مطالب مرتبط با کلیدواژه
۱.
۲.
۳.
۴.
۵.
عقلانیت عملی
حوزه های تخصصی:
تصمیم سازی قابل قبول یک تصمیم سازی عقلانی است و لذا تصمیم سازی در حوزه عقلانیت عملی می گنجد. عقلانیت عملی بر عقلانیت نظری استوار است که به معنای ارتباط باواسطه تصمیم سازی با عقلانیت نظری است. توجه به محدودیت های قوای شناختی انسان و محدودیت زمان نشانگر عدم امکان ارتباط تصمیم سازی با رویکرد ایده آل گروانه به عقلانیت نظری و عملی و ابتنای تصمیم سازی بر رویکردهای واقع گروانه به این دو حیطه است. تلاش برای تقرب به ایده آل - هرچند که وصول به آن محال است- جایگاه اصل شورا را در مقوله تصمیم سازی روشن می کند. چنین نقشی برای شورا در مقوله تصمیم سازی، ویژگی های خاصی را برای افراد طرف مشورت لازم می آورد و امکان استفاده از مشورت ماشینی را فراهم می سازد.
تحلیل ابعاد و مؤلفه های عقلانیت مبتنی بر روایات معصومان(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
عقلانیت، یا مبتنی بودن گفتار، کردار و پندار بر تعقل (به کارگیری عقل)، یکی از مهم ترین مشخصه های فردی، اجتماعی و تمدنی است. هدف این پژوهش نقد و بررسی ابعاد و مؤلفه های ادبیات رایج عقلانیت مبتنی بر روایات معصومانbاست. در این راستا با مطالعه اسناد و مدارک موجود، نخست ادبیات موضوع شامل تعریف ها و طبقه بندی های گوناگون بیان شده برای مفهوم عقلانیت در حوزه علوم اجتماعی و اسلامی بررسی شده و در پایان چارچوبی از این مفهوم ارائه گردیده است. پس از آن با بررسی کتب روایی مشهور، روایات موجود پیرامون عقل و مشتقات آن گردآوری و با روش تحلیل مضمون بررسی شده اند که نتیجه تجزیه و تحلیل داده ها شکل گیری چارچوبی از ابعاد و مؤلفه های عقلانیت از منظر روایات معصومانbاست. در آخر چارچوب های به دست آمده از تحلیل مضمون روایات و نیز ادبیات موضوع به صورت توأمان تحلیل و بررسی گردیده اند. یافته های پژوهش نشان می دهند که بنابر روایات معصومانb، شاکله و اساس عقلانیت در انواع مختلفش، چیزی جز نگرش صحیح، گرایشات و صفات متعادل و کنش عادلانه نیست.
فهم کیفیت تعامل سازه های رهبری پیچیدگی و سازمان اجتماعی از دیدگاهی مبتنی بر علوم پیچیده(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های مدیریت عمومی سال سیزدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۴۷
307 - 334
حوزه های تخصصی:
رهبری سازه های اجتماعی پیچیده و پیگیری توأمان اهداف اجتماعی-اقتصادی، دو ضرورت در پژوهش و عمل علوم اجتماعی به شمار می روند. علیرغم آنکه سازه های اجتماعی رهبری پیچیدگی و سازمان اجتماعی، رویکردهایی نوآورانه در پاسخ به این الزامات محیطی هستند، نقاط ضعف هر سازه، منجر به عدم تحقّق اهداف اجتماعی مطلوب می شود. نظر به بنیان نظری مشترک و ویژگی های منحصر به فرد سازه های رهبری پیچیدگی و سازمان اجتماعی و ظرفیت بالای ساز و کارهای ترکیبی در خلق نوآوری اجتماعی، ترکیب عناصر این دو سازه، مولّد نوآوری و پیچیدگی بیشتر برای پاسخ گوئی به نقاط ضعف آن است. بر این اساس، از سویی، رهبری پیچیدگی راهکاری مقتضی برای راهبری سازه های اجتماعی ذاتاً پیچیده بوده و از سویی دیگر، سازمان اجتماعی بستری مناسب برای الحاق اهداف اقتصادی و اجتماعی به شمار می رود. سازمان های اجتماعی آموزشی که علیرغم فعّالیت در محیطی متلاطم و کمبود منابع مالی ضروری، وضعیت های پایدار محیطی نشان داده اند برای این مطالعه برگزیده شدند. در این پژوهش پدیده ی رهبری پیچیدگی در بستر سازمان اجتماعی آموزشی از منظر تحلیل پدیدارشناسی تفسیری مطالعه شده تا ماهیت تجارب جدید و پیچیده ی رهبران رسمی را تبیین نماید. یافته های پژوهش بیانگر اهمّیت عقلانیت عملی و اخلاق هنجاری در توانمندسازی رهبری پیچیدگی در سازمان اجتماعی به منظور جذب نوسانات داخلی و خارجی و توسعه ی وضعیت های محیطی پایدار است.
