شناخت خود

بسیاری از متفکران و نویسندگان رمانتیک – به رغم حساسیت بسیار و آگاهی وافی از فساد و تباهی دنیا – امیدشان را برای بازیابی بهشت از دست رفته از دست ندادند. همان بهشتی که آدمیان با هبوط آدم در مضامین مذهبی و یا با پشت سر نهادن وضعیت طبیعی و به وجود آوردن قراردادهای اجتماعی برای زندگی در وضعیت جامعه مدنی به قول روسو از دست داده بودند. سرخوردگی شدید رمانتیک ها از انقلاب فرانسه آنها را به این نتیجه رهنمون شد که در دنیایی فاسد نمی توان آرمانشهری واقعی بنیان نهاد بنابراین مصمم شدند که آرمانشهری معنوی را در وجود خود بنا نهند. در روند به انجام رساندن چنین امری بود که ایشان اسطوره های رهایی و رستگاری خود را آفریدند. این اسطوره ها تا حدی تحت تاثیر دیدگاه های افلاطونی و همچنین اسطوره آفریده میلتون در بهشت گمشده و بهشت باز یافته بود. اما اسطوره های رمانتیک در برگیرنده تمام انسان ها نیست. سالک تنهای روسو و آلبیون بلیک و افتردینگن نوالیس انسان های خاص و منحصر به فرد در میان ابنای بشرند که قادرند جام مقدس معنوی را در جست و جو برای نیل به اهدافشان به دست آورند. آن ها آن جام را در روح خود می یابند و از این راه پس از عمری جست و جو به آرامش خاطر نایل می شوند. بدین طریق است که بهشت از دست رفته آدم و حوا در درون انسان بازیافته می شود.

وظیفه اساسی مدیران در تمام سطوح حفظ محیطی است که افراد بتوانند با یکدیگر کار کرده و به هدف های از پیش تعیین شده دست یابند. در این راستا، مدیران باید اثرات گرایشات و عادات خود را روی دیگران تحلیل نمایند تا بتوانندآنهایی را که موجب دریافت عکس العمل منفی میشوند حذف نمایند بنابراین باید خودشناسی را آموخته و بر خویشتن مسلط باشند. (کونتز و دیگران، ترجمه چمران، 1384) تلاش و کوشش پیگیر آدمی برای شناخت خویشتن به عنوان یک نیاز اساسی امری مستمر بوده که در این میان شناسایی نیازها، ارزش ها، اهداف انسانی و از همه مهم تر عزت نفس از اهمیت ویژه ای برخوردار میباشد، و برای رسیدن به خودشکوفایی که بالاترین انگیزه انسان است، ارضاء نیازهای سطح پایین از جمله عزت نفس ضروری بوده و از سوی دیگر عزت نفس یکی ازمؤلفه های مهم خودآگاهی محسوب میشود. (علی پور، 1375) از سوی دیگریکی از مسائلی که در ارتباطات انسانی بین افراد و سازمان ها پیش میآید تعارض بوده و مدیریت تعارض یکی از مهم ترین وظایف هر مدیر است. تعارض، اگر به نحو مطلوب مورد کنترل قرار گیرد، میتواند مسائل نهفته سازمانی را آشکار کند، کیفیت تصمیم گیری را بهبود بخشد و موجب نوآوری در سازمان شود. پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین خویشتن شناسی مدیران و کاربرد سبکهای مدیریت تعارض توسط آنان در مدارس متوسطه شهر بجنورد میپردازد. جامعه آماری، مدیران مدارس متوسطه شهر بجنورد و روش نمونه گیری تصادفی ساده است. تحقیق حاضر از نوع پژوهش پیمایشی است. روش تحقیق، توصیفی و از نوع همبستگی میباشد برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه خویشتن شناسی «راج کمارسارسوات» وشیوه های برخورد با تعارض «رحیم» استفاده شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی «جدول و درصد فراوانی»، استنباطی «آزمون خی دو» و برای تعیین پایایی پرسشنامه ها از فرمول آلفای کرانباخ استفاده گردیده است. نتایج این تحقیق نشان میدهد که بین خویشتن شناسی مدیران و کاربرد سبکهای مدیریت تعارض توسط آنان در سطح اطمینان %99 رابطه معناداری وجود دارد و بین خویشتن شناسی مدیران و هر یک از سبکها (همکاری، مصالحه، رقابت، سازش و اجتناب) در سطح اطمینان %95 رابطه وجود دارد. همچنین مشخص گردید، مدیرانی که از سبک همکاری، مصالحه و سازش استفاده نموده اند از خویشتن شناسی بالایی برخوردارند.

