ماهواره

این تحقیق با هدف تعیین تأثیر دو گانه ی رسانه ها (رسانه های چاپی، الکترونیکی و دیجیتال) بر نگرش جوانان به آسیب های اجتماعی در استان بوشهر انجام گرفت. روش تحقیق، پیمایشی از نوع مقطعی توأم با روش همبستگی است. نمونه ای به حجم 1030 نفر با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله ای از بین جوانان دختر و پسر 18 تا 35 ساله استان بوشهر انتخاب شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه نگرش به آسیب های اجتماعی، پرسشنامه نگرش به رسانه و پرسشنامه ویژگی های جمعیت شناختی استفاده شد. یافته ها نشان داد بیشترین رسانه مورد استفاده، تلویزیون داخلی (2/92 درصد) و شبکه های ماهواره (9/77 درصد) بود. تحلیل واریانس مختلط بیانگر این بود که بین میزان ساعات استفاده از رسانه های داخلی و خارجی تفاوت معنی داری وجود دارد. بین دو گروه دختران و پسران از نظر میزان استفاده از رسانه ها تفاوت معناداری وجود نداشت. همچنین، بین نگرش جوانان به رسانه داخلی و خارجی در زمینه ترویج و پیشگیری از آسیب های اجتماعی تفاوت معنی داری وجود داشت. یافته بعدی این بود که از نظر جوانان، نقش رسانه ها در ترویج آسیب های اجتماعی بالاتر از نقش پیشگیرانه آنهاست. تحلیل رگرسیون نشان داد ماهواره، تلویزیون داخلی، سایت های اینترنت خارجی و مجلات و روزنامه های داخلی، بهترین پیش بینی کننده های نگرش جوانان دختر به آسیب های اجتماعی هستند. در گروه پسران نیز ماهواره، تلویزیون داخلی، بازی های رایانه ای داخلی، سایت های اینترنت خارجی و رادیوهای داخلی بهترین پیش بینی کننده های نگرش آنان به آسیب های اجتماعی است. این تحقیق نشان داد 22 درصد واریانس نگرش جوانان دختر و 18 واریانس نگرش پسران به آسیب های اجتماعی توسط رسانه ها قابل تبیین است.

دین، هویت دینی و رسانه ها نقشی مهم و اساسی در تعریف و جهت دهیِ زندگی نوجوانان و جوانان هر جامعه ای، به ویژه جوامعی اسلامی مانند ایران دارد. اما در خصوص پیوند دین و رسانه ها، به ویژه رسانه های نوین خارجی، افراد زیادی معتقدند این رسانه ها با انتشار و پخش آراء، تصاویر، اندیشه های گوناگون، متفاوت و معارض با ارزش های دینی زمینه تضعیفِ هویت دینی افراد را فراهم می کنند. بنابراین، امروزه به نظر می رسد اظهار نظر پیرامون تغییر و تحولات هویت دینی جوانان و نوجوانان بدون توجه به نقش رسانه ها ناقص و ناکافی باشد. از این رو، مقاله حاضر به بررسی رابطه استفاده از ماهواره و اینترنت با هویت دینی دانش آموزان متوسطه شهر مرودشت پرداخته است. روش بررسیِ مطالعه، پیمایشی بوده و از ابزار پرسشنامه و روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای برای جمع آوری داده ها استفاده شده است.   براساس نتایج تحقیق، همبستگی هر دو متغیر استفاده از اینترنت و ماهواره با هر سه بعد هویت دینی دانش آموزان منفی و معنی دار بوده است. بالاترین همبستگی استفاده از اینترنت با ابعاد هویت دینی، به ترتیب، در ابعاد عملی (53/.-)، احساسی (52/.-) و اعتقادی (49/.-) بوده است. بالاترین همبستگی متغیر استفاده از ماهواره با هویت دینی، به ترتیب، در ابعاد عملی (53/.-)، احساسی (44/.-) و اعتقادی (39/.-) بوده است. بدین ترتیب، می توان گفت استفاده بیشتر از رسانه های ماهواره و اینترنت در راستای کاهش هویت دینی دانش آموزان متوسطه مورد بررسی در ابعاد سه گانه عملی، احساسی و اعتقادی بوده است.  

در دهه سوم قرن بیست و یکم برنامه های رادیو – تلویزیونی حجم و گستره حیرت انگیزی پیدا کرده اند. به ویژه پخش مستقیم این برنامه ها از طریق ماهواره ها، اعمال کنترل و نظارت قبلی دولتها را به حاشیه رانده است. این امر در حالی است که کودکان به مثابه آسیب پذیرترین قشر جامعه، بیش از دیگران تحت تأثیر چنین برنامه هایی قرار گرفته اند. بر این اساس زمینه سازی برای تنظیم کنوانسیون های جهانی و منطقه ای جهت حفاظت از کودکان در برابر محتواهای نامناسب برنامه های رادیویی و تلویزیونی بیش از پیش ضرورت یافته است. با مطالعه تطبیقی اسناد بین المللی و قوانین داخلی کاشف به عمل آمده است که در مورد ممنوعیت و یا محدودیت پخش برنامه های رادیو – تلویزیونی چند مضمون اصلی مشترک در آنها وجود دارد. این مضامین عبارتند از: خشونت، هرزه نگاری، حریم خصوصی، زبان توهین آمیز و تبلیغات برای کودکان. در خصوص هر یک از این موارد، موضع مقررات بین المللی، منطقه ای و ملی ناظر بر پخش رسانه ها و اسناد بالادستی صداوسیما ارائه شده است. بر اساس یافته های این مطالعه، در اکثریت قریب به اتفاق موارد، این موضع همگرایی داشته است.

تحولات رسانه ها و گسترشرسانه های اجتماعی منجر به شکست انحصار دولت ها در این عرصه شده است. رسانه ها در کنار ارتقا سطح آگاهی های عمومی، کمک به درک مناسبات اجتماعی و آشکار کردن تبعیض های موجود، باعث افزایش سطح انتظارات شده است. هدف این پژوهش بررسی تاثیر رسانه اعم از رسانه های سنتی و نوین بر قوم گرایی سیاسی قوم تالش است. روش پژوهش پیمایش و جامعه آماری افراد بالای 15 سال تالش های ساکن استان گیلان هستند. حجم نمونه 430 نفر است که با فرمول کوکران تعیین شده است. ابزار گردآوری داده پرسشنامه و روایی ابزار تحقیق با روش اعتبار صوری و تحلیل عامل تاییدی و پایایی آن با آلفای کرونباخ تأیید شده است. یافته های پژوهش نشان داد که کانال های ماهواره ای و شبکه های اجتماعی مجازی تاثیر مثبت بر قوم گرایی سیاسی دارد؛ ولی بین قوم گرایی سیاسی با رسانه های داخلی، مذهب، تحصیلات، سن و جنسیت رابطه معنادار وجود ندارد. قوم گرایی سیاسی تحت تاثیر کانال های ماهواره ای و شبکه های اجتماعی در بین قوم تالش در حال افزایش است. برخلاف گذشته که رسانه های داخلی قوم گرایی سیاسی را تعدیل می کرد، بی توجهی از بازنمایی مناسب قوم تالش باعث شده است که این رسانه تاثیری بر تالش ها نداشته و حتی تفاوت مذهبی نیز نتوانسته است تغییری در این متغیر ایجاد کند.