش را در تمّییز توانمندی شهری بین دو گروه – شهری دارای مجتمع های گردشگری شهر اصلاندوز و فاقد مجتمع های گردشگری شهر تازه کند ایفا می کنند.نتایج: ابعاد توانمندسازی شهری بین دو گروه شهری دارای مجتمع های گردشگری شهر و فاقد مجتمع های گردشگری حدود51درصد تغییرات واریانس و در متغیر توانمندسازی شهری  را پیش بینی نموده و حدده 50 درصد تعییرات توانمندسازی شهری توسط عواملی دیگری در این تحقیق مورد بررسی قرار نگرفت، پیش بینی می شود.