مطالب مرتبط با کلیدواژه
۱.
۲.
۳.
۴.
۵.
۶.
۷.
سفالینه
حوزه های تخصصی:
بررسی و پژوهش های متنوعی درباره ویژگی های مختلف سفال در تمدن سیلک صورت گرفته است....
بررسی نماد آناهیتا در سفالینه های سامانیان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه های تخصصی:
سخن را با آناهیتا این مادر خدای کهن ایرانی با وجود زیادی پیکره با ویژگی های باروری می توان آغاز کرد که همه بیانگر سنت پرستش مادر – خدایان از کهن ترین ادوار تمدن های نوسنگی در ایران است....
تحلیلی بر تصاویر پیروزی فریدون بر ضحاک در سفالینه های ایران، سده های ششم و هفتم هجری قمری
حوزه های تخصصی:
از میان انواع موضوعات به کاررفته در تزیین آثار مختلف سده های 6 و 7 هجری قمری در ایران، دسته ای از آن ها به تصاویر شاهان افسانه ای و اعمال قهرمانانه آن ها تعلق یافته است. یکی از موارد بحث انگیز درباره این بازنمایی ها، یافتن منبع روایت آنهاست که به دلیل نبود نقل قول های متنی مرتبط در کنار صحنه، همواره با ابهام رو به روست. پژوهش حاضر با هدف یافتن پاسخی روشن درباره منبع ارجاعی این تصاویر، به بررسی و تحلیل یکی از مصادیق آن یعنی صحنه بردن ضحاک به کوه دماوند توسط فریدون در تصاویر سفالینه های این دوران می پردازد که بدین منظور احتمال تأثیرگذاری روایات مکتوب از این موضوع (شامل متون باستانی و متون اسلامی) و نیز روایات شفاهی به آزمون گذاشته می شود. روش گردآوری داده ها در این نوشتار به صورت مطالعه اسنادی و کتابخانه ای و شیوه نگارش به صورت توصیفی تحلیلی با رویکرد تاریخی بوده است. در این بررسی مشاهده می شود هیچ یک از روایات مکتوب با تصاویر مزبور منطبق نیستند، با وجود این در برخی از جزئیات و اشارات تشابهاتی دیده می شود. در کنار آن، احتمال تأثیرگذاری روایات شفاهی نیز به اندازه روایات مکتوب احساس می شود. در نهایت، این نتیجه به دست می آید که این تصاویر نمایش یک بخش مشخص از روایت پیروزی فریدون بر ضحاک نیست، بلکه مختصری از کلیّت داستان و اشاره ای ضمنی به مفهوم پیروزمندی است.
تحلیل ساختار ضرب المثل های برساخته از سفالینه «سبو» در غزلیّات صائب تبریزی
حوزه های تخصصی:
ضرب المثل، شکلی ادبی است که همانند معمّا به ساختار کلامی خود، توجّه دقیق دارد. امّا در ضرب المثل، قصد نه پنهان کردن معنا که فشرده کردن آن در قالب شکلی به یاد ماندنی است. ضرب المثل ها، امثال و حکم وکلمات قصار، همگی شکل هایی اند که حکمت این جهانی و تجربه گذشته را در قالب سرفصل هایی کوتاه، فشرده می کنند که می توان در زمان حال به آنها متوسّل شد. استفاده از ضرب المثل یکی از ویژگی های بارز شعر دوره سبک هندی است. شاعران این سبک با الهام از محیط زندگی روزانه به مضمون سازی پرداخته اند. نبوغ مخاطب شناسی صائب تبریزی به عنوان سرآمدترین شاعر این سبک، وی را بر آن داشته است تا برای ت فهیم بهت ر و مؤثّرتر مطالب اخلاق ی، عرفان ی و اجتماعی از شکل ادب ی ضرب المثل، بیش ترین استفاده را ببرد. ضرب المثل درغزلیّات صائب از تنوّع وگستردگی بسیار بالایی برخوردار است. صائب از هر موضوع و وسیله ای برای منظور خود استفاده کرده است. سفالینه ها از قابل دسترس ترین ابزار و وسایل زندگی مردم عادی کوچه و بازار می باشند که از ظرفیّت بالایی برای آفرینش شکل ادبی ضرب المثل برخوردارند. بررسی ضرب المثل های برساخته از تمام سفالینه ها در دیوان کثیرالشعر صائب در یک مقاله ممکن نیست، از این رو در این پژوهش که به روش کتاب خانه ای و به شیوه توصیف تحلیل محتوا فراهم آمده است، فقط به تحلیل ضرب المثل های برساخته از سفالینه سبو، پرداخته ایم تا میزان و چگونگی بهره گیری صائب از سفالینه سبو در شکل ادبی ضرب المثل را نشان دهیم.
