تحلیل رابطه خاکستری

رشد سریع فنی و اقتصادی در چند دهه گذشته، زندگی بشر را تغییر داده است و جامعه پیشرفته تکنولوژی را با مسائل تصمیم گیری پیچیده ای مواجه کرده است. این مشکلات معیارها یا اهداف متضاد یا متناقضی از قبیل هزینه، قابلیت اطمینان، عملکرد، ایمنی و بهره وری را معرفی نموده است. به طورکلی اطلاعات ترجیحی گزینه ها و معیارها به صورت قضاوت های تصمیم گیرندگان ارایه میشود و قضاوت ها هم نامعین بوده و نمیتواند به صورت اعداد قطعی ارایه شود. در این مقاله به منظور حل مسائل تصمیم گیری چند معیاره در شرایط نامعین، یک مدل بر مبنای نظریه سیستم خاکستری شامل تحلیل نسبی و اعداد خاکستری پیشنهاد شده است و همچنین از آنتروپی شانون به منظور وزن دهی معیارها استفاده شده است. در نهایت مدل پیشنهای نیز به منظور رتبه بندی شد که در سرمایه گذاری و مادر تخصصی در بازار بورس ایران استفاده شده است و توانمندی و قابلیت استفاده آن مورد ارزیابی قرار گرفته است.

سنجش کارایی سازمان­های تولیدی و صنعتی و مقایسه کارایی بین واحدهای آنها از جمله مسائل مهمی است که امروزه در حوزه صنعت مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله از تکنیک تحلیل رابطه خاکستری و تحلیل پوششی داده­ها بطور ترکیبی برای ارزیابی تأمین­کنندگان در شرکت فراگستر توس استفاده شده است. هدف اصلی این مقاله بررسی نقش شاخص­های نماینده (از میان نهاده­ها و ستاده­ها) برای کاربرد در مدل تحلیل پوششی داده­ها می­باشد. بر این اساس ابتدا تکنیک تحلیل رابطه خاکستری تشریح شده تا بعداً همراه با تکنیک تحلیل پوششی داده­ها مورد استفاده قرار بگیرد. در مرحله بعد با استفاده از داده­های جمع­آوری شده کارایی تأمین­کنندگان در قالب مدل تحلیل پوششی داده­ها محاسبه گردیده است . در پایان نیز به منظور تحلیل اثرات شاخص­های نماینده، با استفاده از مدل رابطه خاکستری ارتباط بین شاخص­ها (نهاده­ها و ستاده­ها) شناسایی شده و پس از تعیین شاخص­های نماینده، کارایی تأمین­کنندگان مجدداً محاسبه شده تا اعداد کارایی در دو حالت مورد مقایسه قرار گیرند. نتایج نشان می­دهد که در حالت اول 6 تأمین کننده و در حالت دوم تنها یک تأمین­کننده کارا بوده­اند. استفاده از دسته­بندی خاکستری توانسته است سنجش کارایی تأمین­کنندگان را با استفاده از تحلیل پوششی داده­ها دقیق­تر نمایند و بنابراین قدرت تفکیک واحد های تصمیم­گیری افزایش یابد.

همواره از میان راه های متعددی که پیش روی سازمان ها قرار می گیرند، امکان اجرای هم زمان تمامی آنها وجود نخواهد داشت. بنابراین لازم است با شناسایی استراتژی های عملی و اولویت بندی اجرای هر یک از آنها، زمینه موفقیت و بقای سازمان ها در محیط رقابتی امروز به بهترین شیوه فراهم شود. در پژوهش حاضر، روشی برای ارزیابی و اولویت بندی استراتژی ها با توجه به درجه اهمیت ریسک های اثرگذار ارائه شده است. بدین منظور در مرحله نخست با تشکیل پانل خبرگی، طراحی پرسشنامه و استفاده از روش ماتریس SWOT استراتژی ها استخراج می شود. در مرحله بعدی با تشکیل پانل خبرگی ریسک های سازمان شناسایی و برای امتیازدهی به آنها از روش FMEA استفاده می شود. با توجه به عدم قطعیت موجود در این پژوهش، استفاده از «تحلیل رابطه ای خاکستری» به عنوان یکی از فنون تصمیم سازی چندشاخصه و از راه به کارگیری اعداد خاکستری- که امکان تحلیل و ارزیابی ریاضیاتی سیستم ها با اطلاعات غیرقطعی را فراهم می سازد- روشی برای انتخاب و ارزیابی استراتژی ها از نظر میزان تأثیرپذیری هر یک، از ریسک های بالقوه و بالفعل، در شش گام ارائه شده است به عنوان نمونه کاربردی، روش ارائه شده برای ارزیابی و اولویت بندی استراتژی های شرکت ملی صادرات گاز ایران، از نظر میزان تأثیرپذیری از ریسک ها، پیاده سازی و نتایج ارائه شده است