بررسی تمایزات عقلانیت حاکم بر حکومت اسلامی و حکومت سکولار(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
حکومت اسلامی سال بیستم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴ (پیاپی ۷۸)
113-138
حوزه های تخصصی:
عقلانیت یکی از مفاهیم پرکاربرد و اساسی در مباحث مربوط به زندگی سیاسی به شمار می آید و البته در پی اندیشه هایی که بر چالش میان دین و سیاست متمرکز شدند، بیش از پیش، مورد ملاحظه قرار گرفته است. ازاین رو، بررسی تمایزات عقلانیت حاکم بر حکومت اسلامی با عقلانیت مورد نظر در حکومت های سکولار، مهم به نظر می رسد؛ چرا که در حکومت اسلامی نمی توان هرگونه عقلانیتی را مبنای نظر و عمل خود قرار داد. عقلانیت به معنای تبعیت کامل از استدلال صحیح و به تعبیری تبعیت از تفکر استدلالی است. در یک تقسیم کلی، عقلانیت را به دو قسم نظری و عملی تقسیم نموده اند. عقلانیت نظری، وصف عقاید مرتبط با حکومت اسلامی قرار می گیرد و عقلانیت عملی، وصف اعمال حکومت اسلامی و کارگزاران آن. عقلانیت نظری می تواند ناظر به معرفت، هستی و انسان باشد. در مقابل، عقلانیت عملی نسبت به اهداف و رفتار سیاسی مورد توجه قرار می گیرد. عقلانیت مورد نظر در حکومت اسلامی، در دو حوزه مذکور متمایز از عقلانیت حاکم بر حکومت سکولار است. این عقلانیت، در برخی موارد، داده های عقلانیت مورد توجه در حکومت سکولار را حداقلی دانسته و تکمیل آنها را پیشنهاد می کند و در مواردی نیز دستاوردهای آن را از اساس نادرست می پندارد و نظر یا الگوی کاملاً متفاوتی را ارائه می دهد.
استدلالی علیه تقریر ویلیامزی از درونی گرایی در دلایل عملی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
برنارد ویلیامز در مقاله «دلایل درونی و بیرونی»، به سود درونی گرایی در دلایل برای عمل استدلال می کند. طبق تقریر او از درونی گرایی در دلایل، فاعل A دلیل دارد که عمل Φ را انجام دهد، اگر و تنها اگر A میلی به ψ داشته باشد که انجام Φ آن را برآورده کند و همچنین باور داشته باشد که با انجام Φ میل او به ψ برآورده می شود. به باور ویلیامز، اگر شخص A میل سابق به ψ نداشته باشد و از طریق تأمل درباره فکت های مرتبط به آن عمل هم نتواند میلی در خود به انجام دادن آن ایجاد کند، آنگاه معقول است که ادعا کنیم A دلیلی برای انجام دادن آن عمل ندارد. ویلیامز ادعا می کند که تمام دلایل عملی منحصر در دلایل درونی هستند. در این مقاله علیه نگاه ویلیامز استدلال خواهد شد. پس از توضیح عقلانیت توصیفی و هنجاری، و بررسی دیدگاه های رقیب درباره عقلانیت امیال و باورها، از طریق ایده سزاوار ملامت بودن، مسئولیت، و داشتن دلیل عملی نشان داده می شود که اعمالی وجود دارد که فاعل های اخلاقی برای انجام دادن آنها سزاوار ملامت هستند، و در نتیجه دست کم برای شماری از اعمالِ خود دلیل عملی نامبتنی بر میل دارند. ضدشهودی بودنِ عاقل شمردنِ فردِ اخلاق گریز و منفعت گریز در نظر اکثر مردم و وجود نهادهای اجتماعی مهارکننده اعمال او مدعای فوق را تأیید می کند.