نقوش و نمادهای گیاهی و حیوانی در سفالینه های دوران اسلامی ایران
منبع:
نگارینه هنر اسلامی سال اول زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴
4 - 18
حوزه های تخصصی:
دین مبین اسلام با بستر فرهنگی وحی و ندای آسمانی قرآن کریم، به شکوفایی و بالندگی زمینه های علمی و هنری یاری رساند.. قبول دین اسلام در قلمرو وسیع ساسانیان و تغییر فرهنگ از تجمل پرستی به ساده زیستی موجب توجه بیشتر به سفالگری گردید. اهمیت سفال تنها به عنوان کهن ترین صنعت دستی بشر نیست بلکه سفال با نقش و نگارهایی که سازندگانش در پس قرنها به آن داده اند، تاریخ، فرهنگ و هنر انسانها را نیز به نسلهای بعد منتقل کرده است. با وجود تنوعات بسیاری که در نقوش سفالینه های دوره اسلامی وجود دارد ، پژوهش حاضر به مطالعه و تبیین نقوش گیاهی و حیوانی می پردازد. یکی از انواع نمادهاونقوشی که دراوایل دوره اسلامی به دلیل تحریم نقوش انسانی موردتوجه قرارگرفت؛نقوش گیاهی است.گیاهان به دلیل اینکه از منابع تغذیه بشر بودند، در تفکر بشر جایگاهی خاص داشته اند؛ که از دیرباز بر روی سفالینه ها بکار می رفته اند. ازدیگر نقوش بااهمیت وترسیم شده برروی سفالینه های دوره اسلامی نمادهای حیوانی می باشد،که برای بیان بیمها و امیدها و نمایش قدرتهای آسمانی از این نقوش استفاده می شده است. حتی تصاویرحیوانی بطور سنتی نقش مهمی در هنر و ادبیات داشتند. روش به کار گرفته شده در این پژوهش روش توصیفی – تاریخی و با استفاده از منابع مکتوب و تصاویر موجود می باشد ، لذا در گرد آوری داده ها از روش کتابخانه ای و مشاهده بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که این نقوش از شرایط پیرامونی در جامعه و اعتقادات مردم آن زمان تاثیر فراوانی پذیرفته است.
مطالعه تطبیقی تشابهات سفالینه های متأخر دوره پیش از اسلام و اوایل دوره اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پس از فروپاشی حکومت ساسانیان و ظهور اسلام در ایران، فقر هنری اعراب سببشد تا هنرمندان مسلمان شاکله هنر اسلامی را بر پایه سنتهای هنری ایران باستان بنانهند. ازاینرو هنر سفالگری ایران در اوایل دوره اسلامی، راه دوره های تاریخی اشکانیان و ساسانیان را پیمود. آثار سفالین بهیادگارمانده از اوایل دوره اسلامی، گواه این مطلب است که پیشینه هنر سفالگری دوره های تاریخی پیش از اسلام ایران، تأثیر بسیاری بر آنها داشته است. بدینسبب تعداد زیادی از آثار سفالین اوایل دوره اسلامی ایران، از بسیاری جهات شبیه دوره های هنری پیش از اسلام بود که این تشابهات در فاصله میان این دو دوره، سوء تفاهمهایی را در شناخت زمان این آثار پدیدمیآورد و موجبمیشد بسیاری از آثار اواخر دوره ساسانی به اوایل دوره اسلامی و بالعکس منسوبگردد.ازینرو تلاش نگارندگان در پژوهش حاضر برآن است تا به روشنشدن این سوءتفاهمها و منشاء تشابهات و الهامات در سفالینه های اوایل دوره اسلامی ایران بپردازند. چراکه، طی نخستین سده های اسلامی سبکها و سنن هنری ایران کهن، به ایران نوین و اسلامی واردشد و ساخت سفالینه ها مطابق با سنتهای هنری گذشته تداومیافت. بنابراین ضروری است تا تشابهات سبکها شناخته و سهم سفالگری ایران در موفقیت سفالگران مسلمان بررسیشود.روش تحقیق بهکارگرفته در این مقاله، اسنادی- تاریخی با استناد به منابع کتابخانهای همراه با رویکردی تحلیلی-توصیفی است. دستاورد بررسیهای انجامشده اینچنین بود که شیوه های نقشپردازی هنر سفالگری ایران در اوایل دوره اسلامی، همان شیوه های دوره های پیش از اسلام است که بهمرور با تکنیکهای لعابکاری ترکیبشده و پیشرفت شایانی هم کردهاست.
مطالعه تأثیر زنان در عرصه هنر موسیقی دوران میانیِ اسلام بر اساس نقوش سفالی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۶ زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴
427 - 444
حوزه های تخصصی:
هنر موسیقی در ایران سابقه ای طولانی دارد. در اوایل دوره اسلامی، هنر موسیقی نکوهش شد. در دوره امویان، موسیقی همچنان با مخالفت برخی از فقیهان و گروهی از عموم مسلمانان روبه رو شد. اما در سده های بعد، با توجه به استقبال حکومت های متعدد و نگرش عالمانه بسیاری از بزرگان و دانشمندان آن دوران، این هنر مورد توجه عموم واقع شد. به کار بردن نقش زنان نوازنده روی سفالینه ها، در دوره های سلجوقی و ایلخانی، به دلایل متعددی انجام گرفت. این نقوش می توانند منبع ارزشمندی برای بررسی جایگاه هنر موسیقی و موقعیت اجتماعی زنان آن دوران باشد. این مقاله در پی آن است که با مطالعه نقوش سفالینه های دوره میانی اسلامی واقع در گنجینه های هنری و همچنین بر اساس متون کهن، به چگونگی موقعیت اجتماعی زنان هنرمند عرصه موسیقی و نقش آنان در تکامل هنر موسیقی آن دوران بپردازد. این پژوهش از نظر هدف از نوع تحقیق های بنیادی است و از نظر روش تحقیقی تاریخی تحلیلی است. شیوه گردآوری داده ها با منابع تاریخی کتابخانه ای انجام گرفته و در ادامه، تحلیل نمونه های سفالی موزه ها در دوره های مختلف و به ویژه دوره میانی اسلام، با تمرکز بر نقش زن بررسی شده است. نتایج مطالعات نشان می دهد که بسیاری از نوازندگان آن دوران، همچون بانوان نوازنده، در جامعه خود جایگاه و موقعیت اجتماعی مناسبی داشته اند. همچنین، نقوش سفالینه های این دوره نشان می دهد که زنان بیشتر سازهای زهی و کوبه ای می نواختند.