در این مقاله، ضمن بررسی رابطه اخلاق با رفتار، مفهوم رفتار، رفتار اخلاقی و رفتار اخلاقی با خود، هدف از رفتار اخلاقی و ابعاد آن بررسی شده است. مؤلف عقیده خود در جهت گستره تأثیر گذاری اصلاح رفتار اخلاقی انسان با خود را بیان کرده و بر این باور است که پایه رفتارهای اخلاقی انسان در تمام حوزه های رفتاری، رفتار با خود و اصلاح رفتارهای اخلاقی انسان در همه حوزه ها در گرو اصلاح رفتار اخلاقی با خود خواهد بود. اثبات این ادعا از طریق احادیث فراوانی که این معنا را به صورت ضمنی بیان کرده اند، میسر است.

شناخت خود ازجمله مطالب و موضوعات مهم و مورد توجه در مکاتب مختلف الهی و غیرالهی است. امام علی (ع) برای اشاره به این موضوع از عبارت «معرفت نفس» استفاده کرده اند که مقایسه و تطبیق با دیگر کلمات و عبارات متعدد مترادف در این باره، دقت و نکته سنجی حضرت را به تصویر می کشد. خودشناسی بر دیگر انواع متصور شناخت مقدم است؛ در اهمیت آن، همین بس که غایت علم و معرفت، برترین عقل و حکمت ها، فوز اکبر و ... نام گرفته است. تأکیدات و توصیفات فراوان درباره خودشناسی، وقوع آن ممکن ساخته، لکن واقعیت جاری زندگی انسان، نمایان گر چیز دیگری است. سهل بینی، خودمحوری و خویشتن پسندی، نیکوپنداری، تحویل و تحصیر، راحت طلبی، خدافراموشی و جهل و نادانی، ازجمله موانع خودشناسی به شمار می رود که در کلام امام علی (ع)به آنها اشاره شده است.

مقدمه: هدف از پژوهش حاضر ساخت و بررسی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه شناخت اجتماعی دانشجویان (شاد) بود. روش: پژوهش حاضر از منظر هدف و شیوه گردآوری اطلاعات جزء طرح های همبستگی مبتنی بر روان سنجی بود. بدین منظور پرسشنامه محقق ساخته حاضر که دارای 19 گویه است با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای بر روی 735 دانشجوی دختر و پسر دانشگاه های شریف، تربیت مدرس، علم و صنعت، شهید بهشتی و خواجه نصیر تهران اجرا شد. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی اکتشافی به روش مؤلفه های اصلی همراه با چرخش واریماکس نشان دهنده وجود 4 مؤلفه شناخت اجتماعی بود که به ترتیب شناخت خود، ذهن خوانی، تشخیص تهدید آموزشی و درک محیط آموزشی نام گذاری شدند. این 4 مولفه 63/49 درصد از کل واریانس را تبیین کردند. همچنین نتایج تحلیل عاملی تأییدی وجود چهار عامل پرسشنامه مذکور را مورد تأیید قرار داد. از طرفی دیگر نتایج ضریب همبستگی شواهدی دال بر روایی همگرای پرسشنامه شناخت اجتماعی با دیگر متغیرهای شناختی این حوزه فراهم کرد. همچنین به منظور سنجش پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ و همبستگی خرده مقیاس ها با نمره کل پرسشنامه استفاده شد که ضرایب آلفای کرونباخ برای خرده مقیاس شناخت خود (73/0)، ذهن خوانی (72/0)، تشخیص تهدید آموزشی (71/0)، درک محیط آموزشی (74/0) و نمره کل پرسشنامه (86/0) بدست آمد. نتیجه گیری: به طور کلی نتایج بیانگر آن بود که پرسشنامه شناخت اجتماعی از روایی و پایایی مطلوبی برخوردار است و می توان از آن به عنوان یک ابزار سودمند برای سنجش شناخت اجتماعی در دانشجویان بهره برد.