تصمیمگیری در خصوص ارزیابی مسئولیتپذیری اجتماعی بنگاهها یک مسئله چند معیاره است. این مقاله با معرفی تحلیل رابطه خاکستری و روش وزندهی آنتروپی به دنبال راه حلی بمنظور تحلیل و رتبهبندی شرکتها از این منظر میباشد. تکنیک اتخاذ شده با ترکیب این دو روش، به معیار قابل اعتمادتری برای تصمیمگیری تبدیل خواهد شد. همچنین از آنجایی که برای مسئولیتپذیری اجتماعی ابعاد گوناگونی مطرح میشود میتوان از روش آنتروپی استفاده کرد و اهمیت نسبی هر یک از معیارها را مشخص نمود. برای سنجش مسئولیتپذیری اجتماعی از پرسشنامه استاندارد افزایش خودآگاهی سازمانی تهیه شده توسط واحد مسئولیتپذیری اجتماعی کمیسیون اروپا استفاده گردید. با بکارگیری روش- های مذکور 11 شرکت فعال تولیدکننده مواد و محصولات دارویی مورد بررسی قرار گرفتند که از میان آنها شرکت پارس دارو از لحاظ پایبندی به مسئولیتهای اجتماعی در رتبه نخست قرار گرفت. این امر به شرکتها کمک میکند تا با شناسایی نقاط قوت و ضعف به همراه آگاهی از رتبه خود نسبت به رقبا، تصمیمات بهتری را در جهت ارتقاء جایگاه سازمان در حوزه مسئولیتپذیری اجتماعی اتخاذ نمایند

ضرورت سیاست گذاری های بهینه در بخش نفت و گاز، همواره به عنوان یکی از اولویت های استراتژیک در اسناد فرادستی نظام مطرح بوده است؛ بطوری که نمی توان نقش این سیاست ها را در تأمین منافع ملی نسل های فعلی و آینده نادیده گرفت. طی سالیان گذشته بحران سوخت و افزایش هزینه ها خصوصاً در جایگاه با موضوع برند سازی جایگاه پیش بسمت خصوصی سازی آنها و همچنین کاهش موانع زیست محیطی دیدی تازه یافته است. در حال حاضر مسائل محیط زیستی یکی از مهم ترین مسائل مطرح در سطح جهانی و در سطح ملی در بسیاری از کشورهای دنیا هستند و تاکنون کنفرانس ها و نشست های بین المللی مهمی در این خصوص برگزار شده و کشورها به معاهدات و کنوانسیون های متعددی برای جلوگیری از بدتر شدن وضعیت محیط زیست جهانی متعهد شده اند. در این تحقیق هدف ارزیابی قابلیت ها و چالش های جایگاه های موجود گاز مایع با تاکید بر شاخص های زیست محیطی است. از 10 کارشناس خبره برای پاسخ به سؤالات 12 شاخص مربوط به قابلیت ها و 15 شاخص مربوط به چالش ها بهره برداری شد. برای تحلیل داده ها از نرم افزارهای بومی و تکنیک آنتروپی شانون برای تعیین وزن شاخص ها و از تحلیل رابطه خاکستری برای اولویت بندی گزینه ها بهره برداری شد. در پایان محقق پیشنهاداتی برای بهبود شرایط موجود ارائه کرده است.

با توجه به توسعه روزافزون فناوری های نوین، از جمله هوش مصنوعی، هدف این پژوهش شناسایی فرصت ها و چالش های هوش مصنوعی در مدیریت دانش بر اساس مدل چهار مرحله ای «هیکس» است. این پژوهش از حیث هدف کاربردی، از نظر روش پژوهش و گردآوری داده ها توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی، از نظر داده های گردآوری شده،کمّی بوده و با ابزار پرسشنامه به شناسایی و اولویت بندی فرصت ها و چالش های هوش مصنوعی در مدیریت دانش پرداخته شد. خبرگان مطالعه حاضر، 15 نفر از متخصصان هوش مصنوعی و مدیریت دانش بودند. روش نمونه گیری پژوهش، قضاوتی و حجم نمونه بر اساس اشباع تئوریک انجام شد و معیارهای پژوهش از بررسی مطالعات داخلی و خارجی در زمینه هوش مصنوعی و مدیریت دانش استخراج شد. پژوهش حاضر در سه مرحله اجرا شد: در مرحله اول، شاخص های فرصت ها و چالش های هوش مصنوعی در مدیریت دانش از طریق مرور پیشینه و مصاحبه با خبرگان به دست آمد و بر اساس مدل مدیریت دانش «هیکس» مدل سازی شدند. در مرحله بعد، این معیارها با به کارگیری روش دلفی فازی غربال شدند. سرانجام، چت بات های مورد مطالعه در پژوهش از طریق کلیدی ترین شاخص ها با کاربست روش تحلیل رابطه خاکستری اولویت بندی شدند. بر اساس یافته های پژوهش مشخص شد که در مقوله فرصت های هوش مصنوعی در مدیریت دانش پانزده شاخص (4 شاخص در خلق دانش، 3 شاخص در اشتراک دانش، 5 شاخص در ذخیره و بازیابی دانش، و 3 شاخص در به کارگیری دانش) و در مقوله چالش ها چهارده شاخص (3 شاخص در خلق دانش، 3 شاخص در اشتراک دانش، 3 شاخص در ذخیره و بازیابی دانش، و 5 شاخص در به کارگیری دانش) شناسایی شدند. نتایج نشان داد که در مقوله فرصت ها و هم در مقوله چالش ها، چت بارد در رتبه اول و با اختلاف کم چت جی پی تی در رتبه دوم، و پس از آن چت بینگ در رتبه سوم قرار دارند؛ به طوری که می توان گفت برای بهره گیری از چت بات ها در فرایند مدیریت دانش چت بارد می تواند بهترین گزینه برای استفاده باشد. با این تفاوت که در مقوله فرصت ها رتبه اول نشان دهنده فرصت ها و مزایای بیشتری نسبت به دو چت بات دیگر است و در مقوله چالش ها به همان نسبت چالش ها و مسائل بیشتری را شامل می شود.